Αρέτσο

Το Αρέτσο (ιταλικά: Arezzo‎‎, λατινικά: Arretium‎‎) είναι πόλη στην Ιταλία, στην περιοχή της Τοσκάνης και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Ο πληθυσμός του ανέρχεται, σύμφωνα με την απογραφή του 2014, σε 99.313 κατοίκους,^[3] οι οποίοι αποκαλούνται "Αρετίνοι" (Aretini).

Αρέτσο
Σημαία Έμβλημα
Αρέτσο
Χώρα	Ιταλία
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία του Αρέτσο
Ίδρυση	9ος αιώνας π.Χ.
Προστάτης	Donatus of Arezzo
Έκταση	384,7 km²[1]
Υψόμετρο	296 μέτρα
Πληθυσμός	96.260 (1  Ιανουαρίου 2023)[2]
Ταχ. κωδ.	52100
Τηλ. κωδ.	0575
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Γεωγραφική θέση

Το Αρέτσο είναι κτισμένο σε σχετικά απότομο λόφο, ο οποίος δεσπόζει στην προσχωσιγενή πεδιάδα του ποταμού Άρνου. Στο ανώτερο τμήμα της πόλης βρίσκονται ο καθεδρικός ναός, το κάστρο των Μεδίκων και το δημαρχείο. Από αυτό το σημείο ξεκινούν οι δρόμοι που καταλήγουν στο κατώτερο τμήμα της πόλης, ως τις πύλες των τειχών. Η πόλη περιβάλλεται από πολυάριθμα μικρά χωριά.

Ιστορία

Αρχαιότητα

Το Αρέτσο είναι από τις παλαιότερες ιταλικές πόλεις. Η ευρύτερη περιοχή ήταν κατοικημένη ήδη από την παλαιολιθική εποχή, όπως καταδεικνύουν τα πέτρινα εργαλεία της εποχής αυτής και ιδιαίτερα η ανακάλυψη του περίφημου "ανθρώπου του Όλμο" που βρέθηκε στο μικρό χωριό του Όλμο, σε μικρή απόσταση στα νοτιοδυτικά του Αρέτσο.^[4]

Η πρώτη εγκατάσταση φαίνεται ότι έγινε από πληθυσμούς των Ουμβρίων. Η τότε πόλη αποτέλεσε εμπορικό κέντρο της περιοχής. Τα μπρούτζινα αγάλματα του Aratore, της Μινέρβα και της Χίμαιρας (το τελευταίο φυλάσσεται στη Φλωρεντία) χρονολογούνται από αυτήν την εποχή.^[5] Tην εποχή των Ετρούσκων ονομαζόταν Arretium και ήταν, πιθανότατα, μια από τις δώδεκα πόλεις της ετρουσκικής Δωδεκάπολης,^[6] ενώ ήταν μια από τις πόλεις της βασιλικής διαμονής (Lucumonia).^[7] Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την πόλη ύστερα από τη νίκη τους στη Ροζέλε, το 295 π.Χ., επί των συνασπισμένων στρατευμάτων του Αρέτσο, της Βολτέρα και της Περούτζα και εγκατέστησαν εκεί φρουρά.^[4]

Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Το 283 π.Χ. οι Ετρούσκοι με συμμάχους τους Γαλάτες της βόρειας Ιταλίας πολιόρκησαν το Αρέτσο. Σε βοήθειά του έσπευσε ρωμαϊκό στράτευμα υπό τον ύπατο Καικίλιο Μέτελλο. Σήμερα στην περιοχή υπάρχει ένα μονοπάτι με το όνομά του, το οποίο οδηγεί από την πόλη στο σημείο κοντά στον ποταμό Άρνο, όπου βρέθηκε νεκρός ο ύπατος.^[8] Οι Ρωμαίοι υπέστησαν τρομακτική ήττα, χάνοντας 13.000 άνδρες και τον ίδιο τον Μέτελλο. Επανήλθαν, όμως, τον ίδιο χρόνο με στράτευμα υπό τον Κορνέλιους Ντολαμπέλλα και στη μάχη της λίμνης Valdimone εκμηδένισαν τους Ετρούσκους και τους συμμάχους τους, οι οποίοι ύστερα από σύντομο χρονικό διάστημα αναγκάστηκαν να αποσυρθούν ολοσχερώς από τη βόρεια Ιταλία.

Η πόλη, λόγω της θέσης της επί της ρωμαϊκής Κασσίας οδού, σύντομα εξελίχθηκε σε κέντρο της περιοχής και φαίνεται ότι εμπορευόταν αγγεία από την Ελλάδα.^[9] Το αρχικό εμπόριο των αγγείων έδωσε στην πόλη τη δυνατότητα να κατασκευάσει πλέον η ίδια αγγεία και έγινε διάσημη για τα περίφημα αγγεία της από ερυθρή άργιλο με λαμπερό κοραλί χρώμα, για τα οποία ο Πλίνιος αναφέρει ότι «ήταν εξίσου καλά με τα αγγεία της Σάμου και του Σαγούνδου» (σημερινό Σαγούντο στην Ισπανία).^[6]

Κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών εμφυλίων πολέμων, η πόλη συντάχθηκε με τον Γάιος Μάριος. Όταν επικράτησε ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας, εγκατέστησε μια «αποικία» για τους παλαιμάχους του στρατεύματός του στην ήδη μισοκατεστραμμένη πόλη, την οποία ονόμασε «Αrretium Fidens» («πιστό Αρέτιουμ»), χωρίς ωστόσο να καταστρέψει τον κοινωνικό της ιστό, που αποτελούνταν κυρίως από ετρουσκικής καταγωγής κατοίκους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Γάιος Μαικήνας. Η πόλη ανοικοδομήθηκε και, χάρη στο εμπόριο αγγείων, επανήλθε σχεδόν στην παλαιά της αίγλη, επονομαζόμενη πλέον "Arretium Vetus" (παλαιό Αρέτιο).^[10]

Η παρακμή του Αρέτιου κατά τη ρωμαϊκή περίοδο αρχίζει όταν οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν τη νέα Κασσία Οδό, η οποία δεν διερχόταν πλέον από την πόλη, αλλά συνέδεε με τη Ρώμη άλλα κέντρα, όπως η Σιένα και η Φλωρεντία. Επιπλέον, το εμπόριο των αγγείων δεν ήταν πλέον προσοδοφόρο.^[4] Με την παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το Αρέτιο αρχίζει να δέχεται επιδρομές βορειότερων λαών, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία τειχών και οχυρών για την προστασία της πόλης και των κατοίκων της.^[11]

Το 261 μ.Χ. αναλαμβάνει ύπατος του Αρέτσο ο Λούκιος Βολουσιανός, ο οποίος μνημονεύεται στα πρακτικά του συμβουλίου της πόλης, απ' όπου φαίνεται να διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά και, κυρίως, στα στρατιωτικά πράγματα του Αρέτσο. Αυτή είναι και η μοναδική γραπτή ένδειξη περί του συγκεκριμένου προσώπου στη θέση αυτή.^[12]

3ος-11ος αιώνας

Με την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το Αρέτσο εμφάνισε σημαντική μείωση πληθυσμού και παρήκμασε. Κατά τον 3ο και 4ο αιώνα, οι επίσκοποι ήταν οι "κυβερνήτες" του Αρέτσο, υπό τη μορφή φεουδαρχικής κυριαρχίας. Η κατάσταση αυτή παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητη μέχρι την έλευση του Καρλομάγνου, ο οποίος επιδίωξε να βελτιώσει τις σχέσεις του με την επισκοπή, χωρίς να αναμιχθεί στα πολιτικά πράγματα της πόλης. Κατά την περίοδο αυτή, υπό την αιγίδα του επισκόπου της πόλης, αναπτύχθηκαν πολλές μονές, οι οποίες συνέβαλαν στην αναδόμηση και τη σταθεροποίηση του εμπορίου αλλά και στην πολιτιστική ανάπτυξη του Αρέτσο, που συντελέστηκε κυρίως χάρη σε ένα από τα επιφανέστερα "τέκνα" του, τον μοναχό Γκουίντο, γνωστό ως Γκουίντο ντ' Αρέτσο, ο οποίος επινόησε το σύγχρονο σύστημα μουσικής σημειογραφίας και επινόησε τα τετράγραμμα (πρόγονο των πενταγράμμων).^[4]

Η πραγματική αναγέννηση της πόλης, όμως, έγινε το 1098, όταν στην πόλη εγκαταστάθηκε ο πρώτος "ύπατος" στο συμβούλιο του Αρέτσο, ενώ την ίδια περίοδο δημιουργήθηκε ένα από τα πρώτα πανεπιστήμια παγκοσμίως. Το Αρέτσο γίνεται ισχυρό πολιτιστικό κέντρο, οι ευγενείς έρχονται να εγκατασταθούν σε αυτήν κατασκευάζοντας τις οχυρωμένες κατοικίες - πύργους τους και η πόλη έχει περίπου 20.000 κατοίκους. Χωρίζεται σε τέσσερις "συνοικίες", ανάλογα με τη γειτνίασή τους με τις αντίστοιχες πύλες των τειχών: "Porta Crucifera", "Porta San Andrea", "Porta del Foro" και "Porta del Borgo". Γύρω στα 1200, καθώς δημιουργούνται αδελφότητες και εταιρείες (με την έννοια των λεσχών), κατασκευάζονται τα πιο όμορφα κτίσματα στην πόλη, όπως ο καθεδρικός ναός της, οι ναοί της Santa Maria delle Pieve, του Σαν Ντομένικο, του Σαν Φραντσέσκο, το Ανάκτορο του Συμβουλίου μαζί με τον πύργο του. Παράλληλα, το Αρέτσο άρχισε να ανταγωνίζεται τις γειτονικές πόλεις και ιδιαίτερα την Σιένα και τη Φλωρεντία, με αποτέλεσμα οι δύο αυτές πόλεις να συνασπιστούν, το 1288, και να πολιορκήσουν το Αρέτσο. Η πόλη όχι μόνον αντιστάθηκε, αλλά κατάφερε να παγιδεύσει τα στρατεύματα της Σιένας στην τοποθεσία Pieve al Toppo και να καταγάγει σημαντική νίκη. Το επόμενο έτος η Φλωρεντία δημιούργησε συνασπισμό με τους Γουέλφους της Τοσκάνης και στη μάχη του Καμπαλντίνο τα στρατεύματα του Αρέτσο ηττήθηκαν. Στο σημείο αυτό, όμως, παρενέβη ο επίσκοπος Γκουίντο Ταρλάτι, άνθρωπος με σημαντικές πολιτικές ικανότητες, για να απαλύνει τις επιπτώσεις αυτής της ήττας. Ο Ταρλάτι έγινε ισόβιος κυβερνήτης της πόλης και αποτέλεσε ένα από τα προπύργια της Τοσκάνης των Γιβελλίνων. Με τον θάνατο του Ταρλάτι, το Αρέτσο άρχισε να παρακμάζει, κύρια λόγω της εσωτερικής διαμάχης μεταξύ των ευγενών του και του υπόλοιπου πληθυσμού και της διαμάχης Γουέλφων και Γιβελλίνων. Επακολούθησαν σφαγές από μισθοφορικά στρατεύματα και το Αρέτσο, εξαντλημένο πλέον, περιήλθε στα χέρια τις Φλωρεντίας, η οποία το αγόρασε, το 1384, έναντι 40.000 φιορινίων.^[5] Το αποτέλεσμα ήταν να χάσει μέρος της ταυτότητάς του, καθώς η φλωρεντινή ιστορία, πολιτική και πολιτιστική επίδραση ήταν έντονη στην πόλη. Κυρίαρχη οικογένεια ήταν οι Μέδικοι, μέλη της οποίας διοικούσαν το Αρέτσο. Αυτή την περίοδο ο Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα δημιουργεί τις περίφημες νωπογραφίες του στον ναό του Σαν Φραντσέσκο ντι Αρέτσο.^[9]

18ος-20ός αιώνας

Κατά τον 18ο αιώνα η περιοχή των βάλτων της Βαλ ντι Κιάνα αποστραγγίστηκε, εξαλείφοντας έτσι τις επιδημίες ελονοσίας που έπλητταν ως τότε την πόλη. Η δυναστεία των Αψβούργων - Λοθαριγγίας που είχε την επικυριαρχία στην περιοχή δημιούργησε, λόγω της μεταρρύθμισης των λατιφουντίων ένα δυσάρεστο κλίμα ανάμεσα στους κατοίκους. Αυτό όμως δεν ήταν το μοναδικό τους πρόβλημα: Η πόλη επλήγη από ισχυρές σεισμικές δονήσεις, οι οποίες επέφεραν μεγάλες καταστροφές.^[5] Κατά τα τέλη του 18ου αιώνα, οι Γάλλοι εισέβαλαν στην Ιταλία και τα στρατεύματα του Ναπολέοντα κατέλαβαν το Αρέτσο. Στην πόλη, όμως, δημιουργήθηκε, υπό την επωνυμία "Viva Maria" ένα αντιστασιακό κίνημα κατά των Γάλλων εισβολέων, κάνοντάς την το κέντρο της αντίστασης σε ολόκληρη την περιοχή. Όταν το 1860 πραγματοποιήθηκε η ενοποίηση της Ιταλίας, το Αρέτσο έγινε τμήμα του ιταλικού βασιλείου, μαζί με το Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης.^[9]

Το Αρέτσο υπέστη σημαντικές καταστροφές κατά τη διάρκεια και των δύο Παγκοσμίων Πολέμων. Στα μέσα του 20ού αιώνα η πόλη γνώρισε, χάρη στις βιομηχανίες επεξεργασίας χρυσού, σημαντική οικονομική άνθηση.^[5]

Σημερινή εικόνα

Πανοραμική άποψη του Αρέτσο (2006)

Οικονομία

Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο η οικονομία της πόλης βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια της γύρω υπαίθρου, και ιδιαίτερα στους τομείς που σχετίζονταν με τις αγοραπωλησίες και την εμπορία των γεωργικών προϊόντων από τις τέσσερις κοιλάδες που την περιβάλλουν. Εκείνη την εποχή δημιουργήθηκε και αγορά ζωικού κεφαλαίου για ζώα όπως οι αγελάδες ράτσας Chianina. Αυτός ο τύπος δραστηριότητας δεν έχει σήμερα εντελώς εγκαταλειφθεί, παρόλο που έχει αποκτήσει πλέον δευτερεύουσα σημασία.

Στην ίδια μεταπολεμική περίοδο η ευνοϊκή θέση του Αρέτσο λόγω των οδικών αξόνων που βρίσκεται άρχισε να ενισχύεται με την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Ρώμης - Φλωρεντίας αλλά και τριών περιφερειακών σιδηροδρομικών γραμμών μικρότερης σημασίας: Αρέτσο - Φοσάτο ντι Βίκο, Αρέτσο - Στία και Αρέτσο - Sinalunga-Be. Η πρώτη μεγάλη βιομηχανία, η Sacfem, εγκαθίσταται αυτή την εποχή στην περιοχή και ασχολείται με την παραγωγή τροχαίου σιδηροδρομικού υλικού.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η βιομηχανία της πόλης άλλαξε προσανατολισμό: Από την κατασκευή τροχαίου υλικού μετατοπίζεται στην επεξεργασία πολύτιμων μετάλλων. Εκατοντάδες μικρές και μεσαίου μεγέθους εταιρείες με αυτή τη δραστηριότητα - αλλά και μεγαλύτερες, όπως η UnoAErre^[13] εγκαθίστανται στην περιοχή. Σήμερα το Αρέτσο είναι το κέντρο ευρύτερης περιοχής στην οποία εδρεύουν εταιρείες που ειδικεύονται σε αυτή τη δραστηριότητα και κάθε χρόνο πραγματοποιείται στην πόλη διεθνής έκθεση σχετική με τα προϊόντα επεξεργασίας χρυσού, η έκθεση OroArezzo.^[14]

Μέχρι το 1980 η περιοχή ήταν, επίσης, βιομηχανικό κέντρο επιχειρήσεων κατασκευής ρουχισμού, αν και σήμερα η δραστηριότητα αυτή είναι σχετικά περιορισμένη. Ωστόσο ορισμένες εταιρείες, που κατασκευάζουν ρούχα έχοντας παράλληλα δραστηριότητα στην κατασκευή κοσμημάτων, όπως η Lebole παραμένουν στην πόλη.^[15]

Η πόλη είναι, επίσης, η έδρα της τράπεζας Banca Etruria^[16] και του τμήματος της Τοσκάνης της εταιρείας τηλεπικοινωνιών Eutelia.^[17]

Λόγω των δραστηριοτήτων αυτών, η πόλη εμφανίζει συχνά προβλήματα ανεργίας, καθώς στις περιόδους οικονομικής στενότητας ή κρίσης οι επαγγελματικοί τομείς ενασχόλησης των κατοίκων είναι οι πρώτοι που πλήττονται.

Συγκοινωνίες

• Σιδηρόδρομος: Από την πόλη διέρχεται μια από τις σημαντικότερες γραμμές του ιταλικού σιδηροδρομικού δικτύου, η γραμμή LL^[18] Ρώμης - Φλωρεντίας, ενώ στην περιοχή του δήμου υπάρχουν δύο επιπλέον διασυνδέσεις με τη γραμμή Direttissima και σχετικά ευρύ δίκτυο προς τοπικούς προορισμούς.
• Αεροπορική συγκοινωνία: Στην πόλη υπάρχει ένα μικρό αεροδρόμιο, το Aeroporto di Arezzo-Molin Bianco, (κωδικός ICAO "LIQB"), το οποίο έχει διάδρομο μήκους μόνον 750 μ. Δεν μπορεί να δεχτεί αεροσκάφη τακτικής αεροπορικής συγκοινωνίας και προορίζεται μόνον για μικρά αεροσκάφη. Πλησιέστερο επιβατικό αεροδρόμιο (σε απόσταση 90 περίπου χλμ.) είναι το Peretola της Φλωρεντίας.
• Οδική συγκοινωνία: Από τις παρυφές της πόλης διέρχεται ένας από τους μεγαλύτερους αυτοκινητοδρόμους της Ιταλίας, ο Α1, γνωστός και ως "Αυτοκινητόδρομος του Ήλιου".

Αξιοθέατα

Ιεροί ναοί

• Καθεδρικός ναός: Είναι γοτθική εκκλησία στην οποία βρίσκεται ο τάφος του πάπα Γρηγορίου Ι΄, το κενοτάφιο του επισκόπου Γκίντο Ταρλάτι, οι τοιχογραφίες του Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα ενώ τα βιτρό του είναι έργο του διάσημου Γάλλου ζωγράφου Γκιγιόμ ντε Μαρσιγιά (1470-1529), ο οποίος επίσης ζωγράφισε και ορισμένες από τις τοιχογραφίες του ναού.
• Εκκλησία του Αγίου Δομίνικου: Η κατασκευή της άρχισε το 1275 και ολοκληρώθηκε στις αρχές του δέκατου τέταρτου αιώνα. Σε αυτήν υπάρχει ο '"Ξύλινος σταυρός", έργο του Τσιμαμπούε.
• Βασιλική του Αγίου Φραγκίσκο: Το παρεκκλήσι του ναού που ονομάζεται Bacci (από την οικογένεια ευγενών που κάλεσε τον καλλιτέχνη) περιέχει την τοιχογραφία "Ο θρύλος του τιμίου σταυρού" του Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα. Ο ναός κτίστηκε περίπου το 1320.^[19]
• Santa Maria della Pieve: Διαθέτει κωδωνοστάσιο ύψους 59 μέτρων που αποκαλείται επίσης "το καμπαναριό με τις εκατό τρύπες". Στο τόξο της κυρίας εισόδου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα πολύχρωμα πέτρινα γλυπτά του δωδέκατου αιώνα, στα οποία απεικονίζεται ο κύκλος των μηνών, ενώ στο αυστηρό εσωτερικό του ναού υπάρχει το πολύπτυχο του Σιενέζου καλλιτέχνη Πιέτρο Λορεντσέτι Η Θεοτόκος και οι άγιοι και η προτομή - λειψανοθήκη του αγίου Ντονάτο.^[19]
• Εκκλησία της Santissima Annunziata (αγιοτάτης Θεοτόκου), η οποία αποκαλείται και "Παναγία των δακρύων" με έργα των Τζόρτζιο Βαζάρι, Πιέτρο ντα Κορτόνα και Σπινέλο Αρετίνο (1350 – 1410) του δέκατου τέταρτο αιώνα στην πρόσοψη και στην κεντρική πύλη εισόδου.
• Εκκλησία της Santa Maria in Gradi, που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα και γλύπτη Μπαρτολομέο Αμανάτι (1511 – 1592). Διαθέτει στασίδια και τοιχογραφίες του δέκατου έβδομου αιώνα καθώς και μια αρχαία κρύπτη.
• Santa Maria delle Grazie: Διαθέτει ιερό του 15ου αιώνα ύστερου γοτθικού ρυθμού με αναγεννησιακό πρόναο του γλύπτη Μπενεντέτο ντα Μαϊάνο (1442 – 1497) μαρμάρινο βωμό και έργα εφυαλωμένης κεραμικής (τέλη του δέκατου πέμπτου αιώνα). Υπάρχουν επίσης ασυνήθιστο έργο του γλύπτη και κεραμουργού Αντρέα ντέλα Ρόμπια (1435 – 1525) στο τύμπανο που απεικονίζει την Παναγία με το Βρέφος μεταξύ δύο αγγέλων, ενώ στις κόγχες βρίσκονται οι άγιοι Lorentino Pergentino, Donato και Bernardino καθώς και μια τοιχογραφία (Παναγία του Ελέους, Pieta) από τον Σπινέλο Αρετίνο (επονομαζόμενο, 1350 - 1410).

Άλλα αξιοθέατα

Η Πιάτσα Γκράντε

• Η Μεγάλη Πλατεία: Είναι η πλέον αξιοσημείωτη πλατεία στην πόλη, χρονολογούμενη από την εποχή του Μεσαίωνα. Σε αυτή βρίσκονται ο ναός της Santa Maria della Pieve, το ανάκτορο της Αδελφότητας των Λαϊκών, κατασκευή του 14ου - 15ου αιώνα, κτισμένο από τον Μπερνάρντο Ροσελίνο. Η στοά του Βαζάρι, δημιουργία του Τζόρτζιο Βαζάρι, το επισκοπικό ανάκτορο, έδρα των επισκόπων του Αρέτσο, το οποίο ανακατασκευάστηκε τον 13ο αιώνα και στο εσωτερικό του φέρει τοιχογραφίες των Σάλβι Καστελούτσι, Τεόφιλο Τόρι και Πιέτρο Μπενβενούτι, το ανάκτορο Cofani-Brizzolari με τον πύργο του που αποκαλείται Torre Faggiolana καθώς και υπολείμματα του κοινοτικού ανακτόρου και του ανακτόρου του λαού.
• Το ρωμαϊκό αμφιθέατρο και το μουσείο του.
• Το ανάκτορο των μεδίκων: Σχεδιασμένο από τον Αντόνιο ντα Σανγκάλο τον νεότερο ολοκληρώθηκε κατά το χρονικό διάστημα 1538-1560. Αποδομήθηκε μερικώς από τους Γάλλους κατακτητές κατά τον 19ο αιώνα.
• Η οικία του Πετράρχη.
• Η οικία Βαζάρι: Είναι παλαιά οικία, την οποία αναστήλωσε το 1547 ο Βαζάρι και τη διακόσμησε με δικές του τοιχογραφίες. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, στο οποίο περιλαμβάνονται και αρχεία του 16ου αιώνα. Στο σχεδιαστήριο ο Βαζάρι δημιούργησε τοιχογραφία στην οποία αναπαριστάται το ταξίδι της ζωής ενός καλλιτέχνη, με τις καλλιτεχνικές αρετές του να προστατεύονται από τους αρχαίους θεούς, οι οποίοι αναπαριστώνται ως ουράνια σώματα.

Η στοά του Βαζάρι

Μουσεία

• Κρατικό Αρχαιολογικό Μουσείο "Γάιος Μαικήνας"
• Δημοτικό Μουσείο μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης
• Επισκοπικό Μουσείο Ιερής Τέχνης
• Οικία - μουσείο Ιβάν Μπρούσκι

Διάσημοι Αρετίνοι

• Γάιος Κίλνιος Μαικήνας, σύμμαχος και πολιτικός σύμβουλος του αυτοκράτορα Οκταβιανού, σημαντικός προστάτης και χορηγός της νέας γενεάς ποιητών ενώ κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του Αυγούστου επιτελούσε τον ρόλο ενός σημερινού υπουργού πολιτισμού
• Πετράρχης, λόγιος, ποιητής και ένας από τους προδρόμους του ουμανισμού
• Τζόρτζιο Βαζάρι, ζωγράφος, αρχιτέκτονας και συγγραφέας - κριτικός τέχνης
• Μιχαήλ Άγγελος, δεν γεννήθηκε στην πόλη αλλά στο μικρό χωριό Καπρέζε (σήμερα "Καπρέζε Μικελάντζελο") που βρίσκεται περίπου 15 χλμ. βορειοανατολικά του Αρέτσο
• Γκουίντο ντ' Αρέτσο, μοναχός που, το 1025, επινόησε τον πρόγονο της σημερινής μουσικής σημειογραφίας
• Γκουιτόνε ντ' Αρέτσο (1235 - 1294) ποιητής
• Πιέτρο Αρετίνο (1492 - 1556), ποιητής, συγγραφέας και δραματουργός.
• Αντρέα Τσεζαλπίνο (1519 - 1603) βοτανολόγος, ιατρός και ανατόμος
• Μπερνάρντο Ακόλτι (επονομαζόμενος "L' Unico Aretino", 1458 - 1535), ποιητής
• Πιέρο ντέλα Φραντσέσκα, ζωγράφος.
• Μαζάτσιο (προσωνύμιο του Tommaso di ser Giovanni di Mone Cassai, 1401 - 1428) ζωγράφος
• Φραντσέσκο Σεβέρι (1879 - 1961) μαθηματικός
• Ούγκο Σπίριτο (1896 – 1979), φιλόσοφος
• Αμίντορε Φανφάνι (1908 - 1999) πολιτικός, οικονομολόγος, ιστορικός και πρωθυπουργός της Ιταλίας. Και αυτός δεν γεννήθηκε μέσα στην πόλη, αλλά στο παρακείμενο χωριό (περίπου 25 χλμ. βόρεια του Αρέτσο) Pieve Santo Stefano
• Ρομπέρτο Μπενίνι, ηθοποιός

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

• Concorso Polifónico Guido d'Arezzo: Ετήσιος διαγωνισμός χορωδιών, ένας από τους πλέον αυστηρούς και έγκριτους στην Ευρώπη. Διοργανώνεται από το "Ίδρυμα Γκουίντο ντ' Αρέτσο".^[20]
• Μεσαιωνικό φεστιβάλ κονταρομαχίας Σαρακηνών: Πρόκειται για ετήσιο φεστιβάλ "κονταρομαχίας" κατά το οποίο έφιπποι "ιππότες" από διαφορετικά μέρη της πόλης στοχεύουν προς έναν ξύλινο στόχο, ο οποίος αναπαριστά Σαρακηνό βασιλέα και κερδίζουν πόντους ανάλογα με την ακρίβεια των κτυπημάτων τους. Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός ντύνεται με μεσαιωνικές στολές και ενθαρρύνει τους διαγωνιζόμενους.^[21]
• Από το 1987 έως το 2006 στο Αρέτσο διεξαγόταν, κάθε Ιούλιο, μουσικό και πολιτιστικό ροκ φεστιβάλ υπό την επωνυμία Arezzo Wave. Λειτουργούσε με δημόσια χρηματοδότηση και προσήλκυε, μεταξύ άλλων, και συγκροτήματα διεθνούς ακτινοβολίας και θεατές από ολόκληρη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Πιθανόν για οικονομικούς λόγους, από το 2007 το φεστιβάλ μετακόμισε σε μια μεγάλη έκταση στα περίχωρα της Φλωρεντίας που ονομάζεται Sesto Fiorentino και μετονομάστηκε σε "Italia Wave Love Festival". Παρά το νέο όνομα και τον νέο τόπο διεξαγωγής του, στην πραγματικότητα πρόκειται για το παλαιό "Arezzo Wave".

Παραπομπές

1. «Superficie di Comuni Province e Regioni italiane al 9 ottobre 2011». Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας. Ανακτήθηκε στις 16  Μαρτίου 2019.
2. demo.istat.it?l=it.
3. «Istat Italia». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2012.
4. «Arezzo pre-Etruscan city, as demonstrated by the findings of stone and the famous man of Olmo. Economic history of Arezzo». Arezzo (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2023.
5. «Italiaportal - arezzo - history - Storia di Arezzo». italia-portal.vps.it. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2023.
6. Murray (Firm), John (1857). A Handbook for Travellers in Central Italy: Southern Tuscany and Papal States, 4th ed., 1857. J. Murray.
7. Lucumone αποκαλείτο ο Ετρούσκος άρχοντας που είχε στη διοικητική και νομοθετική δικαιοδοσία του μία ή περισσότερες από τις πόλεις της Δωδεκάπολης.
8. «Arezzo pre-Etruscan city, as demonstrated by the findings of stone and the famous man of Olmo. Economic history of Arezzo». Arezzo (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2023.
9. «Experience Tuscany: Arrezzo, a short history of this wonderful city». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2012.
10. «Experience Tuscany: A short history of Arezzo». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2012.
11. «Tuscany Villas: Arezzo, it has it all!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2012.
12. «Epigraphik-Datenbank Clauss / Slaby EDCS: Inscription». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2012.
13. «Uno A Erre: Chi siamo». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2021.
14. «Oroarezzo - International Jewellery Exhibition». www.oroarezzo.it (στα Ιταλικά). 16 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2023.
15. «Valentino fashion group: Lebole». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2012.
16. «Banca Etruria». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2012.
17. «Internet UltraVeloce Ovunque fino a 30/3 Mb a partire da € 16,90 - Wireless.it». Wireless Senza Limiti (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2023.
18. Αρχικά των λέξεων Linea Lenta, προς διάκριση από τη γραμμή Direttissima υψηλών ταχυτήτων
19. «Tuscany now: Arezzo by foot in 4 hours». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2012.
20. «Concorso Polifonico Internazionale Guido d'Arezzo» (στα Ιταλικά). 18 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2023.
21. «Giostra del Saracino, città di Arezzo». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2012.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   Αρέτσο

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Αρέτσο