Σουσά (πόλη)

Η Σουσά (αζερικά: Şuşa, ρωσικά: Шуша), επίσης γνωστή ως Σουσί (αρμενικά: Շուշի), είναι πόλη στην της επαρχίας Σουσά του Αζερμπαϊτζάν. Η πόλη ελεγχόταν από τη Δημοκρατία του Αρτσάχ από το 1992 έως το 2020, από τότε που κατελήφθη κατά την διάρκεια του πολέμου του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ωστόσο, εξακολουθούσε να παραμένει ντε γιούρε τμήμα της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν. Η πόλη υπάγεται στην επαρχία Σουσά. Σύμφωνα με το Ψήφισμα 884 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών^[2] και το ψήφισμα 62/243 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών,^[3] η εδαφική ακεραιότητα του Αζερμπαϊτζάν αναγνωρίστηκε εν μέρει και περιελάμβαναν αίτημα απόσυρσης των αρμενικών δυνάμεων. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.400-1.800 μέτρων στα όρη Καραμπάχ. Επί Σοβιετικής εποχής η Σουσά ήταν μεγάλο τουριστικό θέρετρο. Το 2020, οι Αζερικές δυνάμεις επανακτήσαν τον έλεγχο της πόλης.

Σουσά
Σουσά
Χώρα	Αζερμπαϊτζάν
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Σουσά
Ίδρυση	1752
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Μπαϊράμ Σαφάροβ (από 2009)
• Μέλος του/της	Σύνδεσμος Ιστορικών Πόλεων[1]
Έκταση	5,5 km²
Υψόμετρο	1.420 μέτρα
Πληθυσμός	4.446 (2015)
Ζώνη ώρας	UTC+04:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ο ιδρυτής της Σουσάς είναι ο Πανάχ Αλί Χαν, ο οποίος ίδρυσε την πόλη του 1752.^[4][5][6] Από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1822, η πόλη υπήρξε πρωτεύουσα του Χανάτου του Καραμπάχ. Κατά το πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα (ξεκινώντας από την ένταξη της πόλης στη Ρωσία) η πόλη έγινε πολιτιστικό κέντρο στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου. Η πόλη ανήκε ιστορικά στο Κατζαρικό Ιράν. Με την πάροδο του χρόνου, η Σουσά μετεξελίχθηκε σε μεγάλο αστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Από εκεί κατάγονται πολλοί Αζέροι διανοούμενοι, ποιητές, συγγραφείς και μουσικοί (π.χ. ασίκ, τραγουδιστές μουγκάμ, παίκτες κομπούζ).^[7]

Άλλες πηγές αναφέρουν ότι η Σουσά ήταν οικισμός και αρχαίο φρούριο εντός του αρμενικού πριγκιπάτου Βαράντα. Κατά αυτές τις πηγές η πόλη ήταν οικισμός και φρούριο από τον Μεσαίωνα μέχρι τον 18ο αιώνα.^{[8][9][10][11]} Ήταν μία από τις δύο κύριες αρμενικές πόλεις της Υπερκαυκασίας και η έδρα ενός αρμενικού πριγκιπάτου από τον Μεσαίωνα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1750.^[12] Επίσης η πόλη έχει τεράστια θρησκευτική και στρατηγική σημασία για τους Αρμενίους, στεγάζοντας τον καθεδρικό ναό Γκαζαντσετσότς, την εκκλησία Κανάτς Ζαμ, δύο άλλες εκκλησίες, ένα μοναστήρι, και εξυπηρετεί (μαζί με την επαρχία Μπερντζόρ/Λατσίν στα δυτικά) ως σύνδεσμος με την Αρμενία.

Η ιστορία της πόλης έχει χαρακτηριστεί από την παρουσία ενός μεικτού αρμενοαζερικού πληθυσμού. Μετά την σφαγή της Σουσάς (1920) από αζερικές δυνάμεις και τους Τούρκους συνοδοιπόρους τους, οι περισσότεροι Αρμένιοι της πόλης σκοτώθηκαν ή απελάθηκαν και το αζερικό στοιχείο έγινε πλειοψηφικό. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Ναγκόρνο Καραμπάχ, η Σουσά υπήρξε το βασικό πολεμικό προπύργιο των αζερικών δυνάμεων και το σημείο από το οποίο εκτοξεύονταν καθημερινά πύραυλοι GRAD κατά της γειτονικής πόλης Στεπανακέρτ, η οποία ήταν η πόλη με τον μεγαλύτερο αρμενικό πληθυσμό σε όλο το Καραμπάχ. Μετά την κατάληψη της Σουσάς το 1992 από τις αρμενικές δυνάμεις, ο συνολικός πληθυσμός της πόλης μειώθηκε δραματικά και σήμερα αποτελείται σχεδόν εξολοκλήρου από Αρμενίους. Η πόλη είχε πληθυσμό 4.446 κατοίκων το 2015, ο οποίος αυξάνεται αργά αλλά σταθερά.

Στις 8 Νοεμβρίου 2020, οι Αζερικές δυνάμεις επανακτήσαν τον έλεγχο της πόλης κατά την διάρκεια της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020.^[13][14]

Παραπομπές

1. www.lhc-s.org/member_cities/index.php. Ανακτήθηκε στις 28  Μαΐου 2024.
2. «RESOLUTION 884 (1993)». United Nations. 12 Νοεμβρίου 1993. S/RES/884. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2018.
3. «Resolution adopted by the General Assembly on 14 March 2008 – The situation in the occupied territories of Azerbaijan». United Nations. 14 Μαρτίου 2008. A/RES/62/243. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2017.
4. The Encyclopaedia of Islam, Volume 4, Parts 69–78, Brill, 1954, p. 573.
5. Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary (1890–1907). Shusha. St Petersburg. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2013.
6. Great Soviet Encyclopedia (1969–1978). Shusha. Moscow. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2013.
7. Suny, Ronald (1996). Armenia, Azerbaijan, and Georgia. DIANE Publishing. σελ. 108. ISBN 0788128132.
8. Bournoutian, George A. Armenians and Russia, 1626–1796: A Documentary Record. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers, 2001, page 133, Kekhva Chelebi's Report to the Collegium of [Russian] Foreign Affairs (17 December 1725)
9. Цагарели А. А. Грамота и гругие исторические документы XVIII столетия, относяшиеся к Грузии, Том 1. СПб 1891, ц. 434–435. This book is available online from Google Books.
10. Армяно-русские отношения в XVIII веке. Т. IV. С. 212, as cited in О. Р. Айрапетов, Мирослав Йованович, М. А. Колеров, Брюс Меннинг, Пол Чейсти. Русский Сборник Исследования По Истории России. p. 13. Citation: «Совет мелика Адама, мелика Овсепа и мелика Есаи был един, но среди них раскольничал мелик Шахназар, который был мужем хитрым, маловерным и негодным к добрым делам, коварным и предающим братьев. В Карабах приходит некое племя Джваншир, словно бездомные скитальцы на земле, чинящее разбой и кочующее в шатрах, главарю которых имя было Панах-хан. Коварный во злых делах мелик Шахназар призвал его себе в помощь, по собственной воле подчинился ему и передал свою крепость». «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2013.
11. Կռունկ Հայոց աշխարհին. 1863. № 8, էջ 622 (Krunk Hayots Ashkharhi. 1863. № 8. С. 622), as cited in О. Р. Айрапетов, Мирослав Йованович, М. А. Колеров, Брюс Меннинг, Пол Чейсти. Русский Сборник Исследования По Истории России. p. 14. Citation: «Шахназар, мелик Варанды, страшась союза между Меликом Чараберда Адамом и Меликом Гюлистана Овсепом, сам подружился с Панах-ханом, отдал ему свое поселение Шушинскую крепость, а также свою дочь в жены». «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2013.
12. Crossroads and Conflict: Security and Foreign Policy in the Caucasus and Central Asia, By Gary K. Bertsch, Scott A. Jones, Cassady B. Craft, Routledge, 2000, (ISBN 0-415-92274-7), p. 297
13. «Azerbaijan, Armenia and Russia sign peace deal over Nagorno-Karabakh». edition.cnn.com. CNN. 10 Νοεμβρίου 2020.
14. «Президент Арцаха прокомментировал мир с Азербайджаном». www.mk.ru (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2020.

Πηγές

• Chkeidze, Thea (2001). «GEORGIA v. LINGUISTIC CONTACTS WITH IRANIAN LANGUAGES». Encyclopaedia Iranica, Vol. X, Fasc. 5, σσ. 486-490. http://www.iranicaonline.org/articles/georgia-v-.
• «The Concise Dictionary of World Place-Names». The Concise Dictionary of World Place-Names. Oxford University Press. ISBN 978-0191866326. http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780191866326.001.0001/acref-9780191866326-e-6841?rskey=8RFr1f&result=2. Ανακτήθηκε στις 2020-01-19.
• Fisher, William Bayne· Avery, P. (1991). The Cambridge History of Iran. 7. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521200954.