Ιουδαϊσμός
μονοθεϊστική θρησκεία / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Ιουδαϊσμός είναι η παραδοσιακή θρησκεία των Εβραίων ανά τον κόσμο, με περίπου 20 εκατομμύρια πιστούς κατά το 2006. Κατατάσσεται στη δωδέκατη σε τάξη μεγέθους θέση οργανωμένης τηρούμενης μονοθεϊστικής θρησκείας. Είναι μία από τις αρχαιότερες θρησκευτικές παραδόσεις που υφίστανται στον σύγχρονο κόσμο. Οι αξίες και η ιστορία του εβραϊκού λαού συνιστούν μείζον θεμέλιο άλλων θρησκειών, όπως είναι ο Χριστιανισμός, το Ισλάμ, οι Σαμαρείτες και η Πίστη Μπαχάι, οι οποίες μαζί με τον Ιουδαϊσμό ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία των λεγόμενων Αβρααμικών θρησκειών.
- Το λήμμα σχετίζεται με την Ιουδαϊκή θρησκεία. Ζητήματα σχετικά με εθνικές, ιστορικές και πολιτισμικές όψεις της Ιουδαϊκής ταυτότητας αναφέρονται στο λήμμα Εβραίοι.
Ο Ιουδαϊσμός σπανίως υπήρξε ενιαίος στην έκφραση και την άσκησή του (αν και ήταν πάντα μονοθεϊστικός ως προς τη θεολογία του), ενώ επίσης διαφέρει από πολλές θρησκείες ως προς το γεγονός ότι η κεντρική αυθεντία δεν αποδίδεται σε κάποιο άτομο αλλά μάλλον στις ιερές Γραφές (Τανάκ) και στις μακραίωνες παραδόσεις (Χαλακά).[1] Βέβαια, ο Ιουδαϊσμός σε όλες τις παραλλαγές του παρέμεινε προσδεδεμένος σε έναν αριθμό θρησκευτικών αρχών, η σημαντικότερη εκ των οποίων είναι η πίστη ότι υπάρχει ένας μοναδικός, παντογνώστης, παντοδύναμος, πανάγαθος, υπερβατικός Θεός, יהוה (ΓΧΒΧ), που αποδίδεται στα ελληνικά ως Ιεχωβά ή Γιαχβέ, ο οποίος δημιούργησε το σύμπαν και συνεχίζει να το κυβερνά. Σύμφωνα με την παραδοσιακή εβραϊκή πίστη, ο Θεός που δημιούργησε τον κόσμο, εγκαθίδρυσε μια διαθήκη με τον εβραϊκό λαό, και του αποκάλυψε τους νόμους του και τις εντολές του με τη μορφή της Τορά (συνήθως αναφέρεται και ως «Μωσαϊκός Νόμος»).
Εντός του Ιουδαϊσμού υπάρχουν διάφορα ρεύματα, τα περισσότερα εκ των οποίων προέρχονται από τον Ραββινικό Ιουδαϊσμό, ο οποίος δέχεται πως ο Θεός αποκάλυψε τους νόμους και τις εντολές του στον Μωυσή στο Όρος Σινά υπό την μορφή της Γραπτής και της Προφορικής Τορά.[2] Από ιστορικής πλευράς, αυτός ο ισχυρισμός έχει αμφισβητηθεί εν μέρει ή συνολικά από διάφορες ομάδες όπως οι Σαδδουκαίοι και ο Ελληνιστικός Ιουδαϊσμός κατά την περίοδο του Δεύτερου Ναού, από τους Καραΐτες και Σαββαταίους κατά τον πρώιμο και ύστερο μεσαίωνα[3] και από τμήματα σύγχρονων μη-ορθόδοξων ομολογιών.
Σύγχρονοι κλάδοι του Ιουδαϊσμού, όπως ο Ουμανιστικός Ιουδαϊσμός, μπορεί να είναι αθεϊστικοί.[4]
Σήμερα, τα μεγαλύτερα ρεύματα της Εβραϊκής θρησκείας είναι ο Ορθόδοξος Ιουδαϊσμός (Ιουδαϊσμός Χαρεδί και Σύγχρονος Ορθόδοξος Ιουδαϊσμός), ο Συντηρητικός Ιουδαϊσμός και ο Μεταρρυθμιστικός Ιουδαϊσμός. Κύριες πηγές διαφοροποίησης μεταξύ αυτών των ομάδων είναι οι προσεγγίσεις τους στον Εβραϊκό νόμο, η αυθεντία της Ραββινικής παράδοσης και η σημασία του Κράτους του Ισραήλ.[5]