Σελεύκεια (Παμφυλία)

Η Σελεύκεια Παμφυλίας (αρχαία ελληνικά: Σελεύκεια) ήταν αρχαία ελληνική πόλη στη μεσογειακή ακτή της Παμφυλίας, στην Ανατολία, περίπου 15 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης Σίδη (αρχαία ελληνικά: Σίδη).

Σελεύκεια

Γενική άποψη της Σελεύκειας (2012)
Τοποθεσία	Επαρχία Αττάλειας, Τουρκία
Περιοχή	Παμφυλία
Συντεταγμένες	36.874°N 31.476°E / 36.874; 31.476
Είδος	Οικισμός
Σημειώσεις
Κατάσταση	Ερειπωμένο

Η περιοχή της πόλης βρίσκεται σήμερα περίπου 1 χιλιόμετρο βόρεια του χωριού Μπουκακσεϊχλάρ ή Σιχλάρ (τουρκικά: Bucakşeyhler ή Bucakşıhler ή Şihlar) και περίπου 12 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από την πόλη Μέλα (Manavgat) και τον ομώνυμο ποταμό, Μέλα (αρχαία ελληνικά: Μέλας ποταμός = σήμερα Μαναβγκάτ, στα τουρκικά: Manavgat), που πηγάζει από την οροσειρά του Ταύρου στην επαρχία Αττάλειας, στην Τουρκία.

Η Σελεύκεια Παμφυλίας βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου, με απότομους γκρεμούς σε κάποιες από τις πλευρές του, που έδιναν στην πόλη ισχυρή αμυντική θωράκιση.

Η διαδρομή από το σημερινό χωριό έχει πρόσφατα αποψιλωθεί από βλάστηση, αλλά ο κύριος κορμός της ιστορικής πόλης είναι ακόμα μέσα σε ένα μεγάλο πευκοδάσος.

Ιστορία της πόλης

Στην αρχαία πόλη διασώζονται ερείπια της αρχαίας Αγοράς. Στα αρχαιολογικά ευρήματα της πόλης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, επίσης περιλαμβάνεται μια σειρά από διώροφες και τριώροφες προσόψεις κτιρίων, μια πύλη, ένα μαυσωλείο, ένα ρωμαϊκό λουτρό, μια νεκρόπολη και επίσης διάφοροι αρχαίοι ναοί, αλλά και βυζαντινές εκκλησίες.

Οι περισσότεροι ερευνητές θεωρούν ότι η Σελεύκεια Παμφυλίας πρόκειται για μία από τις πολλές πόλεις της Μικράς Ασίας πού έφεραν το όνομα αυτό. Ιδρυτές των πόλεων αυτών ήταν ο Σέλευκος Α' Νικάτωρ ή Σέλευκος Α΄ ο Νικάνωρ (στην εξουσία 312-280 π.Χ.) και οι διάδοχοί του, οι οποίοι έφεραν την επωνυμία Σελευκίδες. Ο Σέλευκος Α' Νικάτωρ ήταν ένας από τους πλέον σημαντικούς στρατηγούς που είχε ο Μέγας Αλέξανδρος κατά την εκστρατεία του προς την Ασία.

Ο Γερμανός ερευνητής Γιοχάννες Νόλλε (Johannes Nölle) πρότεινε, ωστόσο, ότι τα ερείπια στη θέση αυτή δεν είναι εκείνα της Σελεύκειας Παμφυλίας, αλλά μάλλον εκείνα της ρωμαϊκής κωμόπολης Λύρμπα ή Λίρμπα (αγγλικά – λατινικά: Lyrba).^[1]

Λόγω της απομακρυσμένης και δύσβατης θέσης της, η περιοχή δεν έχει λεηλατηθεί για οικοδομικά υλικά και είναι γεμάτη με στήλες και άλλα κατασκευαστικά στοιχεία, όπως μεγάλες μυλόπετρες για τη παρασκευή αλευριού.

Από το γεγονός, ότι η Σελεύκεια Παμφυλίας ήταν επίσης έδρα επισκόπου της Μητροπόλεως Σίδης, διαφαίνεται ότι ο Χριστιανισμός είχες εδραιωθεί από την πρωτοχριστιανική περίοδο στην περιοχή αυτή.

Κατά τα τέλη της υστερο-βυζαντινής εποχής, που αρχίζει τον 8ο ή 9ο αιώνα, η Σελεύκεια Παμφυλίας, ήταν η έδρα ενός από τα Θέματα (βυζαντινές επαρχίες) της Μικράς Ασίας.^[2]

Περί το 1180 περίπου οι Αρμένιοι ανέλαβαν τον έλεγχο της Σελεύκειας Παμφυλίας.^[3]

Παραπομπές

1. J. Nollé, «Forschungen in Selge und Ostpamphylien», (στα γερμανικά), Araştırma 6 (1988), σελ. 257–59.
2. Λεξικό Βυζαντίου Οξφόρδης, (στα αγγλικά) - The Oxford Dictionary of Byzantium, τομ. 3, σελ. 2035.
3. Μπλε Οδηγοί: «Η Τουρκία, το Αιγαίο και οι Μεσογειακές Ακτές» (στα αγγλικά) - Blue Guide, Turkey, The Aegean and Mediterranean Coasts (ISBN 0-393-30489-2), σελ. 496.

Πηγές

• Από τα άρθρα της αγγλικής έκδοσης της Βικιπαίδειας για τη Σελεύκεια (Παμφυλίας), τη Lyrba, την πόλη Μέλα (Manavgat) και τον ομώνυμο ποταμό.
• Τα εξαιρετικά άρθρα στην ιστοσελίδα της Ιεράς Μητρόπολης Πισιδίας , για τη Σελεύκεια Παμφυλίας και τις ερειπωμένες πόλεις της ανατολής