Propanonitrilo

Propionitrilo aŭ C₃H₅N estas organika komponaĵo apartenanta al la grupo de la alifataj nitriloj, toksa, brulema likvaĵo kun etera duondolĉa odoro uzata kiel peraĵo kaj antaŭaĵo en sennombraj organikaj sintezoj. En laboratorio ĝi uzatas kiel solvanto simile al acetonitrilo, sed kun iomete pli alta bolpunkto. Ĝi estas antaŭaĵo en la produktado de propilaminoj per hidrogenigo. Propanonitrilo estas toksa substanco kaj oni konkludis ke ĝi posedas teratogenajn proprecojn pro la metabola liberigo de cianidoj. Propanonitrilo estas bone solvanto por kupraj saloj.

Vidu ankaŭ: Acetonitrilo

Propionitrilo
Plata kemia strukturo de la Propionitrilo
Tridimensia kemia strukturo de la Propionitrilo
Alternativa(j) nomo(j)
Etila cianido Cianido de etilo Propanonitrilo
Kemia formulo	C3H5N
CAS-numero-kodo	107-12-0
ChemSpider kodo	7566
PubChem-kodo	7854
Merck Index	15,7941
Fizikaj proprecoj
Aspekto	toksa, brulema likvaĵo kun etera duondolĉa odoro
Molmaso	55,08 g·mol-1
Denseco	0,7818g cm−3
Fandpunkto	-91,8°C
Bolpunkto	97,2°C
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,3666
Ekflama temperaturo	12 °C[1]
Memsparka temperaturo	515 °C
Solvebleco	Akvo:103 g/L
Mortiga dozo (LD50)	39 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R11 R20 R25 R27 R36
Sekureco	S9 S16 S28 S36/37 S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero F+ Tre brulema T+ Venena Xn Noca por la sano
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H225, H300, H310, H319, H332
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P262, P264, P270, P271, P280, P301+310, P303+361+353, P304+312, P304+340, P305+351+338, P310, P321, P330, P337+313, P361, P363, P370+378, P403+235, P405, P501[2]
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado per oksidigo de propanamino:

${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{-\,4\,[H]}}\,}}}$

Sintezo 2

• Preparado per senhidratigo de propanamido:

${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{-\,H_{2}O}}\,}}}$

Sintezo 3

• Per senhidratigo de amonia propionato kiu cetere rezultas el interagado de propionata acido kaj amoniako;:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{-\,2\,H_{2}O}}\,}}}$

Sintezo 4

• Preparado per interagado de etila sulfato sur kalia cianido:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 5

• Preparado per traktado de propanolo sur oksigeno kaj amoniako:

++${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+3

Sintezo 6

• Preparado per hidrigenigo de la akrilonitrilo en ĉeesto de nikelo kiel katalizilo:

${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{+\,2\,[H]}}\,}}}$

Reakcioj

Reakcio 1

• Preparado de la fungicido 3-benzilamino-propionitrilo (CAS-numero 706-03-6) per senhidrogenigo de la elementaj substancoj:

+${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{-\,2\,[H]}}\,}}}$

Literaturo

• Cameo Chemicals
• Chemical Book
• InChem
• Use of Toxicological and Chemical Models to Prioritize DBP Research
• Modified Polymers, Their Preparation and Properties
• Separation and Purification Technology

Vidu ankaŭ

• Cianidoj

Referencoj

1. Merck Millipore
2. PubChem

• Kategorio Propanonitrilo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Portalo pri kemio