Σιέντλτσε
From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Σιέντλτσε (πολωνικά: Siedlce, γίντις: שעדליץ ) είναι πόλη του Βοεβοδάτο Μασοβίας στην ανατολική Πολωνία. Ο πληθυσμός του είναι 77.354 κάτοικοι (2021).[3] Στο παρελθόν η πόλη ήταν η πρωτεύουσα του Βοεβοδάτου Σιέντλτσε (1975–1998). Η πόλη βρίσκεται ανάμεσα σε δύο μικρούς ποταμούς, τον Μουχάφκα (Muchawka) και τον Χελένκα (Helenka) και βρίσκεται κατά μήκος της Ευρωπαϊκής Οδού E30, περίπου 90 χλμ. ανατολικά της Βαρσοβίας.[4] Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη του βοεβοδάτου και η έδρα της Ρωμαιοκαθολικής Επισκοπής του Σιέντλτσε. Το Σιέντλτσε είναι ένα τοπικό εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και επιχειρηματικό κέντρο.
| Σιέντλτσε | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Σιέντλτσε | |||
| Χώρα | Πολωνία[1] | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Βοεβοδάτο Μασοβίας | ||
| Ίδρυση | 1448 | ||
| Έκταση | 32 km² | ||
| Υψόμετρο | 155 μέτρα | ||
| Πληθυσμός | 76.357 (31 Μαρτίου 2021)[2] | ||
| Ταχ. κωδ. | 08-100 to 08-119 | ||
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Η πόλη, η οποία αποτελεί τμήμα της ιστορικής επαρχίας της Ελάσσονος Πολωνίας, πιθανότατα ιδρύθηκε λίγο πριν από τον 15ο αιώνα και αναφέρθηκε για πρώτη φορά ως Siedlecz σε έγγραφο που εκδόθηκε το 1448. Το 1503, ο τοπικός ευγενής Ντάνιελ Σιεντλέτσκι έχτισε ένα νέο χωριό με το ίδιο όνομα κοντά, μαζί με μια εκκλησία. Το 1547 παραχωρήθηκαν στην πόλη τα δικαιώματα του Μαγδεβούργου από τον Βασιλιά Σιγισμούνδο Α΄ της Πολωνίας. Το Σιέντλτσε ως αστικό κέντρο δημιουργήθηκε μετά από συγχώνευση των δύο γειτονικών χωριών. Ήταν μια ιδιωτική πόλη, διοικητικά τοποθετημένη στο Βοεβοδάτο Λούμπλιν (1474-1795) στην Επαρχία Ελάσσονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος. Τον 16ο αιώνα και μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα, το Σιέντλτσε ευημερούσε, με τον πληθυσμό του να αυξάνεται γρήγορα και με έναν αριθμό τεχνιτών να ανοίγουν τα καταστήματά τους εδώ.
Η περίοδος της ευημερίας έληξε κατά τη διάρκεια της σουηδικής εισβολής στην Πολωνία (1655–1660), όταν το Σιέντλτσε, μαζί με τις περισσότερες πόλεις της Ελάσσονος Πολωνίας, κάηκαν από τους Κοζάκους, τους Τάταρους, τους Μοσχοβίτες, τους Σουηδούς και τους Τρανσυλβανούς. Μετά από αυτές τις συγκρούσεις, η πόλη ανήκε στην οικογένεια Τσαρτορίσκι, ως προίκα της Γιοάννα Ολέντζκα, η οποία παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Μίχαου Γέζι Τσαρτορίσκι. Το 1692, το Σιέντλτσε κάηκε ξανά και η καταστροφή χρησιμοποιήθηκε από τον Καζίμιες Τσαρτορίσκι, τον γιο του Μίχαου Γέζι, για να σχεδιάσει μια νέα, σύγχρονη πλατεία αγοράς, μαζί με παρακείμενους δρόμους. Στο πρώτο μισό του 18ου αιώνα κτίστηκε νέος ενοριακός ναός. Το 1775, αφού η Αλεξάντρα Τσαρτορίσκα παντρεύτηκε τον Χετμάνο Μίχαου Καζίμιες Ογκίνσκι, η πόλη πέρασε στην οικογένεια Ογκίσνκι. Εκείνη την εποχή το Σιέντλτσε αναδείχθηκε ως ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα του έθνους. Το Παλάτι Ογκίνσκι επισκέφθηκαν αρκετοί αξιόλογοι καλλιτέχνες και συγγραφείς, όπως ο Φραντσίσεκ Καρπίνσκι και ο Γιούλιαν Ούρσιν Νιεμτσέβιτς. Ο Βασιλιάς Στανίσουαφ Αύγουστος Πονιατόφσκι επισκέφτηκε το παλάτι δύο φορές, το 1783 και το 1793. Χάρη στις προσπάθειες της Αλεξάντρα Ογκίνσκα, έγιναν αρκετές βελτιώσεις στο Σιέντλτσε. Ανάμεσά τους χτίστηκε ένα νέο δημαρχείο, που πλέον αποτελεί ένα από τα σύμβολα της πόλης.[5]
Διαμελισμοί της Πολωνίας
Το Σιέντλτσε παρέμεινε μια ιδιωτική πόλη μέχρι τους στρατιωτικούς διαμελισμούς της Πολωνίας, όταν άλλαξε χέρια αρκετές φορές. Κατά τον τρίτο διαμελισμό της Πολωνίας (1795), το Σιέντλτσε προσαρτήθηκε από τη Μοναρχία των Αψβούργων και έγινε η έδρα του Kreisamt (1795–1809) στον Αυστριακό Διαμελισμό.[5]
Το 1809, το Σιέντλτσε έγινε μέρος του Πολωνικού Δουκάτου της Βαρσοβίας που ιδρύθηκε από το Ναπολέοντα, εντός του οποίου ήταν η πρωτεύουσα του Τμήματος Σιέντλτσε. Μετά την ήττα του, κατά τη δημιουργία του ελεγχόμενου από τη Ρωσία Βασιλείου της Πολωνίας (1815), το Σιέντλτσε έγινε η έδρα μιας επαρχίας στο Ρωσικό Διαμελισμό. Κατά τη διάρκεια της Νοεμβριανής Εξέγερσης εναντίον της ρωσικής κυριαρχίας, η Μάχη του Ιγκάνιε (10 Απριλίου 1831) έλαβε χώρα κοντά στην πόλη. Στην Ιανουαριανή Εξέγερση του 1863, το Σιέντλτσε ήταν και πάλι σημαντικό κέντρο της αντι-Τσαρικής εξέγερσης. Το 1867 δημιουργήθηκε το Κυβερνείο Σιέντλτσε. Το Σιέντλτσε συνέχισε να αναπτύσσεται με νέα διοικητικά κτίρια, ένα συγκρότημα ταχυδρομείων, ένα δικαστήριο και μια νέα φυλακή. Στα τέλη του 19ου αιώνα, το Σιέντλτσε έγινε σημαντικός σιδηροδρομικός κόμβος, με συνδέσεις με τη Βαρσοβία (ολοκληρώθηκε το 1866), το Μπρεστ (1867), τη Μαουκίνια Γκούρνα (1884) και την Τσερέμχα (1906). Στις αρχές του 20ου αιώνα, ντόπιοι φοιτητές ξεκίνησαν μια διαμαρτυρία ενάντια στις αδίστακτες πολιτικές εκρωσισμού. Στη συνέχεια, το 1906 η ρωσική μυστική αστυνομία οργάνωσε το πογκρόμ του Σιέντλτσε για να τρομοκρατήσει τους ντόπιους. Εκείνη την εποχή, το Σιέντλτσε ήταν ένα σημαντικό κέντρο του εβραϊκού πολιτισμού, με τους Εβραίους να αποτελούν το 50% του πληθυσμού.[5]
Μεσοπόλεμος και Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
.jpg)
Στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία, από την επιστροφή στην ανεξαρτησία το 1918, το Σιέντλτσε ανήκε στο Βοεβοδάτο Λούμπλιν (1919-1939) στο κεντρικό τμήμα της χώρας (σε αντίθεση με σήμερα), με πρωτεύουσα της επαρχίας το Λούμπλιν. Κατά τη διάρκεια του Πολωνο-Σοβιετικού Πολέμου, η πόλη καταλήφθηκε για λίγο από τους Ρώσους και στη συνέχεια ανακαταλήφθηκε από τους Πολωνούς στις 17 Αυγούστου 1920.[6] Στις 19 Αυγούστου 1920, μετά τη νίκη της Πολωνίας στη Μάχη της Βαρσοβίας, ο Στρατάρχης Γιούζεφ Πιουσούτσκι, ο Πρωθυπουργός Βιντσέτι Βίτος και ο υπουργός Μάτσεϊ Ράταϊ πραγματοποίησαν συνάντηση στην πόλη.[6] Μέσα στην Πολωνία του μεσοπολέμου, η πόλη παρέμεινε ένας σημαντικός σιδηροδρομικός κόμβος και ήταν η τοποθεσία μιας στρατιωτικής φρουράς, όπου βρισκόταν η 9η Μεραρχία Πεζικού πριν από τη γερμανοσοβιετική εισβολή στην Πολωνία, η οποία ξεκίνησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το Σεπτέμβριο του 1939.
Κατά τη διάρκεια της εισβολής στην Πολωνία, η Γερμανία βομβάρδισε Πολωνούς πολίτες πρόσφυγες στο δρόμο από τη Βαρσοβία προς το Σιέντλτσε[7] και η πόλη στη συνέχεια κατελήφθη από τη Γερμανία μέχρι το 1944. Η πολωνική κυβέρνηση εκκένωσε το πολωνικό απόθεμα χρυσού, μέρος του οποίου ήταν αποθηκευμένο στο Σιέντλτσε, στη συμμαχική με την Πολωνία Γαλλία. Στα μέσα Σεπτεμβρίου 1939, η γερμανική Einsatzgruppe V εισήλθε στην πόλη για να διαπράξει θηριωδίες κατά των Πολωνών.[8] Το Σιέντλτσε περιλαμβανόταν στην Περιφέρεια του Γενικού Κυβερνείου της Βαρσοβίας (κεντρική Πολωνία που κατεχόταν από τη Γερμανία).[9] Κατά τη διάρκεια του πολέμου, η περιοχή του Σιέντλτσε ήταν το σπίτι μιας μεγάλης αντάρτικης δύναμης του Πολωνικού Εσωτερικού Στρατού και άλλων υπόγειων οργανώσεων, όπως ο Λαϊκός Στρατός. Λόγω του γερμανικού τρόμου, η πόλη έχασε το ένα τρίτο του πληθυσμού της, συμπεριλαμβανομένης ολόκληρης της εβραϊκής κοινότητάς της που εκτοπίστηκε σε στρατόπεδα εξόντωσης κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Στα τέλη Ιουλίου 1944 (βλ. Επιχείρηση Καταιγίδα), οι μονάδες του Εσωτερικού Στρατού απελευθέρωσαν την πόλη, μαζί με τον Κόκκινο Στρατό. Μετά τον πόλεμο, το 50% του Σιέντλτσε ήταν ερειπωμένο, συμπεριλαμβανομένου του δημαρχείου.
Το Σιέντλτσε έχει ωκεάνιο κλίμα (Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Cfb) χρησιμοποιώντας το −3 °C (27 °F) ισόθερμο ή υγρό ηπειρωτικό κλίμα (Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Dfb) χρησιμοποιώντας το 0 °C (32 °F) ισόθερμο.[10][11]
| Κλιματικά δεδομένα Σιέντλτσε (1991–2020 φυσιολογικές, ακραίες 1951–σήμερα) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοε | Δεκ | Έτος |
| Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) | 12.0 | 16.7 | 22.2 | 30.1 | 31.8 | 33.9 | 35.5 | 35.2 | 33.2 | 26.0 | 18.8 | 14.8 | 35,5 |
| Μέση Μέγιστη °C (°F) | 0.3 | 1.8 | 6.8 | 14.0 | 19.4 | 22.6 | 24.9 | 24.4 | 18.7 | 12.4 | 6.0 | 1.6 | 12,7 |
| Μέση Μηνιαία °C (°F) | −2.2 | −1.2 | 2.5 | 8.5 | 13.6 | 16.9 | 18.9 | 18.3 | 13.3 | 8.1 | 3.3 | −0.7 | 8,3 |
| Μέση Ελάχιστη °C (°F) | −4.7 | −4.1 | −1.3 | 3.2 | 7.7 | 11.1 | 13.1 | 12.5 | 8.4 | 4.4 | 0.9 | −3.1 | 4,0 |
| Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) | −33.3 | −32.8 | −21.6 | −7.3 | −6 | −0.9 | 3.9 | 1.0 | −4.2 | −9.8 | −21.5 | −25.4 | −33,3 |
| Υετός mm (ίντσες) | 30,4 | 26,8 | 30,9 | 36,1 | 61,6 | 43,9 | 37 | 39 | 53,8 | 39,6 | 33,7 | 33,4 | 466,2 |
| % υγρασίας | 87.4 | 84.4 | 77.1 | 69.9 | 71.7 | 73.7 | 73.8 | 74.0 | 80.6 | 84.0 | 88.7 | 89.2 | 79,5 |
| Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 0.1 mm) | 15.23 | 14.04 | 12.97 | 11.33 | 12.87 | 13.27 | 13.10 | 11.47 | 11.87 | 12.27 | 14.27 | 15.10 | 157,77 |
| Μέσες ημέρες χιονόπτωσης (≥ 0 cm) | 17.0 | 15.8 | 8.2 | 1.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.5 | 4.8 | 12.3 | 59,6 |
| Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας | 46.3 | 68.0 | 131.2 | 195.6 | 260.8 | 264.2 | 269.0 | 257.0 | 172.7 | 114.8 | 50.6 | 34.6 | 1.864,9 |
| Πηγή #1: Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων[12][13][14][15][16][17][18][19] | |||||||||||||
| Πηγή #2: Meteomodel.pl (records, relative humidity 1991–2020)[20][21][22] | |||||||||||||
Ανάμεσα στην ιστορική αρχιτεκτονική της πόλης είναι:
- Συγκρότημα παλατιών Ογκίνσκι με το πάρκο Αλεξάνντρια, το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού και το σημερινό Κρατικό Αρχείο
- Παλιό δημαρχείο
- Καθεδρικός Ναός του Σιέντλτσε
- Εκκλησία του Αγίου Στανισλάου
- Πολωνικό Ταχυδρομείο (Κλασικισμός)
- Πρώην φυλάκιο, που τώρα στεγάζει δημόσια βιβλιοθήκη
- Κλασικιστικό κτίριο του πρώην θεάτρου
- Νεοκλασικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας της Πολωνίας
- Περιφερειακό δικαστήριο
- Διατηρημένα παλιά αρχοντικά
Η πόλη είναι πολιτιστικός κόμβος για ολόκληρο το βοεβοδάτο, με φεστιβάλ, εκθέσεις και συναυλίες εθνικής σημασίας. Η πόλη έχει τρία μουσεία και τρεις δημόσιες βιβλιοθήκες. Οι κύριοι εμψυχωτές του πολιτισμού που λειτουργούν στην πόλη είναι το Κέντρο Πολιτισμού και Τέχνης (CKiS) και το Δημοτικό Πολιτιστικό Κέντρο (ΜΟΚ). Υπάρχουν δύο κινηματογραφικές αίθουσες, ο κινηματογράφος τέχνης που διευθύνεται από το CKiS και το δίκτυο κινηματογράφου πολλαπλών οθονών Novekino. Στην πόλη δραστηριοποιούνται διάφορα καλλιτεχνικά σχήματα, συμπεριλαμβανομένων των χορευτικών εταιρειών LUZ και Caro Dance, της Χορωδίας του Σιέντλτσε και του ES Theatre. Η πόλη διαθέτει επίσης μια έκθεση τέχνης που βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο. Εκεί σώζεται ο πίνακας του Ελ Γκρέκο, «Η Έκσταση του Αγίου Φραγκίσκου». Είναι ο μοναδικός πίνακας του Ελ Γκρέκο στην Πολωνία.
Μεταξύ των μέσων ενημέρωσης που λειτουργούν στην περιοχή αυτή είναι η τοπική τηλεόραση (TV Siedlce) και ο καθολικός ραδιοφωνικός σταθμός Radio Podlasie. Το Σιέντλτσε είναι η τοποθεσία των περιφερειακών κεντρικών γραφείων του TVP Warsaw/ TVP Info, του RDC (Radio For You) και του Radio Eska.
Αδελφοποιημένες πόλεις
Το Σιέντλτσε είναι αδελφοποιημένο με τις:
|
|
Το 2022, λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, το Σιέντλτσε διέκοψε τη συνεργασία της με τη ρωσική πόλη Κίροφ, η οποία ξεκίνησε το 2008.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
