Πέραμα Ιωαννίνων

Το Πέραμα είναι ένα μικρό προάστιο της πόλης των Ιωαννίνων, το οποίο βρίσκεται 3 χλμ έξω από αυτή. Ανήκει στον διευρυμένο Δήμο Ιωαννιτών και έχει 4.768 κατοίκους.

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Πέραμα (αποσαφήνιση).

Πέραμα Ιωαννίνων
Άποψη του Περάματος
Πέραμα Πέραμα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Αποκεντρωμένη Διοίκηση	Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας
Περιφέρεια	Ηπείρου
Περιφερειακή Ενότητα	Ιωαννίνων
Δήμος	Ιωαννιτών
Δημοτική Ενότητα	Περάματος
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Ήπειρος
Νομός	Ιωαννίνων
Υψόμετρο	477 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	1.943
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	454 45
Τηλ. κωδικός	2651
δεδομένα

Ιστορική αναφορά

Βάσει προφορικών ιστοριών των ντόπιων, γίνεται γνωστό ότι οι πρώτοι που έφτασαν στην περιοχή, γύρω στον 8ο αιώνα, κατοίκησαν στην περιοχή «Σαϊτό», δεξιά του χώρου όπου βρίσκεται τώρα το στρατόπεδο Κατσιμήτρου, η οποία φέρει ως σήμερα αυτό το όνομα. Τότε τα νερά της λίμνης έφθαναν ως εκεί και οι άνθρωποι αυτοί ασχολήθηκαν με το ψάρεμα και τη μεταφορά ανθρώπων και αγαθών με τα καΐκια τους στην πόλη των Ιωαννίνων. Αποτελούσε δηλαδή ‘’πέρασμα’’, από το οποίο περνούσαν για να πάνε στην πόλη και έτσι πήρε και το χωριό αυτή την ονομασία που έχει μέχρι και σήμερα.

Όσο τα νερά της λίμνης «έπεφταν», τόσο μεταφέρονταν και οι κάτοικοι προς τον πρώτο οικισμό της σημερινής περιοχής, ο οποίος, συναντάται με το όνομα Πέραμα το 1378 για πρώτη φορά και λέγεται ότι υπήρχε από τον 10ο ή 11ο αιώνα. Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Αραβαντινό, το Πέραμα αυτή τη χρονολογία ήταν χωριό, όταν έγινε επίθεση στο κάστρο της πόλης των Ιωαννίνων, όπου δεσπότης της ήταν ο Σέρβος Θωμάς Πρεάλουμπος ή Πρελούμποβιτς, από τριακόσιους Μαλακασίους πολεμιστές, οι οποίοι βρίσκονταν στην περιοχή της Δραμπάτοβας και έψαχναν πλεούμενο να τους μεταφέρει, μέσω της λίμνης, για να επιτεθούν στο κάστρο.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, το Πέραμα ανήκε στην ιδιοκτησία Τούρκων μπέηδων και αγάδων, γνώρισε πολλά δεινά, και αυτό γιατί Τούρκοι και Αλβανοί αξιωματούχοι εκμεταλλεύονταν άγρια τους κατοίκους του. Ο Γάλλος Πρόξενος στα Γιάννενα (επί Αλή πασά) και περιηγητής Φ. Πουκεβίλ αναφέρει:

Στο Πέραμα σπίτι αναψυχής του βεζίρη Αλή και κοντά-κοντά ένα χωριό από σαράντα καί καλύβες που τις κατοικούν φτωχοί χριστιανοί, στους οποίους ο βεζύρης Αλή Πασάς, συνηθισμένος να μαντρώνει τους άνθρωπους σαν τα κοπάδια, αντικατέστησε από τον καιρό το δικό μου από ένα πληθυσμό Ελλήνων από τα Ιόνια νησιά που επέστρεφαν από προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα.

Στο πιο κεντρικό σημείο του χωριού, ο Αλή πασάς είχε κτίσει τα θερινά ανάκτορά του, τα ερείπια των οποίων με το όνομα «Κονάκι» διασώζονταν μέχρι το 1960 περίπου. Ο λόφος του ονομάζεται «Γορίτσα», σημείο στο οποίο βρίσκεται το Σπήλαιο, όπου οι Τούρκοι είχαν στήσει αμυντικό μηχανισμό, για την προστασία των Ιωαννίνων, με πολυβολεία ή «Στικάμια», όπως είναι γνωστά και σήμερα.

Οι κάτοικοι του, όσες φορές χρειάστηκε, πολέμησαν με κάθε τρόπο τους κατακτητές και συνέβαλαν στον απελευθερωτικό αγώνα του 1912-13, μεταφέροντας με τα καΐκια τους άλλους ανθρώπους και πυρομαχικά από τη μονή Ντουραχάνης προς τη λίμνη Λαψίστας διαμέσου της πυκνής υδρόφιλης βλάστησης, τα κατατόπια της οποίας γνώριζαν πολύ καλά. Παράλληλα διακρίνονταν για τη φιλοπατρία και την αγωνιστικότητά τους. Πολλοί κάτοικοι του χωριού συμμετείχαν στους μετέπειτα εθνικούς αγώνες, τόσο στη Μικρά Ασία, όσο και στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, όπου άλλοι τραυματίσθηκαν κι άλλοι έπεσαν για την πατρίδα.

Το σπήλαιο και ο τουρισμός που ακολούθησε

Το σπήλαιο αποτελούσε επίσης καταφύγιο για τους κατοίκους στην προσπάθεια τους να γλιτώσουν από της βόμβες κατά τη διάρκεια του πολέμου με τους Γερμανούς και τους Ιταλούς.

Ζώντας κοντά στη λίμνη και στην πόλη των Ιωαννίνων, οι κάτοικοι του Περάματος δραστηριοποιήθηκαν στην αλιεία, στη γεωργία και στην κτηνοτροφία, χωρίς όμως το χωριό να γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη. Αντίθετα, λόγω της φτώχειας που επικρατούσε, αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό από πολύ παλιά. Μαζική όμως φυγή παρατηρήθηκε τη δεκαετία τον 1950 προς την Αυστραλία, όπου σήμερα ζουν περίπου εξακόσιους Περάτες, μετανάστες πρώτης δεύτερης και τρίτης γενιάς. Όσοι έφυγαν από το Πέραμα, αναζητώντας καλύτερους πόρους και πρόκοψαν στα ξένα, ευεργέτησαν τον τόπο τους, όπως παλιά οι αδελφοί Φίλιππος και Γεώργιος Περάτης (το πραγματικό τους επώνυμο ήταν Γούσιας), οι οποίοι με διαθήκη τους άφησαν πολλά χρήματα για αγαθοεργούς σκοπούς.

Από τη στιγμή που ανακαλύφθηκε το σπήλαιο τυχαία το 1940, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο τουρισμός εμφανίζεται στο Πέραμα και έτσι αρχίζει να αναπτύσσεται. Χτίζονται νέα σπίτια, που υποκαθιστούν τα παλιά, πέτρινα, μονόπατα ή δίπατα Περάτικα σπίτια, στα γραφικά παραδοσιακά μονοπάτια με τα επίσης πέτρινα πεζούλια και τις πλακόστρωτες αυλές. Πολλοί κάτοικοι άρχισαν να ασχολούνται περισσότερο με τουριστικά επαγγέλματα.

Ο Οργανισμός Σπηλαίου Περάματος με παρεμβάσεις του έδρασε αποτελεσματικά στη διάσωση του περιβάλλοντος του Σπηλαίου και στη δημιουργία υποδομών για παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου στους δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες του Σπηλαίου και του Περάματος.

Πηγές

• https://web.archive.org/web/20150801173737/http://ioannina-perama.gr/
• Σπήλαιο