Ο Νίκος Σαργολόγος (1895 - Απρίλιος 1974[1]) ήταν συνδικαλιστής, Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΕΚΕ και μια από τις πιο σκοτεινές φυσιογνωμίες στην ιστορία του ΚΚΕ.
| Νίκος Σαργολόγος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1895 Σύρος |
| Θάνατος | Απριλίου 1974 Σικάγο |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα Αγγλικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | συνδικαλιστής |
Τα νεανικά χρόνια
Ο Σαργολόγος γεννήθηκε στη Σύρο το 1895 και ήταν Φραγκοσυριανός. Εγκαταστάθηκε σε αδιευκρίνιστη χρονολογία στη Θεσσαλονίκη, όπου εργάστηκε ως εμποροϋπάλληλος[2]. Εκεί δραστηριοποιήθηκε στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και έγινε γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης. Με τη δράση του εκεί έγινε γνωστός ως ρήτορας και ως δυναμικός επαναστάτης.[3]
Ένταξη στο ΣΕΚΕ & άνοδος στην ηγεσία
Γύρω στο 1920 εντάχθηκε στο ΣΕΚΕ και εκλέχθηκε στην Κεντρική του Επιτροπή ως έμμισθο επαγγελματικό στέλεχος, συμμετέχοντας στην υπερεπαναστατική τάση του κόμματος μαζί με τον Ευάγγελο Παπαναστασίου. Τον Οκτώβριο του 1922 εκλέχθηκε Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος[4]. Στο 4ο Συνέδριο της Κομιντέρν στη Μόσχα το 1922 ο Σαργολόγος μετείχε σαν εκπρόσωπος του ΣΕΚΕ μαζί με τους Α.Χαϊτά και Σ. Μάξιμο.
Τον Σεπτέμβριο του 1923 αντικαταστάθηκε στη θέση του Γραμματέα της ΚΕ από τον Θωμά Αποστολίδη.[5].
Τον Δεκέμβριο του 1923 στο 6ο Συνέδριο της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας (ΒΚΟ) στη Μόσχα, το κύριο θέμα ήταν η αυτονόμηση της Μακεδονίας και της Θράκης. Ο Σαργολόγος συμμετείχε στο συνέδριο ως αντιπρόσωπος του ΣΕΚΕ και ψήφισε υπέρ της αυτονομήσεως της Μακεδονίας και της Θράκης, υπερψηφίζοντας την πρόταση των Βουλγάρων Βασίλι Κολάρωφ και Γκεόργκι Δημητρώφ εκπροσώπων του Κ.Κ.Βουλγαρίας.
Περιθωριοποίηση
Ο Σαργολόγος υπερψήφισε την πρόταση για αυτονόμηση της Μακεδονίας, χωρίς να έχει τέτοια εξουσιοδότηση από το ΣΕΚΕ και παρά τις διαφωνίες σημαντικού μέρους της Κ.Ε του κόμματος που υποστήριζε τον ελληνικό χαρακτήρα της (πιο χαρακτηριστική περίπτωση ο Γιάνης Κορδάτος[6][7], αλλά και οι Θωμάς Αποστολίδης, Λευτέρης Σταυρίδης) και τη διαφωνία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γιουγκοσλαβίας.
Ο Σαργολόγος, ήδη μετά την απομάκρυνσή του από τη θέση του Γραμματέα της ΚΕ, είχε αρχίσει να απομονώνεται από την καθοδήγηση του κόμματος πράγμα που του προκάλεσε απογοήτευση. Εξάλλου, παρά το γεγονός ότι ήταν αντιπρόσωπος του ΣΕΚΕ στο 6ο Συνέδριο της ΒΚΟ το 1924 δεν κατάφερε να εκλεγεί μέλος της Κ.Ε της ΒΚΟ. Επίσης, η μη εκλογή του στα κεντρικά καθοδηγητικά όργανα του αφαιρούσε αυτόματα την ιδιότητα του επαγγελματικού στελέχους.
Κατάχρηση της ενίσχυσης για το ΣΕΚΕ και μετανάστευση στις ΗΠΑ
Επιστρέφοντας από τη Μόσχα η Κομιντέρν έδωσε 7.500 δολάρια στο Σαργολόγο για την ενίσχυση του ΣΕΚΕ. Εκείνος μαζί με τη Γερμανίδα σύζυγό του, που ήταν γραμματέας της Διεθνούς, μόλις επέστρεψαν στην Ελλάδα ισχυρίστηκαν ότι έπεσαν θύματα ληστείας και κράτησαν τα χρήματα.[8] Παράλληλα, αποφάσισαν να συνεργαστούν με την ελληνική κυβέρνηση, δίνοντας πληροφορίες για το κόμμα, λέγοντας ακόμα και ψέματα για τα δράση του, ενώ ο ίδιος κατέθεσε σε πολλές δίκες στελεχών του KΚΕ ως μάρτυρας κατηγορίας. Στόχος τους ήταν να τους δοθεί άδεια για να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ. Τελικά το 1925-26 οι κρατικές αρχές τους έδωσαν άδεια και έφυγαν για την Αμερική.[8]
Τα τελευταία χρόνια
Ύστερα από τη μετανάστευσή του στις ΗΠΑ, στο Σικάγο[9], ο Σαργολόγος άνοιξε μια εκκλησία και έζησε το υπόλοιπο της ζωής του με καχυποψία[10]. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του στις ΗΠΑ ζούσε σε έσχατη ένδεια και πέθανε πάμφτωχος,[9] το 1974.
Ο Νίκος Ζαχαριάδης το 1933 για τα 15 χρόνια δράσης του ΚΚΕ σε κείμενο με τίτλο «Από την πάλη για τη μετατροπή του σοσιαλεργατικού κόμματος σε κομμουνιστικό», γράφει:
«…Πολλά από τα ονόματα που αναφέρονται δεν βρίσκονται πλέον μέσα στο επαναστατικό κίνημα. Άλλοι έγιναν χαφιέδες - προβοκάτορες ή ήταν τέτοιοι, όπως ο Σαργολόγος, που υπηρετούσε ως διερμηνέας σε κάποιο εγγλέζικο ίδρυμα...».
- Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
- "Τα 15 χρόνια του ΚΚΕ", εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012 (επανέκδοση)
- Γιάνης Κορδάτος "Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος", εκδόσεις Μπουκουμάνης, Αθήνα 1972
- Ελ. Σταυρίδης "Τα παρασκήνια του ΚΚΕ", εκδόσεις Ελεύθερη Σκέψις, Αθήνα 1953
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
