είδος αθλήματος From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο στίβος ή κλασικός αθλητισμός περιλαμβάνει αγωνίσματα που χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες, τα δρομικά, τα αλτικά και τις ρίψεις. Τα αγωνίσματα του στίβου είναι γνωστά και σαν κλασικός αθλητισμός, καθώς τα περισσότερα έχουν ρίζες σε ανάλογα αθλήματα που διοργανώνονταν στην κλασική αρχαιότητα. Είναι δηλαδή φυσικές κινήσεις όπως το τρέξιμο, το άλμα και η ρίψη, οι οποίες μπορούν να διεξαχθούν και στη φύση χωρίς υλικοτεχνική υποδομή.[1]
 | |
| Ύψιστη διοικητική αρχή | World Athletics (πρώην IAAF) |
|---|---|
| Χαρακτηριστικά | |
| Επαφή | Όχι |
| Μικτών φύλων | Ναι |
| Κατηγοριοποίηση | Ατομικά αθλήματα, Ανοικτός ή κλειστός |
| Παρουσία | |
| Χώρα ή περιοχή | Παγκόσμια |
| Ολυμπιακό άθλημα | Άνδρες: 1896 – Γυναίκες 1928 – |
| Παραολυμπιακό άθλημα | 1960 – |
Επίσης ο στίβος είναι ένα βασικό άθλημα στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου μάλιστα θεωρείται και αναφέρεται επίσημα ως «ο βασιλιάς των Ολυμπιακών Αγώνων» και «ο βασιλιάς των αγωνισμάτων».
Οι πρώτες ενδείξεις αθλητικών δραστηριοτήτων αντίστοιχου αντικειμένου χρονολογούνται από το 3500 π.Χ. στην Αίγυπτο με ανάγλυφα να απεικονίζουν άνδρες να τρέχουν και να πηδούν. Στην Ιρλανδία τον ένατο αιώνα π.Χ. οι Αγώνες Tailtean περιλάμβαναν συγκεκριμένα μια δοκιμή άλματος εις ύψος και μια άλλη για τη ρίψη του roth cleas, ένα είδος σφυριού που αποτελείται από έναν άξονα άρματος στο άκρο του οποίου ήταν στερεωμένος ένας τροχός. Στην Ελλάδα, την ίδια περίοδο, οι αθλητικές εκδηλώσεις πήραν θρησκευτικό χαρακτήρα. Θεωρείται ότι προήλθαν από ταφικούς αγώνες: στην Ιλιάδα περιγράφονται πεζοδρομίες και αρματοδρομίες, δισκοβολία και ακοντισμός που οργανώθηκαν κατά την κηδεία του Πάτροκλου κάτω από τα τείχη της Τροίας. Οι πρώτοι γνωστοί αθλητικοί αγώνες διοργανώθηκαν στην Ήλιδα της Πελοποννήσου από τον βασιλιά Ίφιτο.[2]
Τα αγωνίσματα του κλασικού αθλητισμού ήταν αυτά που κυριαρχούσαν στην αρχαία εποχή και ιδιαίτερα στους πανελλήνιους αγώνες. Οι πρώτοι Αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες διεξήχθησαν για πρώτη φορά το 776 π.Χ. στην Ολυμπία και διήρκησαν για 11 αιώνες, έως το 393 μ.Χ. Η καθιέρωση του όρου κλασικός αθλητισμός προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ἀθλητής («μαχητής σε δημόσιους αγώνες») από το ἆθλον (άθλος, «βραβείο») ή το ἆθλος («διαγωνισμός»).[3] Αρχικά, ο όρος περιέγραφε γενικά τους αθλητικούς αγώνες – δηλαδή αγώνες βασισμένους κυρίως σε ανθρώπινα σωματικά κατορθώματα.
Ο οργανωμένος στίβος μπαίνει σε μία μακρά ύφεση με το τέλος των Ολυμπιακών Αγώνων. Ωστόσο, από παιχνίδια μέχρι και αθλητικά έθιμα, οι διάφοροι λαοί των Βρετανικών Νήσων, Σκωτσέζοι, Ιρλανδοί, Κέλτες, Άγγλοι, διατηρούν την παράδοση της σωματικής άσκησης. Τον 18ο αιώνα τα γεγονότα με οικονομικά διακυβεύματα πολλαπλασιάστηκαν, συχνά προκύπτοντας από στοιχήματα που έθεταν «επαγγελματίες», ακόμη και από εργαζόμενους που χρησιμοποιούσαν τη διαδικασία του τρεξίματος. Έτσι καταγράφονται οι πρώτες παραστάσεις της σύγχρονης αθλητικής εποχής. Το 1740, ο Βρετανός Τόμας Καρλάιλ διένυσε 17,3 χλμ. σε μία ώρα. Το 1763, ο συμπατριώτης του Τζον Χέιγκ διένυσε 100 μίλια (160 χλμ.) με τα πόδια σε 23 ώρες και 15 λεπτά. Το 1787, ο Ουόλπολ κάλυψε ένα μίλι (1.609,35 μέτρα) σε 4 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα.[2]
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Κότσγουολντ, ένα αθλητικό γεγονός που εμφανίστηκε στην Αγγλία του 17ου αιώνα, περιλάμβανε μορφή αντίστοιχη του στίβου με το αγώνισμα της ρίψης βαριοπούλας.[4] Ετήσια από το 1796 έως το 1798, η L'Olympiade de la République διεξαγόταν στην επαναστατική Γαλλία και είναι ο πρώιμος πρόδρομος των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Η κορυφαία διοργάνωση αυτού του διαγωνισμού ήταν μια διοργάνωση τρεξίματος, αλλά παρουσιάστηκαν επίσης διάφορα αρχαία ελληνικά αθλήματα. Η ολυμπιάδα αυτή του 1796 σηματοδότησε την εισαγωγή του μετρικού συστήματος στο άθλημα.[5] Τον 19ο αιώνα, ο όρος στίβος απέκτησε έναν πιο στενό ορισμό στην Ευρώπη και έφτασε να περιγράψει αθλήματα που περιλαμβάνουν αγωνιστικό τρέξιμο, τα άλματα και τις ρίψεις.
Ο στίβος στη σύγχρονη εποχή έχει γίνει το πιο πραγματικά διεθνές άθλημα, με σχεδόν κάθε χώρα στον κόσμο να συμμετέχει σε κάποια μορφή αγώνων. Τα περισσότερα έθνη στέλνουν ομάδες ανδρών και γυναικών στους ανά τετραετία Ολυμπιακούς Αγώνες. Υπάρχουν επίσης πολλές συναντήσεις ηπειρωτικών και διηπειρωτικών πρωταθλημάτων, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών, αφρικανικών, παναμερικανικών και ασιατικών πρωταθλημάτων. Μέσα στον ευρύ τίτλο του στίβου υπάρχουν έως και δύο δωδεκάδες ξεχωριστές διοργανώσεις. Αυτές οι εκδηλώσεις, που διεξάγονται γενικά σε εξωτερικούς χώρους, συνθέτουν μία συνάντηση στίβου. Σε πολλά μέρη του κόσμου, ιδίως στις Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, το άθλημα μετακινείται σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Λόγω περιορισμένου χώρου, ορισμένα αγωνίσματα τροποποιούνται και ορισμένα δεν πραγματοποιούνται.[6] Υπεύθυνος φορέας στη σύγχρονη εποχή παγκοσμίως για θέματα στίβου είναι η World Athletics (πρώην IAAF), ενώ στην Ελλάδα τα ανάλογα θέματα είναι αρμοδιότητας του ΣΕΓΑΣ.
Η World Athletics (έως τον Νοέμβριο του 2019 Διεθνής Ένωση Ομοσπονδιών Κλασικού Αθλητισμού, International Association of Athletics Federations, IAAF),[7] το διοικητικό όργανο του αθλήματος, ορίζει τον κλασικό αθλητισμό σε έξι κλάδους: στίβο, τρέξιμο δρόμου, αγωνιστικό περπάτημα, τρέξιμο cross country, ορεινό τρέξιμο και τρέξιμο μονοπατιού. Το ορεινό τρέξιμο προστέθηκε το 2003 και το τρέξιμο μονοπατιών προστέθηκε το 2015. Όλες οι μορφές του στίβου είναι ατομικά αθλήματα με εξαίρεση τις σκυταλοδρομίες. Ωστόσο, οι επιδόσεις των αθλητών συχνά συγκρίνονται ανά χώρα σε διεθνή πρωταθλήματα και, στην περίπτωση αγώνων cross country και δρόμου, οι θέσεις τερματισμού ή οι χρόνοι των κορυφαίων αθλητών μιας ομάδας μπορούν να συνδυαστούν για να ανακηρύξουν μια ομάδα νικήτρια. Ορισμένες περαιτέρω μορφές αγωνιστικού τρεξίματος υπάρχουν εκτός της δικαιοδοσίας της World Athletics.
Τα αγωνίσματα του στίβου διεξάγονται σε στάδιο που έχει συνολικό μήκος μεγαλύτερο των 440 γυάρδων ή 402,34 μέτρων τουλάχιστον. Η διαμόρφωσή του περιλαμβάνει, κατ΄ έναντι μεταξύ τους, δύο ευθύγραμμα τμήματα και δύο καμπύλα καλούμενα «πέταλα» ή βιράζ. Αυτός χωρίζεται σε 6–8 διαδρόμους (κουλουάρ), αν και στον 21ο αιώνα συχνά φτάνουν τους 9, που σημαίνονται με λευκές διαγραμμίσεις, όλοι πλάτους έκαστος 1,22 μ. – 1,25 μ. Στη σύγχρονη εποχή, ο στίβος φέρει επίστρωση από ειδικό βιομηχανικό ελαστομερές κεραμόχρωμο υλικό (τάπητα).
Οι αγώνες στίβου εμφανίστηκαν προς τα τέλη του 19ου αιώνα και συνήθως πραγματοποιούνταν μεταξύ αθλητών που αντιπροσώπευαν εκπαιδευτικά ιδρύματα, στρατιωτικούς οργανισμούς και αθλητικούς συλλόγους. Οι συμμετέχοντες αθλητές μπορούν να αγωνιστούν σε ένα ή περισσότερα αγωνίσματα, ανάλογα με τις ειδικότητες τους. Άνδρες και γυναίκες αγωνίζονται χωριστά.
Ο στίβος διατίθεται τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους, με τους περισσότερους αγώνες εσωτερικού χώρου να πραγματοποιούνται τον χειμώνα, ενώ οι διοργανώσεις σε εξωτερικούς χώρους διεξάγονται κυρίως το καλοκαίρι. Το άθλημα ορίζεται από τον τόπο διεξαγωγής των αγώνων – το στάδιο του στίβου. Όταν διεξάγεται σε εσωτερικούς χώρους, δηλαδή σε στάδιο με κλειστή οροφή, ονομάζεται κλειστός στίβος, ενώ όταν διεξάγεται σε εξωτερικούς χώρους, δηλαδή σε στάδιο με ανοιχτή οροφή, ονομάζεται ανοιχτός στίβος. Μία καθοριστική διαφορά είναι ότι στον ανοιχτό στίβο παίζει ρόλο και ο άνεμος, ιδίως στους δρόμους ταχύτητας και στα άλματα εις μήκος και τριπλούν, ενώ στον κλειστό στίβο δεν υφίσταται τέτοιος παράγοντας.
Στην πίστα του σταδίου διεξάγονται αγωνίσματα τρεξίματος που εμπίπτουν σε τρεις κατηγορίες: δρόμοι ταχύτητας, δρόμοι μεσαίων αποστάσεων και δρόμοι μεγάλων αποστάσεων. Οι αγώνες σκυταλοδρομίας περιλαμβάνουν ομάδες που αποτελούνται από τέσσερις δρομείς η καθεμία, οι οποίοι πρέπει να δώσουν μία σκυτάλη στον συναθλητή τους μετά από μια καθορισμένη απόσταση με στόχο να είναι η πρώτη ομάδα που θα τερματίσει. Τα αγωνίσματα με εμπόδια και το στιπλ είναι μια παραλλαγή του θέματος του τρεξίματος, καθώς οι αθλητές πρέπει να ξεπερνούν τα εμπόδια στην πίστα κατά τη διάρκεια του αγώνα. Τα μη δρομικά αγωνίσματα ορίζονται σε δύο τύπους - αγώνες αλμάτων και ρίψεων. Στις ρίψεις οι αθλητές συναγωνίζονται από το πόσο μακριά ρίχνουν ένα εργαλείο, με τα αγωνίσματα να είναι η σφαιροβολία, η δισκοβολία, ο ακοντισμός και η σφυροβολία. Υπάρχουν τέσσερα αγωνίσματα άλματος: το άλμα εις μήκος και το άλμα τριπλούν είναι αγώνες που μετρούν την οριζόντια απόσταση που μπορεί να πηδήξει ένας αθλητής, ενώ το άλμα εις ύψος και το άλμα επί κοντώ αποφασίζονται ανάλογα με το ύψος που έχει επιτευχθεί.
Τα συνδυασμένα αγωνίσματα, τα οποία περιλαμβάνουν το δέκαθλο (άνδρες) και το έπταθλο (συνήθως αγωνίζονται από γυναίκες), είναι αγώνες όπου οι αθλητές διαγωνίζονται σε ένα αριθμό διαφορετικών αγωνισμάτων, με κάθε επίδοση να καταλήγει σε μία τελική βαθμολογία.[8]
Στο πρόγραμμα των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων περιλαμβάνονται 46 αγωνίσματα, 24 από τα οποία είναι ανδρών και 22 γυναικών. Τα αγωνίσματα είναι τα ακόλουθα:
| Δρομικά αγωνίσματα ανδρών | Αγωνίσματα γυναικών |
|---|---|
| 60μ.,100 μ., 200 μ., 400 μ., 800 μ., 1.500 μ., 5.000 μ., 10.000 μ. | Ομοίως |
| 110μ. με εμπόδια, 400 μ. με εμπόδια | 100 μ. με εμπόδια, 400 μ. με εμπόδια |
| 3.000 μ. με φυσικά εμπόδια (στιπλ) | Ομοίως |
| 4 × 100 μέτρα, 4 × 400 μέτρα | Ομοίως |
| Άλματα | Άλματα |
| Άλμα εις μήκος, Άλμα εις τριπλούν, Άλμα εις ύψος, Άλμα επί κοντώ | Ομοίως |
| Ρίψεις | Ρίψεις |
| Ακοντισμός, Σφυροβολία, Δισκοβολία, Σφαιροβολία | Ομοίως |
| Σύνθετα Αγωνίσματα | Σύνθετα Αγωνίσματα |
| Δέκαθλο | Έπταθλο |
| Αγωνίσματα εκτός σταδίου | Αγωνίσματα εκτός σταδίου |
| 20 χλμ. βάδην, 50 χλμ. βάδην, Μαραθώνιος | Ομοίως |
Στα αγωνίσματα δρόμων, οι αθλητές πρώτα παίρνουν τη θέση εκκίνησης με την εντολή «λάβετε θέσεις», μετά ανασηκώνονται ελαφρά σε οριακή θέση μόλις ο αφέτης πει «έτοιμοι», και ξεκινούν με τον ήχο από τον πυροβολισμό του αφέτη.
Στον δρόμο ταχύτητας των 60 μέτρων (κλειστός στίβος) των 100 μέτρων, 200 μέτρων και 400 μέτρων, οι δρομείς τρέχουν στους διαδρόμους τους.
Στον δρόμο των 800 μέτρων, έως τα πρώτα 100 μέτρα οι δρομείς τρέχουν ο κάθε ένας στον διάδρομό του. Αμέσως μετά συγκλείνουν στον πρώτο διάδρομο.
Στον δρόμο των 1.500 μέτρων, 5.000 μέτρων και 10.000 μέτρων οι δρομείς συγκλείνουν στον πρώτο διάδρομο το συντομότερο δυνατό.
Στα άλματα του ύψους και του επί κοντώ (κάθετα άλματα) οι αθλητές δικαιούνται τρεις προσπάθειες σε κάθε ανέβασμα του πήχη. Ο αθλητής που θα περάσει το μεγαλύτερο ύψος είναι ο νικητής του αγωνίσματος. Σε περίπτωση που δύο ή περισσότεροι άλτες κάνουν την ίδια επίδοση, νικητής είναι αυτός που έχει πετύχει την κοινή επίδοση με τις λιγότερες προσπάθειες, ενώ αν και οι δύο την πέτυχαν με τις ίδιες αριθμητικά προσπάθειες, τότε μετράει ο αριθμός των προσπαθειών της δεύτερης καλύτερης επίδοσης. Λαμβάνονται υπόψη και οι προσπάθειες σε χαμηλότερα ύψη. Δηλαδή ο Α αθλητής έχει περάσει με την πρώτη τα 2,34 μέτρα, το 2,36 και το 2,38 ο αθλητής Β έχει περάσει με την πρώτη το 2,34, με τη δεύτερη το 2,36 και με την πρώτη το 2,38, νικητής είναι ο αθλητής Α. Στο μήκος και στο τριπλούν (οριζόντια άλματα) οι αθλητές κάνουν τρεις προσπάθειες και συνεχίζουν οι οκτώ καλύτεροι με άλλες τρεις προσπάθειες. Νικητής είναι ο αθλητής που θα πραγματοποιήσεις το μεγαλύτερο άλμα.
Στις ρίψεις οι αθλητές πραγματοποιούν αρχικά τρεις ρίψεις και οι οκτώ πρώτοι συνεχίζουν σε άλλες τρεις (συνολικά έξι προσπάθειες). Νικητής αναδεικνύεται αυτός που θα πραγματοποιήσει την καλύτερη βολή.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
