Maŭrico de Oranĝo

Maŭrico de Oranĝo (nederlande Maurits van Oranje; germane Moritz von Oranien; naskiĝis la 14-an de novembro 1567, mortis la 23-an de aprilo 1625) estis funkciula stadhouder de ĉiuj provincoj de la Nederlanda Respubliko escepte la senjoreco de Frislando ekde 1585 ĝis sia morto en 1625. Antaŭ iĝi Princo de Oranĝo je la morto de sia plej aĝa duonfrato Filipo Vilhelmo, en 1618, li estis konata kiel Maŭrico de Nassau. Li ricevis la nomon Moritz (Maŭrico) de sia patrinflanka avo, la princo-elektisto Maŭrico de Saksio.

Maŭrico de Oranĝo
Princo de Oranĝo
Persona informo
Maurits van Oranje
Naskiĝo	14-an de novembro 1567 (1567-11-14) en Dillenburg
Morto	23-an de aprilo 1625 (1625-04-23) (57-jaraĝa) en Hago
Tombo	Nova Preĝejo en Delft vd
Religio	protestantismo vd
Ŝtataneco	Respubliko de la Sep Unuiĝintaj Provincoj vd
Alma mater	Universitato de Lejdeno vd
Familio
Dinastio	Oranĝo-Nasaŭo vd
Patro	Vilhelmo la 1-a de Oranje-Nassau vd
Patrino	Anna de Saksio vd
Gefratoj	Countess Louise Juliana of Nassau (en) , Christine von Dietz (en) , Countess Elisabeth of Nassau (en) , Countess Emilia Antwerpiana of Nassau (en) , Countess Emilia of Nassau (en) , Countess Catharina Belgica of Nassau (en) , Countess Charlotte Flandrina of Nassau (en) , Countess Charlotte Brabantina of Nassau (en) , Countess Maria of Nassau (en) , Countess Anna of Nassau (en) , Frederiko Henriko de Oranje-Nassau, Filipo Vilhelmo Princo de Oranĝo kaj Justinus van Nassau (en) vd
Edz(in)o	vd
Infanoj	Louis of Nassau, Lord of De Lek and Beverweerd (en) , Vilhelmo de Nasaŭo vd
Profesio
Okupo	politikisto artkolektanto oficiro milita komandisto vd
Laborkampo	Militaj aferoj kaj politiko vd
Aktiva dum	1582–1625 vd
Postenoj Postenoj Princo de Oranĝo (1618–1625) stadtholder of Holland (en) (1585–1625) vd
Honorigoj Honorigoj  Knight of the Garter (en) vd
Stadhouder de Holando kaj Zelando
Dum	1585-1625
Antaŭulo	Vilhelmo la 1-a de Oranje-Nassau, lia patro
Sekvanto	Frederiko Henriko
Stadhouder de Utreĥto, Gelderlando kaj Overiselo
Dum	1590-1625
Sekvanto	Frederiko Henriko
Stadhouder de Groningen
Dum	1620-1625
Sekvanto	Frederiko Henriko
Princo de Oranĝo
Dum	1618-1625
Sekvanto	Frederiko Henriko de Oranje-Nassau, lia duonfrato
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Maŭrico pasigis sian junaĝon en Dillenburg en Nassau, kaj studis en Hajdelbergo kaj Lejdeno. Li sukcedis sian patron Vilhelmo la Silentema kiel stadhouder de Holando kaj Zelando en 1585, kaj iĝis stadhouder de Utreĥto, Gelderlando kaj Overiselo en 1590, kaj de Groningen en 1620. Kiel General-kapitano kaj Admiralo de la Unio, Maŭrico organizis la nederlandan ribelon kontraŭ Hispanio en kohera, sukcesa ribelo kaj akiris famon kiel militista strategiisto. Je lia estreco kaj kunlabore kun la Landadvokato de Holando nome Johan van Oldenbarnevelt, la Armeo de la Nederlandaj Ŝtatoj atingis multajn venkojn kaj forpelis la hispanojn el la nordo kaj oriento de la Respubliko. Maŭrico sukcesis revivigi kaj revizii la ŝlosilajn doktrinojn de Vegecio kaj pioniris la novajn eŭropajn formojn de armilaro kaj elfosado. Dum la Dekdujara Batalpaŭzo, religia disputo eksplodis en la Respubliko, kaj aperis konflikto inter Maŭrico kaj van Oldenbarnevelt, kio finiĝis per la senkapigo de tiu lasta. Post la batalpaŭzo, Maŭrico malsukcesis atingi pliajn militvenkojn. Li mortis nelasinte laŭleĝajn filojn en Hago en 1625 kaj estis sukcedota de siaj pli juna duonfrato Frederik Hendrik.

Bibliografio

• (2007) “The Limits to Revolutions in Military Affairs: Maurice of Nassau, the Battle of Nieuwpoort (1600), and the Legacy”, Journal of Military History 71 (2), p. 331–372. doi:10.1353/jmh.2007.0142. 159953429. 

• Herbert H., Rowen. (1988) The Princes of Orange: the Stadholders in the Dutch Republic. Cambridge and New York: Cambridge University Press. ISBN 0521345251.
• John Lothrop Motley, "History of the United Netherlands from the Death of William the Silent to the Synod of Dort". London: John Murray, 1860.
• John Lothrop Motley, "The Life and Death of John of Barenvelt". New York & London: Harper and Brothers Publishing, 1900.
• Petrus Johannes Blok, "History of the people of the Netherlands". New York: G. P. Putnam's sons, 1898.

• Maŭrico de Oranĝo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Maŭrico de Oranĝo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

PeEnEo: 776450 GND: 118736515 LCCN: n85216033 VIAF: 72836094 ISNI: 0000000121023111 SUDOC: 084274549 BNF: 144267873 BPN: 06401257 00982150, 06401257 ULAN: 500373136 RKD: 436329 NKC: jo20191046414 ICCU: BVEV074023 BNE: XX4893881 XX1045780, XX4893881