Μεριτατέν

Η Μεριτατέν (ή Μεριτατέν) Meryetate ^[2] (14ος αιώνας π.Χ.), ήταν βασιλική σύζυγος της δεκάτης ογδόης δυναστείας της Αιγύπτου . Το όνομά της σημαίνει "Αυτή που είναι αγαπημένη του Ατόν", του Θεού Ηλίου δηλαδή, τη λατρεία του οποίου επιχείρησε να επιβάλει ως αποκλειστική έναντι της παλαιάς αιγυπτιακής θρησκευτικής παράδοσης, ο πατέρας της, ο Φαραώ Ακενατόν. Κατείχε αρκετούς τίτλους, εκτελώντας επίσημες αποστολές για τον πατέρα της και έγινε η Μεγάλη Βασιλική Σύζυγος του Φαραώ Σμενκαρε, ο οποίος μπορεί να ήταν αδελφός ή γιος του Ακενατόν. Η Μεριτατέν πιθανολογείται, επίσης, ότι ίσως έχει υπηρετήσει ως Φαραώ η ίδια με το όνομα, Ανκχκχεπερούρε Νεφερνεφερουατέν ^[3].

Μεριτατέν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	14ος αιώνας π.Χ. Θήβαι Αιγύπτου
Θάνατος	14ος αιώνας π.Χ. Αμάρνα
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Αίγυπτος
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Βασιλική σύζυγος
Οικογένεια
Σύζυγος	Σμενκαρέ[1]
Τέκνα	Meritaten Tasherit[1]
Γονείς	Ακενατόν και Νεφερτίτη
Αδέλφια	Τουταγχαμών Μεκετατέν Meritaten Tasherit Νεφερνεφερουατέν Τασερίτ Νεφερνεφερούρε Σετεπένρε Ankhesenpaaten Tasherit Ανκεζεναμούν
Οικογένεια	δέκατη όγδοη δυναστεία Φαραώ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Φαραώ
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Οικογένεια

Η Μεριτατέν ήταν η πρώτη από τις έξι κόρες που γεννήθηκαν από τον Φαραώ Ακενατέν και τη "Μεγάλη Βασιλική Σύζυγό" του, Νεφερτίτη. Οι αδελφές της είναι οι Μεκιτατέν, Ανκεζεναμούν, Neferneferuaten Tasherit, Νεφερνεφερουρέ και Σετεπενρέ ^[4]. Η ίδια υπήρξε η "Μεγάλη Βασιλική Σύζυγος" του Φαραώ Σμενκαρε.

Οι επιγραφές αναφέρουν μια νεαρή πριγκίπισσα που ονομάζεται Meritaten Tasherit, η οποία μπορεί να είναι η κόρη της Μεριτατέν και του Σμενκαρέ ^{[3] [5]}.

Επιγραφές από την πόλη του Αμουνάιν υποδηλώνουν ότι Meritaten Tasherit είναι κόρη της Μεριτατέν. Η σκηνή χρονολογείται από τη βασιλεία του Ακενατόν και αυτό σημαίνει ότι ο πατέρας της νεαρής πριγκίπισσας θα μπορούσε να είναι ο Ακενατόν. Ιστορικοί άλλωστε εικάζουν ότι ο Ακανετόν επεχειρησε να διευρύνει τον κύκλο διαδοχών του με προσπάθειες τεκνοποίησης με τις κόρες του.

Υπήρξε η εικασία ότι μια άλλη πριγκίπισσα που ονομάζεται Ankhesenpaaten Tasherit ίσως ηταν επίσης κόρη της Μεριτατέν, ωστόσο οι ιστορικοί θεωρούν πιο πιθανό να αποτελεί κόρη της Ανκεζεναμούν ^[6]

Βιογραφία

Τα πρώτα χρόνια στη Θήβα

Η Μεριτατέν πιθανότατα γεννήθηκε στη Θήβα, νωρίς από το γάμο του πατέρα της με τη Νεφερτίτη και ίσως, προτού ο Ακενατόν αναλάβει το θρόνο, καθώς φαίνεται να της αναγνωρίζονται βασιλικοί ρόλοι ευθύνης κατά το πέμπτο έτος της βασιλείας του Ακενατόν. Η βασιλική οικογένεια έζησε για πρώτη φορά στη Θήβα και το βασιλικό παλάτι μπορεί να ήταν μέρος του ναού συγκροτήματος του Ακενατόν στο Καρνάκ. Η ακριβής χρήση των κτιρίων στο Καρνάκ δεν είναι γνωστή, αλλά οι σκηνές που διακοσμούν τον χώρο του Teni-menu υποδηλώνουν ότι μπορεί να χρησίμευσε ως κατοικία ^[6]. Η Μεριτατέν απεικονίζεται δίπλα στη μητέρα της, Νεφερτίτη, σε ανάγλυφα χαραγμένα στο Hut-Benben^[5]. Το Hut-Benben είναι μια εγκατάσταση συνδεδεμένη με το όνομα της Νεφερτιτης, καθώς εκείνη εικονίζεται, στις τοιχογραφικές σκηνές, ως η κύρια υπεύθυνη τελετουργιών, αναδεικνύοντας τη "Μεγάλη Βασιλική Σύζυγο" ως ιέρεια, κατέχουσα τον υψηλότατο βαθμό ιεροσύνης. Η Μεριτατέν εμφανίζεται πίσω από τη μητέρα της, σείοντας ένα σείστρο . Οι νεότερες αδελφές της, η Μεκετατέν και Ανκεζεναμούν εμφανίζονται επίσης σε μερικές από τις σκηνές, αλλά όχι τόσο συχνά όσο η Μεριτατέν .

Η πριγκίπισσα της Αμάρνα

Amarna Princess - Μουσείο του Βερολίνου

Αλαβάστρινο ανάγλυφο που απεικονίζει τον Ακενατόν, τη Νεφερτίτη και την κόρη τους Μεριτατέν, με βασιλικές δέλτους του Ατόν στο χέρι και το στήθος του βασιλιά. Το ανάγλυφο βρέθηκε στην Αμάρνα, στην Αίγυπτο και χρονολογείται από τη Δέκατη όγδοη Δυναστεία. Φυλάσσεται στο Μουσείο Αιγυπτιακής Αρχαιολογίας Petrie, στο Λονδίνο.

Κατά το πέμπτο έτος της βασιλείας του πατέρα της, Ακενατόν, η Μεριτατέν εμφανίζεται στο συγκρότημα βασιλικών μνημείων των στηλών των συνόρων, στην περιοχή της σημερινής Ελ-Αμάρνα, όπου ο Ακενατόν μετέφερε την πρωτεύουσα του Βασιλείου του, μεταθέτοντας την από τις Θήβες. Η πόλη ονομάστηκε Ακχετατόν («Ορίζοντας του Aτόν»). Οι στήλες των συνόρων, το εντυπωσιακό μνημειακο βασιλικό συγκρότημα προσδιόριζε

τα όρια της νέας πρωτεύουσας στην οπα μετακακόμισε ολόκληρη η η βασιλική οικογένειου. ^{[3] [5]} Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ακενατόν, η Μεριτατέν ήταν η πιο συχνά απεικονιζόμενη και αναφερόμενη από τις έξι κόρες. Η φιγούρα της εμφανίζεται σε απεικονίσεις σε ναούς, τάφους και ιδιωτικά μνημεία λατρείας. Όχι μόνο εμφανίζεται σε εικόνες που δείχνουν την οικογενειακή ζωή του Φαραώ, οι οποίες ήταν χαρακτηριστικές της περιόδου της Αμάρνας, αλλά και σε εκείνες που απεικονίζουν επίσημες τελετές.

Τα δύο κτίρια που σχετίζονται περισσότερο με τη Μαριτατέν στην Αμάρνα είναι το Βόρειο Παλάτι και το Maru-Aten . Το Maru-Aten βρισκόταν στα νότια των συνορων της πόλης. Η κατασκευή αποτελούνταν από δύο περίκλειστους χώρους που περιείχαν πισίνες ή λίμνες και περίπτερα, σε μια δεντρόφυτη περιοχή ^[7].

Το όνομα της Μεριτατέν φαίνεται να αντικαθιστά το όνομα μιας άλλης βασιλικής γυναίκας, σε πολλά σημεια, μεταξύ των οποίων στο Βόρειο Παλάτι και στο Maru-Aten. Αυτό είχε παρερμηνευτεί, αρχικώς, ως απόδειξη της ατίμωσης και της εκδίωξης της Νεφερτίτης από το βασιλικό δικαστήριο, αλλά, πιο πρόσφατα, οι διαγραμμένες επιγραφές αποδείχθηκαν ότι αφορούσαν στο όνομα της Κιγιά, μιας από τις δευτερεύουσες συζύγους του Ακενατόν ^[3].

Η Μεριτατέν αναφέρεται επίσης σε διπλωματικές επιστολές, με το όνομα Μαγιάτι ^[3]Αναφέρεται σε μια επιστολή του Αμπι-Μίλκου (ή Αμπιμίλκου), Πρίγκηπα της Τύρου. Η αναφορά αυτή έχει συχνά θεωρηθεί ότι χρονολογείται έως την περίοδο κατά την οποία η θέση της Μεριτατέν στο δικαστήριο έγινε πιο σημαντική, κατά το τελευταίο μέρος της βασιλείας του Ακενατόν. Ωστόσο, είναι πιθανό η συγκεκριμένη επιστολή να αναφέρεται στη γέννηση της Μεριτατέν. ^[6]

Μεγάλη Βασιλική Σύζυγος

Επιγραφή που αναφέρει τους Ακενατόν, Νεφερφερουάτεν (που ταυτίζεται με τη Νεφερτίτη) και Μεριτατέν, από τον τάφο του Τουταγχαμών.

Η Μεριτατέν εμφανίζεται ως μια "Μεγάλη Βασιλική Σύζυγος" στον τάφο του Meryre II στην Amarna. Απεικονίζεται μαζί με τον σύζυγό της, τον Φαραώ Σμενκαρέ. Η σκηνή δείχνει το βασιλικό ζευγάρι που απονέμει τιμές και δώρα στον Meryre. Η σκηνή εμφανίζεται σε τοιχογραφια δίπλα από τον τοίχο που απεικονίζει την τελετή του Durbar στο 12ο έτος της Βασιλείας του Ακενατόν, κατά την οποία αντιπρόσωποι από τον υπόλοιπο, γνωστό τότε, κόσμο έφεραν δώρα στον Φαραώ^[8]. Το 12ο έτος θα χαρακτήριζαν ως το ζενίθ της βασιλείας του Ακενατόν, καθώς το 13ο έτος επεφύλασσε μια μεγάλη πανδημία (πανούκλα), αποδεκατιζοντας, μεταξύ άλλων, μέλη της Βασιλικής οικογενειας^[9]

Ο Σμενκαρέ μπορεί να έχει υπηρετήσει ως συν-αντιπρόσωπος του Ακενατόν. Η Μεριτατέν ήταν η "Μεγάλη Βασιλική Σύζυγος" του Σμενκαρέ, ενώ η Νεφερτίτη συνέχισε ως η "Μεγάλη Βασιλική Σύζυγος του Ακενατόν^[5] Η Νεφερτίτη κατείχε τον τίτλο της" Μεγάλης Βασιλικής Συζύγου" το 16ος έτος της βασιλείας του Ακενατόν, επομένως ο Σμενκαρέ πρέπει να ήταν συν-αντιβασιλέας εκείνη την εποχή, ή αλλιώς κυβέρνηση με τη σύζυγό του, Μεριτατέν, κάποια στιγμή μετά το 16ο έτος του Ακενατόν ^[10].

Η Μεριτατέν αναφέρεται σε χρυσές μαργαρίτες που στολίζουν ένα ένδυμα που βρέθηκε στον τάφο του Τουταγχαμών. Αναφέρεται επίσης σε ένα ξύλινο κουτί που προοριζόταν να περιέχει λευκά ενδύματα. Το κουτί αναφέρει δύο βασιλείς: Neferkheperure-Waenre (Ακενατόν) και Ankhkheperure-mr-waenre, Neferneferuaten-mr-waenre και τη Μεγάλη Βασιλική Σύζυγο Μεριτατέν^[11].

Οι Σμενκαρέ και Μεριτατέν, όπως εμφανίζονται στον τάφο του Meryre II

Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, όπως ο JP Allen, ο Σμενκαρέ κυβερνούσε μαζί με τη Μεριτατέν, αλλά ένα έτος μετά το θάνατο του Ακενατόν, ο Σμενκαρέ πέθανε. Υπάρχει η θεωρία που λειε ότι η Μεριτατέν ήταν η «κόρη του βασιλιά» Ακενκερές, η οποία καταγράφεται στην Επιτομή του Μανέθονα ότι ανέλαβε το θρόνο στη συνέχεια μόνη της, ως βασίλισσα - Φαραώ, φέροντας το όνομα Νεφερνεφερουατέν ^[12]Η Νεφερνεφερουατέν αναφέρεται σε μια βασιλεία δύο ετών και ενός μήνα και τοποθετείται, στα στοιχεία του Μανέθονα, ως άμεσος προκάτοχος του βασιλιά, Rathothis, ο οποίος πιστεύεται ότι είναι ο Τουταγχαμών, ο ετεροθαλής αδελφός της από μια άλλη, ανώνυμη σύζυγο του Ακενατόν

Ο αρχαιολόγος Alaine Zivie ισχυρίζεται ότι η Μεριτατέν έγινε επίσης θετή μητέρα του Τουταγχαμών, που αναφέρεται ως Μάια, σε ορισμένα αρχαία αρχεία. Ο Zivie σημείωσε ότι ο Thutmose, ο γλύπτης που διορίστηκε ως βεζίρης από τον Ακενατόν και ο οποίος βρέθηκε ότι ήταν ο δημιουργός της διάσημης προτομής της Νεφερτίτης, δημιούργησε επίσης μια προτομή της Μάια (Bubasteion I.20), της θετής μητέρας του Τουταγχαμών και που, στην πραγματικότητα, ήταν "η Μεριτατέν, η μεγαλύτερη κόρη του Ακενατόν, που κάθισε για λίγο στο θρόνο" ^[13]

Θάνατος και ταφή

Τα κείμενα της στήλης της "των συνόρων" αναφέρουν ότι η Μεριτατέν προοριζόταν να ταφεί στο Akhet-Aten (σύγχρονη Αμάρνα). ^[5]

"Ας φτιάξω έναν τάφο για εμένα στο ανατολικό βουνό του Ακχετατέν. Ας γίνει η ταφή μου σε αυτό, στα εκατομμύρια των Ιωβηλαίων που ο Ατόν, ο πατέρας μου, έχει ορίσει για μένα. Ας γίνει η ταφή της συζύγου του Μεγάλου Βασιλιά, Νεφερτίτης, μέσα στα εκατομμύρια χρόνια που ο Ατόν, ο πατέρας μου, αποφάσισε για αυτήν. Ας γίνει, σε αυτόν τον τάφο, η ταφή της κόρης του Βασιλιά, Μεριτατέν σε αυτά τα εκατομμύρια χρόνια. ^[14]

Ο βασιλικός τάφος στην Αμάρνα χρησιμοποιήθηκε για την ταφή των Μεκετατέν, Τιγέ και Ακενατόν και, πιθανότατα, έκλεισε μετά το θάνατο και την ταφή του Ακενατόν. Μετά από αυτό, η ταφή της Μεριτατέν ενδέχεται να είχε προγραμματιστεί για έναν από τους άλλους βασιλικούς τάφους στην Αμάρνα.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Joyce Tyldesley: «Chronicle of the queens of Egypt» (Βρετανικά αγγλικά) Thames & Hudson. 2006. σελ. 136–137. ISBN-13 978-0-500-05145-0. ISBN-10 0-500-05145-3.
2. Ranke, Hermann (1935). Die Ägyptischen Personennamen, Bd. 1: Verzeichnis der Namen (PDF). Glückstadt: J.J. Augustin. σελ. 161. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2020.
3. J. Tyldesley, Chronicle of the Queens of Egypt, 2006, Thames & Hudson, pg 136–137
4. Aidan Dodson & Dyan Hilton: The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson, 2004, (ISBN 0-500-05128-3), p.142-157
5. Aldred, Cyril, Akhenaten: King of Egypt ,Thames and Hudson, 1991 (paperback), (ISBN 0-500-27621-8)
6. Dodson, Aidan, Amarna Sunrise: Egypt from Golden Age to Age of Heresy, The American University in Cairo Press, 2014
7. Kemp, Barry, The City of Akhenaten and Nefertiti: Amarna and its People, Thames and Hudson, 2012
8. Dodson, Aidan, 1962- author. Amarna sunset : Nefertiti, Tutankhamun, Ay, Horemheb, and the Egyptian counter-reformation. ISBN 978-977-416-859-8. 1004248105.
9. «Click to Navigate». www.arce-nc.org. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2020.
10. Seyfried, Friederike (Editor), In the Light of Amarna: 100 Years of the Nefertiti Discovery, Michael Imhof Verlag, 2013
11. Dodson, Aidan, Amarna Sunset: Nefertiti, Tutankhamun, Ay, Horemheb, and the Egyptian Counter-reformation, The American University in Cairo Press, 2009
12. Ertman, Earl L. and Hoffmeier, James K. A new fragmentary relief of King Ankhkheperure from Tell el-Borg (Sinai)?, JEA Vol 94, 2008
13. Zivie, Alain-Pierre. (2009). La tombe de Maïa : mère nourricière du roi Toutânkhamon et grande du harem (Bub. I.20). Toulouse: Caracara Edition. ISBN 978-2-913805-03-3. 672059971.
14. Murnane, William J. (1995). Texts from the Amarna Period in Egypt. Atlanta, Georgia: Scholars Press. σελ. 78. ISBN 1-55540-965-2.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• "Head Case", Γκαλερί φωτογραφιών King Tut, National Geographic Magazine online Αρχειοθετήθηκε 2007-12-04 στο Wayback Machine.