Γρηγόριος Νύσσης

Ο Γρηγόριος Νύσσης (335 - 394) ήταν χριστιανός Μικρασιάτης επίσκοπος Νύσσης από το 372 έως το 376 και από το 378 έως τον θάνατό του. Τιμάται ως άγιος από την Ορθόδοξη Εκκλησία, την Καθολική Εκκλησία, την Ανατολίτικη Ορθοδοξία, τον Λουθηρανισμό και την Αγγλικανική Εκκλησία. Είναι ένας από τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας.

Γρηγόριος Νύσσης
Καππαδόκης Πατέρας
Γέννηση	335 Νεοκαισάρεια, Καππαδοκία
Κοίμηση	395 Νύσσα, Καππαδοκία
Τιμάται από	Ορθόδοξη Εκκλησία Ανατολίτικη Ορθοδοξία Καθολική Εκκλησία Αγγλικανική Κοινωνία Λουθηρανισμό
Εορτασμός	10 Ιανουαρίου (Ανατολικός Χριστιανισμός 10 Ιανουαρίου (Καθολική Εκκλησία και Λουθηρανική Εκκλησία-Σύνοδος του Μιζούρι)[1] 14 Ιουνίου (Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία στην Αμερική) 19 Ιουλίου (Αγγλικανική Κοινωνία)
Σύμβολα	Άμφιο επισκόπου
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Γεννήθηκε γύρω στο 335. Ήταν αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, της Οσίας Μακρίνης και αδελφικός φίλος του Γρηγορίου του Θεολόγου. Το 372 έγινε επίσκοπος της πόλης Νύσσα της Καππαδοκίας.

Είχε ενεργό ανάμειξη σε ζητήματα θεολογικά και πολιτικά. Συμμετείχε στις Συνόδους της Αντιοχείας το 379 και της Β' Οικουμενικής στην Κωνσταντινούπολη. Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο, το οποίο περιλαμβάνει ομιλίες με εξηγητικό και δογματικό περιεχόμενο, καθώς και επιτάφιους λόγους με λογοτεχνικές αξιώσεις. Ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης από ορισμένους ερευνητές θεωρείται περισσότερο φιλόσοφος παρά θεολόγος, καθώς καταφέρνει να επεξηγήσει και φιλοσοφικά πολλές θεολογικές έννοιες. Έχει ειπωθεί ότι «μπόρεσε καλύτερα απ' όλους να μεταφυτεύσει στο εσωτερικό του χριστιανικού κόσμου την πνευματική κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας», ενώ επηρεάστηκε σημαντικά από το έργο του Ωριγένη. Η αφομοιωτική αυτή ικανότητά του και η εκλεκτική χρήση φιλοσοφικών ιδεών και όρων, λειτούργησε επικουρικά στη θεολογία του Γρηγορίου με τη χρήση τους ως δομικό υλικό.^[2]

Ο Γρηγόριος συνέχισε την τριαδολογία και την πνευματολογία του αδελφού του Βασιλείου, όπως και τη χριστολογία του Γρηγορίου Θεολόγου αλλά προχωρώντας αυτές σε εύρος και βάθος. Με τη θεολογία του περί εκπόρευσης του αγίου Πνεύματος, απέκλεισε τη δυτική χρήση του filioque από τη διδασκαλία της ανατολικής χριστιανικής Εκκλησίας. Προετοίμασε επίσης, τη θεολογία της "υποστατικής ενώσεως" των δύο φύσεων του Χριστού με τη χρήση των όρων "ἀσυγχύτως", "ἀτρέπτως", "ἀδιαιρέτως"^[3] οι οποίοι επικυρώθηκαν στην Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο το 451 στη Χαλκηδόνα.

Έχει ανακηρυχθεί άγιος και η μνήμη του τιμάται στις 10 Ιανουαρίου από την Ορθόδοξη και την Καθολική, στις 14 Ιουνίου από την Λουθηρανική, και στις 19 Ιουλίου από την Αγγλικανική εκκλησία.

Παραπομπές

1. Lutheranism 101, σελ. 277, CPH, St. Louis (2010)
2. Παπαδόπουλος, Στυλιανός (2012). Πατρολογία Τόμος Β΄. Αθήνα: Γρηγόρη. σελ. 594-595.
3. Ό.π., σελ. 603

Βιβλιογραφία

De virginitate

• Μαρτζέλος Γεώργιος, «Η έννοια της δημιουργίας κατά το Γρηγόριο Νύσσης», στο: Πρακτικά ΙΗ΄ Θεολογικού Συνεδρίου (Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης) με θέμα «Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης», Προνοία και προεδρία του Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντελεήμονος Β΄, Θεσσαλονίκη 1998, σ. 161-171.
• Μουτσούλας, Ηλίας: Γρηγόριος Νύσσης: Βίος-συγγράμματα-διδασκαλία, Αθήναι 1997 (ISBN 960-90600-0-5)
• Μπαλτάς Δημήτρης, «Λογική και οντολογία. Μελέτη στον Κατά Μανιχαίων λόγο του Γρηγορίου Νύσσης», Εώα και Εσπερία, τόμ. 6 (2004-2006),σελ.205-209
• Κωνσταντίνος Β. Σκουτέρης, Ἡ Ἐκκλησιολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης (Διατριβή ἐπί διδακτορίᾳ), Ἀθῆναι 1969, pp. 195 [The Ecclesiology of Saint Gregory of Nyssa; (in Greek), Athens 1969, pp. 195].
• Κωνσταντίνος Β. Σκουτέρης, "Μετεωροπορεῑν" καί "Συμμετεωροπορεῑν" παρά τῷ ἁγίῳ Γρηγορίῳ Νύσσης, Θεολογία, 39 (1968), pp. 425-439.
• Κωνσταντίνος Β. Σκουτέρης, Ἡ ἑνότης τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ὡς πραγματική προϋπόθεσις τῆς σωτηρίας (Ἐκ τῆς ἀνθρωπολογίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης), Θεολογία, 40 (1969), pp. 416-429.
• Κωνσταντίνος Β. Σκουτέρης, "Malum privatio est": Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης καί ὁ Ψευδο-Διονύσιος διά τήν ὕπαρξιν τοῦ κακοῦ (περαιτέρω σχόλια), Ἐπιστημονική Ἐπετηρίς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, Τόμος ΚΣΤ΄, Πανεπιστήμιον Ἀθηνῶν, Ἀθῆναι 1984, pp. 311-3.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Βιογραφικό στην Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (στα αγγλικά)
• Μαράς, Αναστάσιος, Η περί εσχάτων διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Σχολή Θεολογική, Τμήμα Θεολογίας, 1999