kemia kombinaĵo From Wikipedia, the free encyclopedia
Propanata acido aŭ propionata acido estas nature okazanta karboksilata acido, senkolora likvaĵo kun akra odoro kiu rememorigas la odoron je korpa ŝvito. La anjono CH3CH2COO− samkiel la saloj kaj esteroj de la propionata acido estas konataj kiel propionatoj aŭ propanatoj.
| Propanata acido | ||||
 | ||||
| Plata kemia strukturo de la Propanata acido | ||||
 | ||||
| Tridimensia strukturo de la Propanata acido | ||||
| Alternativa(j) nomo(j) | ||||
| ||||
| Kemia formulo | ||||
| CAS-numero-kodo | ||||
| ChemSpider kodo | 1005 | |||
| PubChem-kodo | 1032 | |||
| Merck Index | 15,7939 | |||
| Fizikaj proprecoj | ||||
| Aspekto | senkolora oleeca likvaĵo kun akra malagrabla odoro | |||
| Molmaso | 74.08 g·mol-1 | |||
| Denseco | 0.98797 g cm−3 | |||
| Fandpunkto | -20.5 °C | |||
| Bolpunkto | 141.15 °C | |||
| Refrakta indico | 1,36585 | |||
| Ekflama temperaturo | 54 °C | |||
| Solvebleco | Akvo:
| |||
| Mortiga dozo (LD50) | 1350 mg/kg (buŝe) | |||
| Sekurecaj Indikoj | ||||
| Risko | R10 R34 R36/37/38 | |||
| Sekureco | (S1/2) S23 S36 S45 | |||
| Pridanĝeraj indikoj | ||||
| Danĝero
| ||||
| GHS etikedigo de kemiaĵoj[1] | ||||
| GHS Damaĝo-piktogramo |
| |||
| GHS Signalvorto | Damaĝo | |||
| GHS Deklaroj pri damaĝoj | H226, H314, H315, H319, H335 | |||
| GHS Deklaroj pri antaŭgardoj | P264, P271, P280, P302+352, P304+340, P305+351+338, P312, P321, P332+313, P337+313, P362+364, P403+233, P405, P501[2] | |||
(25 °C kaj 100 kPa) | ||||
Ĝi uzatas kiel konservanto en la nutro-industrioj rekte aŭ sub la formo de derivaĵoj tiaj kiaj amonia, kalcia kaj natria propionato. Ĝi uzatas ankaŭ en farmaticiaĵoj, antifungagentoj, agrokemiaĵoj, plastaĵoj, plastikigiloj, kaŭĉukaj kemiaĵoj, tinkturoj, artefaritaj gustigiloj, kaj sinteza parfumfabrikado.
Propanata acido estis unue priskribita en 1844 de la aŭstra kemiisto Johann Gottlieb (1815–1875), kiu trovis ĝin inter la fermentigaĵoj de la sukero. Dum la postaj jaroj, aliaj kemiistoj produktis propanatan acidon per pluraj procezoj, kaj neniu el ili rimarkis ke ili produktis la saman substancon.
En 1847, la franca kemiisto Jean-Baptiste Dumas (1800-1884) malkovris ke ĉiuj acidoj studitaj estis la sama komponaĵo, kiun li nomis propionata acido (kiun li prenis el la grekaj vortoj πρῶτος kiu signifas unua, kaj πιόν kiu signifas graso), pro tio ke ĝi estas la plej eta acida molekulo kiu prezentas la proprecojn de aliaj grasacidoj.
Propionata acido posedas mezajn fizikajn proprecojn inter tiuj el la plej etaj karboksilataj acidoj, tiaj kiaj la formiata acido kaj acetata acido, kaj tiuj pli longkatenaj grasackidoj. Ĝi estas miksebla kun akvo, sed estas apartigita de la akvo per aldono de salo. Samkiel okazas al la formiata kaj acetata acidoj ĝi konsistas je paro da molekuloj hidrogenligitaj kaj en la likva fazo kaj kiel vaporo.
Propionata acido povas estigi esteron, anhidridon kaj kloridajn derivaĵojn. Per interago kun bromo ĝi spertas α-halogenidigon en ĉeesto de Br2 kaj fosforo kiel katalizilo produktante la α-bromo-propionatan acidon.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{HCl}]{KMnO_{4}}}\,}}}](http://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9abf8bd91886028065f737731ba80b4d1873a73a)
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{H_{2}O}}\,}}}](http://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/67c2998b59ef6c21c7eb7cdef28c2ca646d17c85)
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{P}}\,}}}](http://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cffa4714cf19f95aee81126e12cb80d7929f06b8)
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{-HBr}]{Br_{2}}}\,}}}](http://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7331304fa0448ba92d9f022b045e40a8ab32bea9)
![{\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{-HBr}]{}}\,}}}](http://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f82dd855586d35f6a25583a38784fe6ec62364c2)
