Μονομερές

Ένα μονομερές (ένα μέρος) είναι ένα μόριο που μπορεί να συνδεθεί χημικά με άλλα μόρια ώστε να σχηματίσει ένα πολυμερές.^[1][2] Επιπλέον, ο όρος «μονομερής πρωτεΐνη» μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει μια από τις πρωτεΐνες που συνθέτουν ένα πολυπρωτεϊνικό σύμπλοκο, όπως στην περίπτωση της ακτίνης. Το πιο κοινό φυσικό μονομερές είναι η γλυκόζη, που συνδέεται με γλυκοζιδικούς δεσμούς στα πολυμερή όπως κυτταρίνη και άμυλο και είναι πάνω από το 77% της μάζας όλων των υλικών των φυτών.^[3] Συνήθως ο όρος μονομερές αναφέρεται σε οργανικά μόρια που σχηματίζουν συνθετικά πολυμερή, όπως, παραδείγματος χάρη, βινυλοχλωρίδιο, που χρησιμοποιείται στην παραγωγή του πολυμερούς πολυβίνυλο χλωρίδιο (PVC). Η διεργασία με την οποία τα μονομερή συνδυάζουν άκρο με άκρο για να σχηματίσουν ένα πολυμερές λέγεται πολυμερισμός. Μόρια που αποτελούνται από μικρό αριθμό μονομερών μονάδων, μέχρι λίγες δεκάδες, λέγονται ολιγομερή.

Ορισμός IUPAC

Μονομερές: Μια ουσία που αποτελείται από μονομερή μόρια.^[4]

Μονομερές μόριο: Ένα μόριο που μπορεί να υποβληθεί σε πολυμερισμό και με αυτόν τον τρόπο
να συνεισφέρει δομικές μονάδες στη βασική δομή ενός μακρομορίου.^[4]

Φυσικά μονομερή

Τα αμινοξέα είναι φυσικά μονομερή που πολυμερίζονται στα ριβοσώματα για να σχηματίσουν πρωτεΐνες. Τα νουκλεοτίδια, μόρια που βρίσκονται στον πυρήνα του κυττάρου, πολυμερίζονται για να σχηματίσουν νουκλεϊκά οξέα – DNA και RNA. Τα μονομερή της γλυκόζης μπορούν να πολυμεριστούν για να σχηματίσουν άμυλο, γλυκογόνο ή κυτταρίνη· τα μονομερή της ξυλόζης μπορούν να πολυμεριστούν για να σχηματίσουν ξυλάνη. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ένα άτομο υδρογόνου και μια ομάδα υδροξυλίου (-OH) χάνονται, για να σχηματίσουν H₂Ο και ένα άτομο οξυγόνου συνδέει κάθε μονάδα μονομερούς. Λόγω του σχηματισμού νερού ως ενός από τα προϊόντα, αυτές οι αντιδράσεις είναι γνωστές ως αφυδατώσεις.

Το ισοπρένιο είναι ένα φυσικό μονομερές και πολυμερίζεται για να σχηματίσει καουτσούκ, συνήθως cis-1,4-πολυισοπρένιο, αλλά επίσης και trans-1,4-πολυμερές.

Μοριακή μάζα

Οι ενώσεις μικρής μοριακής μάζας που δομήθηκαν από μονομερή αναφέρονται επίσης ως διμερή, τριμερή, κοκ., αν έχουν 2, 3, κ.ο.κ μονάδες μονομερών, αντίστοιχα.^[5] Οποιοσδήποτε αριθμός από αυτές τις μονομερείς μονάδες μπορεί να υποδεικνύεται με το αντίστοιχο ελληνικό πρόθεμα. Μεγαλύτεροι αριθμοί δηλώνονται συχνά στα αγγλικά (για την αγγλική γλώσσα) ή με αριθμούς αντί για τα ελληνικά.π.χ., ένα 20-μερές σχηματίζεται από 20 μονομερή. Μόρια που δημιουργούνται από μικρό αριθμό μονομερών μονάδων, μέχρι μερικές δεκάδες, ονομάζονται ολιγομερή.

Βιομηχανική χρήση

Εξετάζοντας την τρέχουσα σφικτή αγορά μονομερών, ιδιαίτερα στο προπυλένιο και τα οφέλη από τις διεργασίες ανάκτησης με βάση τις μεμβράνες, μεγάλοι παραγωγοί πολυολεφινών παγκοσμίως χρησιμοποιούν ήδη τέτοιες διεργασίες ανάκτησης σε νέες εγκαταστάσεις τελευταίας τεχνολογίας. Για να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα των πιο παλιών εγκαταστάσεων, η χρήση της ανάκτησης έχει γίνει απαραίτητη.^[6]

Σημειώσεις

1. Introduction to Polymers 1987 R.J. Young Chapman & Hall ISBN 0-412-22170-5
2. Bruce Alberts, Alexander Johnson, Julian Lewis,Otin Raff, Keith Roberts, and Peter Walter, Molecular Biology of the Cell, 2008, Garland Science, ISBN 978-0-8153-4105-5.
3. Cellulose. (2008). In Encyclopædia Britannica. Retrieved March 22, 2009, from Encyclopædia Britannica Online.
4. «Glossary of basic terms in polymer science (IUPAC Recommendations 1996)». Pure and Applied Chemistry 68 (12): 2287–2311. 1996. doi:10.1351/pac199668122287. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304041907/http://pac.iupac.org/publications/pac/pdf/1996/pdf/6812x2287.pdf. Ανακτήθηκε στις 2015-02-27.
5. Campbell, Neil A. (2006). Biology: Exploring Life. Boston, Massachusetts: Pearson Prentice Hall. ISBN 0-13-250882-6. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (βοήθεια)
6. «Membranes on Polyolefins Plants Vent Recovery, Improvement Economics Program». by Intratec, ISBN 978-0615678917. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2015.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Polymer Structure