เพื่อน

Thai

Alternative forms

• (slang): เพิ่ล (pə̂l)

Etymology

From Middle Chinese 伴 (MC banX, “companion; partner”). Cognate with Northern Thai ᨻᩮᩬᩥ᩵ᩁ, ᨻᩮᩥ᩠᩵ᨶ, Lao ເພື່ອນ (phư̄an), ເພິ່ນ (phœn), Shan ပိူၼ်ႈ (pōen), Vietnamese bạn.

Pronunciation

Orthographic/Phonemic		เพื่อน e b ụ̄ ˋ ɒ n
Romanization	Paiboon	pʉ̂ʉan
	Royal Institute	phuean
(standard) IPA(key)		/pʰɯa̯n˥˩/(R)

This entry needs an audio pronunciation. If you are a native speaker with a microphone, please record this word. The recorded pronunciation will appear here when it's ready.

Pronoun

เพื่อน • (pʉ̂ʉan)

1. (archaic) a third person pronoun: he, she, it, they, etc.^[1][2]
   • 1292/93, “จารึกพ่อขุนรามคำแหง (จารึกหลักที่ ๑)”, in ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓, Bangkok: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์, กรมศิลปากร, published 1999, →ISBN, pages 9–10:

     เมืองษุกโขไทนี้ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว เจ้าเมืองบ่เอาจกอบในไพร่ ลูท่างเพื่อนจูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย ใครจักใคร่ค้าช้างค้า ใครจักใคร่ค้าม้าค้า

     mʉʉang sùk-kǒo-tai níi dii · nai náam mii bplaa · nai naa mii kâao · jâao-mʉʉang bɔ̀ɔ ao jà-gɔ̀ɔp nai prâi · luu-tâang pʉ̂ʉan juung wuua bpai káa · kìi máa bpai kǎai · krai jàk krâi káa cháang káa · krai jàk krâi káa máa káa

     Nice is this town of Sukkhothai. There are fish in rills, there are rices in fields. The lord of the town imposeth no toll upon subjects, [making it] easy for them to bring oxen in [for] sale [or] ride horses in [for] trade. Whoever would want to trade in elephants [will be able to so] trade, whoever would want to trade in horses [will be able to so] trade.

2. anyone or anything else; any other person or thing; other(s); the other(s).

   ก่อนเพื่อน

   gɔ̀ɔn pʉ̂ʉan

   before anyone/thing else; before the others

   สวยกว่าเพื่อน

   sǔai gwàa pʉ̂ʉan

   more beautiful than the others

   มาหลังเพื่อน

   maa lǎng pʉ̂ʉan

   to arrive after anyone/thing else (= to be the last one to arrive)

See also

		1st		2nd	3rd
		Exclusive	Inclusive
Informal	Singular	กู (guu)		มึง (mʉng)	มัน (man)
	Dual	เผือ (pʉ̌ʉa)	รา (raa)	เขือ (kʉ̌ʉa)	ขา (kǎa)
	Plural	ตู (dtuu)	เรา (rao)	สู (sǔu)	เขา (kǎo)
Formal	Singular	ข้า (kâa), ตู (dtuu), เรา (rao)		เจ้า (jâao), สู (sǔu)	เพื่อน (pʉ̂ʉan), เขา (kǎo)
	Plural	ตูข้า	เราข้า	สูเจ้า	เขาเจ้า

Archaic Thai personal pronouns

Noun

เพื่อน • (pʉ̂ʉan) (classifier คน)

1. person whom one knows, likes, trusts, is allied with, or receives support from: friend, buddy, mate; familiar, intimate; patron, supporter, ally; etc.

   เพื่อนแท้

   pʉ̂ʉan tɛ́ɛ

   true friend

   เพื่อนยามยาก

   pʉ̂ʉan yaam yâak

   friend in need

   เพื่อนเล่น

   pʉ̂ʉan lên

   playmate

2. person going somewhere or doing something with someone as companion or escort.

   ไปเป็นเพื่อน

   bpai bpen pʉ̂ʉan

   to accompany someone
   (literally) to go [with someone] as companion

   กินเป็นเพื่อน

   gin bpen pʉ̂ʉan

   to eat something with someone
   (literally) to eat [something with someone] as companion

   เพื่อนเจ้าสาว

   pʉ̂ʉan jâo-sǎao

   bridesmaid
   (literally) bride's companion

3. person sharing or involved in the same activity, occupation, condition, status, etc: fellow, peer, comrade, associate, etc.

   เพื่อนมนุษย์

   pʉ̂ʉan má-nút

   fellow human being(s)

   เพื่อนนักเรียน

   pʉ̂ʉan nák-riian

   fellow student(s)

   เพื่อนบ้าน

   pʉ̂ʉan bâan

   neighbour(s)
   (literally) fellow [member(s)] of the village; fellow villager(s)

   เพื่อนสมาชิกรัฐสภา

   pʉ̂ʉan sà-maa-chík-rát-tà-sà-paa

   fellow member(s) of the parliament

4. (slang) sex partner.

   เพื่อนนอน

   pʉ̂ʉan nɔɔn

   bed partner
   (literally) sleeping companion

5. (LGBTQ, archaic) lesbian partner; party to or partner in a lesbian relationship.

Synonyms

• เกลอ (gləə)
• เขือ (kʉ̌ʉa)
• คู่หู (kûu-hǔu)
• ฝูง (fǔung)
• มิตร (mít)
• มิตรสหาย
• วยัสย์ (wá-yát)
• สขะ
• สขา
• สขิ
• สหจร
• สหาย (sà-hǎai)
• อนุคามี

Derived terms

• กินเพื่อน
• คนเดียวหัวหาย สองคนเพื่อนตาย
• ผองเพื่อน
• เพื่อนกิน (pʉ̂ʉan-gin)
• เพื่อนกินหาง่าย เพื่อนตายหายาก
• เพื่อนเกลอ
• เพื่อนแก้ว
• เพื่อนคู่เคียง
• เพื่อนคู่ใจ (pʉ̂ʉan-kûu-jai)
• เพื่อนคู่ทุกข์คู่ยาก
• เพื่อนคู่หู
• เพื่อนเจ้าบ่าว
• เพื่อนเจ้าสาว
• เพื่อนใจ
• เพื่อนชาย
• เพื่อนซี้
• เพื่อนต่างเพศ
• เพื่อนตาย (pʉ̂ʉan-dtaai)
• เพื่อนแท้ (pʉ̂ʉan-tɛ́ɛ)
• เพื่อนนอน
• เพื่อนบ้าน (pʉ̂ʉan-bâan)
• เพื่อนฝูง
• เพื่อนพ้อง
• เพื่อนยาก
• เพื่อนร่วมงาน (pʉ̂ʉan-rûuam-ngaan)
• เพื่อนร่วมใจ
• เพื่อนร่วมชั้น (pʉ̂ʉan-rûuam-chán)
• เพื่อนร่วมชาติ (pʉ̂ʉan rûuam châat)
• เพื่อนร่วมเตียง
• เพื่อนร่วมทาง
• เพื่อนร่วมรุ่น
• เพื่อนร่วมโรงเรียน
• เพื่อนร่วมโลก
• เพื่อนร่วมสถาบัน
• เพื่อนร่วมสุขร่วมทุกข์
• เพื่อนร่วมห้อง (pʉ̂ʉan-rûuam-hɔ̂ng)
• เพื่อนรู้ใจ
• เพื่อนเล่น (pʉ̂ʉan-lên)
• เพื่อนสาว
• เพื่อนหญิง
• เล่นเพื่อน (lên-pʉ̂ʉan)

Descendants

• → Khmer: ភឿន (phɨən)

References

1. ราชบัณฑิตยสถาน (2013) พจนานุกรมศัพท์วรรณคดีไทย สมัยสุโขทัย ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงมหาราช หลักที่ ๑ (in Thai), 3rd edition, Bangkok: ราชบัณฑิตยสถาน, →ISBN, page 51: “เพื่อน ส. สรรพนามบุรุษที่ ๓ ใช้แทนผู้ที่ตนพูดถึง หมายถึง เขา ในความว่า "เพื่อนจูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย" (๑/๑๙–๒๐)”
2. วงษ์เทศ, สุจิตต์ (1983) สุโขทัยไม่ใช่ราชธานีแห่งแรกของไทย (in Thai), Bangkok: เรือนแก้วการพิมพ์, →ISBN, page 179: “เพื่อน หมายถึง เขา (เฉพาะในที่นี้). (ประเสริฐ [ณ นคร]) ในปัจจุบัน คำ เพื่อน หรือ เปิ้น [ในภาษาเหนือ] เป็นสรรพนามบุรุษที่หนึ่งก็ได้ ที่สามก็ได้. (ทองสืบ [ศุภะมารค]) ทางภาคอิสานออกเสียงว่า เผิ่น ใช้เฉพาะบุรุษที่สามเท่านั้น.”