Ο Χάραλντ Α΄ ο Καλλίκομος (Χορφάγκρε), αρχαία νορδική: Haraldr inn hárfagri, νορβηγική: Harald hårfagre, (θεωρητικά περ. 850 - περίπου 932) απεικονίζεται από τους μεσαιωνικούς Ισλανδούς ιστορικούς ως ο πρώτος Βασιλιάς της Νορβηγίας. Σύμφωνα με τις παραδόσεις στη Νορβηγία και την Ισλανδία του δωδέκατου και του δέκατου τρίτου αιώνα βασίλεψε από περί το 872 ως το 930. Πιστεύεται ότι δύο από τους γιους του, ο Έρικ Α΄ ο Αιματοβαφής και ο Χάακον Α΄ ο Αγαθός, διαδέχθηκαν το Χάραλντ Α΄ και έγιναν βασιλείς μετά το τέλος του.
Το μεγαλύτερο μέρος της βιογραφίας του Χάραλντ Α΄ παραμένει ασαφές, δεδομένου ότι οι υπάρχοντες διηγήσεις της ζωής του στις σάγκες έγιναν γραπτές γύρω στους τρεις αιώνες μετά την εποχή του. Στην πραγματικότητα, παρόλο που είναι δυνατό να γραφτεί μία λεπτομερής περιγραφή του Χάραλντ Α΄ ως ήρωα των μεσαιωνικών ισλανδικών σαγκών (όπως κάνει αυτή η καταχώρηση), είναι ακόμη δυνατό να υποστηριχθεί ότι δεν υπήρξε καθόλου τέτοια ιστορική μορφή.
Η ζωή του περιγράφεται σε πολλές από τις σάγκες των Βασιλέων, καμία δεν είναι παλαιότερη από τον 12ο αι. Οι περιγραφές τους για τον Χάραλντ Α΄ και τη ζωή του διαφέρουν σε πολλά σημεία, αλλά είναι σαφές ότι τον 12το και τον 13ο αι. θεωρείτο ότι ο Χάραλντ Α΄ είχε ενοποιήσει τη Νορβηγία σε ένα βασίλειο.
Ήταν γιος του Χάλφνταν του Μέλανος και της Ράγκνχιλντ Σίγκουρντσντοτερ. Οι περισσότερες πληροφορίες για τον ίδιο είναι αβέβαιες, αφού τα περισσότερα στοιχεία σχετικά με τον ίδιο έχουν γραφτεί περίπου τρεις αιώνες μετά το τέλος του· οι Σκανδιναβικοί στίχοι γύρω από τον ίδιο αναφέρονται στις νίκες του επί των αντιπάλων του. Οι πληροφορίες, τις οποίες δίνουν οι Σκανδιναβικοί στίχοι, τις περισσότερες φορές είναι ασύνδετες με τις αντίστοιχες πληροφορίες των σαγκών, που ασχολούνται γενικότερα με το βιογραφικό του.[2] Οι δυο από τους γιους του Χάραλντ Χορφάγκρε, ο Έρικ Α΄ ο Αιματοβαφής από την πρώτη σύζυγό του Ράγκνχιλντ Έρικσντατερ και ο Χάακον Α΄ ο Αγαθός από τη δεύτερη σύζυγο του Τόρα Μάστερστονγκ, κυβέρνησαν το βασίλειο της Νορβηγίας μετά το τέλος του. Οι μόνες από τις δυο πηγές, οι οποίες αναφέρονται για τον ίδιο, είναι δυο Σκανδιναβικά έπη, το πρώτο από αυτά αναφέρεται σχετικά με τη ζωή του Χάραλντ στη βασιλική αυλή και για τη Δανή σύζυγο του, και το δεύτερο σχετίζεται με μάχες τις οποίες ο ίδιος ο Χάραλντ κέρδισε.[3] Οι πληροφορίες που σχετίζονται με τη ζωή του, γράφτηκαν στα έπη (sagas) μετά τον 12ο αι.: την περίοδο του 12ου και του 13ου αι. εμφανίζεται ο Χάραλντ να έχει ενοποιήσει ολόκληρη τη Νορβηγία. Ωστόσο οι περισσότεροι ιστορικοί αναφέρουν ότι κυβέρνησε τις παραλιακές περιοχές της νότιας Νορβηγίας, και όχι ολόκληρη τη χώρα. Στις σάγκες του Σνόρρι Στούρλουσον, οι οποίες είναι οι παλαιότερες και περισσότερο αξιόπιστες σχετικά με τη ζωή του Χάραλντ, αναφέρεται ότι κληρονόμησε από τον πατέρα του Χάλφνταν τα μικρά βασίλεια στο Βέστφολντ, με κηδεμόνα τον αδελφό της μητέρας του Γκούθορμ.
Όλο τον 10ο ένατο και το μεγαλύτερο μέρος του εικοστού αιώνα οι ιστορικοί αποδέχονταν γενικά την περιγραφή του Χάραλντ Χορφάγκρε που έδιναν οι μεταγενέστερες αυτού ισλανδικές σάγκα. Ωστόσο ο Βρετανός ιστορικός Πήτερ Σόγιερ (1928 – 2018) άρχισε να αμφισβητεί το γεγονός αυτό το 1976 [4] και τις δεκαετίες περί το 2000 υπήρξε ένα κύμα αναθεωρητικής έρευνας που υποστήριζε ότι ο Χάραλντ Χορφάγκρε δεν υπήρξε ή τουλάχιστον όχι όπως εμφανίζεται στις σάγκα.[5][6][7][8][9][10] Τα βασικά επιχειρήματα για αυτό είναι τα εξής:
Δεν υπάρχει καμία υποστήριξη της εποχής του για τους ισχυρισμούς των μεταγενέστερων σάγκα για τον Χάραλντ Χορφάγκρε. Ο πρώτος βασιλιάς της Νορβηγίας που καταγράφεται σε πηγές κοντινές της εποχής του είναι ο Χάραλντ Α΄ του Κυανόδοντος (απεβ. π. 985/986), που υποστηρίζεται ότι ήταν βασιλιάς, όχι μόνο της Δανίας, αλλά και της Νορβηγίας στις Λίθους του Γιέλινγκ. Η διήγηση του τέλους του 9ου αι. για τη Νορβηγία από τον Όταρ (Νορβηγό θαλασσοπόρο) στην αυλή του Αλφρέδου του Μεγάλου και η ιστορία του Αδάμ της Βρέμης, που γράφτηκε το 1075 δεν αναφέρουν κανένα βασιλιά της Νορβηγίας για την αντίστοιχη περίοδο. Αν και οι σάγκες περιέχουν τον Έρικ Α΄ τον Αιματοβαφή, που φαίνεται να ανταποκρίνεται εν μέρει σε κάποια ιστορική μορφή, όπως το είναι ο γιος του Χάραλντ Α΄ Χορφάγκρε, καμία ανεξάρτητη μαρτυρία δεν υποστηρίζει αυτή τη γενεαλογική σύνδεση.[11] Ο Άγγλος ιστορικός του 12ου αιώνα Ουίλιαμ του Μάλμσμπερι περιγράφει πράγματι έναν Νορβηγό βασιλιά ονόματι Haraldus να επισκέπτεται τον βασιλιά Έθελσταν της Αγγλίας (έτος 939), που είναι συμβατό με μεταγενέστερες παραδόσεις των σαγκών, στις οποίες ο Χάραλντ Χορφάγκρε έστειλε έναν γιο, το Χάακον Αδαλστέινφοστρ, στον Έθελσταν.[12] Αλλά ο Ουίλιαμ είναι μεταγενέστερη πηγή και το Χάραλντ είναι πολύ συνηθισμένο όνομα για ένα Σκανδιναβό.[13] και ο Ουίλιαμ δεν δίνει στο Χάραλντ το επίθετο Χορφάγκρε, ενώ το δίνει στο μεταγενέστερο Νορβηγό βασιλιά Χάραλντ Σίγκουρντσον.
Παρόλο που ο Χάραλντ Χορφάγκρε εμφανίζεται σε διάφορες ισλανδικές σάγκα, λίγες από αυτές είναι ανεξάρτητες πηγές. Το πιθανότερο είναι όλες αυτές να συμμετείχαν σε μια κοινή κλασσική παράδοση που ξεκίνησε από την παλαιότερη ισλανδική πεζή περιγραφή του Χάραλντ, την Ari Þorgilsson's Íslendingabók. Χρονολογούμενη από τις αρχές του δωδέκατου αιώνα, αυτή γράφτηκε πάνω από 250 χρόνια μετά τον υποτιθέμενο θάνατο του Χάραλντ.[13]
Των μαρτυριών των σάγκα έχουν ενδεχομένως προηγηθεί δυο σκαλδικά ποιήματα, τα Haraldskvæði[14] και Glymdrápa,[15] που έχουν αποδοθεί στον Þorbjörn hornklofi ή εναλλακτικά (στην περίπτωση του πρώτου ποιήματος) στον Þjóðólfr του Χβίνιρ και είναι σύμφωνα με τις για το Χάραλντ Χορφάγκρε. Παρόλο που διατηρήθηκαν μόνο στις Βασιλικές σάγκα του 13ου αιώνα, θα μπορούσαν να έχουν μεταδοθεί από το δέκατο αιώνα προφορικά (ισχυρίζονται οι σάγκα). Το πρώτο περιγράφει τη ζωή στην αυλή ενός βασιλιά ονόματι Χάραλντ, αναφέρει ότι πήρε μια γυναίκα από τη Δανία και ότι κέρδισε μια μάχη στο Χάφρσφιορδ. Το δεύτερο ποίημα αναφέρεται σε μια σειρά από μάχες που κέρδισε ένας βασιλιάς ονόματι Χάραλντ. Εντούτοις οι πληροφορίες που παρέχονται σε αυτά τα ποιήματα είναι ασύμβατες με τις ιστορίες των σάγκα στις οποίες μεταφέρονται και οι ίδιες οι σάγκα συχνά διαφωνούν για τις λεπτομέρειες της καταγωγής και της βιογραφίας του.[16] Εν τω μεταξύ τα πιο αξιόπιστα χειρόγραφα του Haraldskvæði αποκαλούν τον ήρωα του ποιήματος μάλλον Χάραλντ Χαλφντάναρσον παρά Χάραλντ Χορφάγκρε [14] και η 'Glymdrápa' δεν αναφέρει καθόλου επίθετο. Ο ισχυρισμός όλων των ποιημάτων είναι ότι υπήρξε κάποτε ένας βασιλιάς που ονομαζόταν Χάραλντ (Χαλφντάναρσον).
Πηγές από τα Βρετανικά Νησιά που είναι ανεξάρτητες από την ισλανδική παράδοση των σάγκα (και εν μέρει και μεταξύ τους) και είναι κατά κύριο λόγο προγενέστερες αυτών, αναφέρονται σε ένα βασιλιά, του οποίου το όνομα αντιστοιχεί στο όνομα της Αρχαίας Νορδικής Haraldr inn hárfagri - αλλά ως όνομα του σαφώς πιστοποιημένου Χάραλντ Σίγκουρντσον (πέθανε 1066, συχνά γνωστού στα νεότερα αγγλική ως Χαρντράντα Χαρντράντα). Αυτές οι πηγές περιλαμβάνουν το χειρόγραφο D του Αγγλοσαξονικού Χρονικού ('Χάρολντ Χαρφάγκερα' στο έτος 1066) και τις συγγενείς ιστορίες του Ορντερικ Βίταλις ('Χάραφαγκ', έτος 1066), του Τζον του Γουόρτσεστερ («Χάρβαγκρα», 1066 και 1098), του Ουίλιαμ του Μάλμσμπερι (Gesta regum Anglorum, 'Χάρβαγκρε', 1066) και του Μαριανού Σκώτου του Μάιντζ («Aρμπαχ», έτος 1082/1083) και τη Ζωή του Γκρούφουντ απ Τσίναν («Χάραλντουμ Χάρφαγκιρ», τον ύστερο δωδέκατο αιώνα, αν και αυτό μπορεί να αναφέρεται σε δύο διαφορετικούς βασιλιάδες με αυτό το όνομα).[8][17][18][19]
Έτσι η ισλανδική παράδοση των σάγκα για το Χάραλντ Χορφάγκρε μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος ενός αρχέγονου μύθου που δημιουργήθηκε για να εξηγήσει τον εποικισμό της Ισλανδίας, με τον οποίο ίσως ένα προσωνύμιο του Χάραλντ Σίγκουρντσον αποδόθηκε σε έναν πλασματικό αρχαίο βασιλιά όλης της Νορβηγίας.[10][20] Ο Σβέριρ Γιάκομπσον έχει υποστηρίξει ότι η άποψη του εποικισμού της Ισλανδίας από ανθρώπους που διέφυγαν από έναν αυταρχικό Νορβηγό μονάρχη αντικατοπτρίζει πραγματικά τις ανησυχίες της Ισλανδίας στις αρχές του 13ου αιώνα, όταν το νησί περιήλθε πράγματι υπό νορβηγική κυριαρχία.
Στη Σάγκα του Χάραλντ Χορφάγκρε της Heimskringla του Σνόρρι Στούρλουσον, που είναι η πιο λεπτομερής αλλά όχι η παλαιότερη ή η πιο αξιόπιστη πηγή για τη ζωή του Χάραλντ, αναφέρεται ότι αυτός διαδέχθηκε, μετά το θάνατό του, τον πατέρα του Χάλφνταν το Μαύρο Γκουντρένταρσον, στην κυριαρχία αρκετών μικρών και κάπως διάσπαρτων βασιλείων, που είχαν περάσει στα χέρια του πατέρα του μέσω κατάκτησης και κληρονομιάς. Προστάτης-αντιβασιλιάς του ήταν ο αδελφός της μητέρας του Γκούθορμ.
Η ενοποίηση της Νορβηγίας είναι κάτι σαν ιστορία αγάπης. Ξεκινά με μια πρόταση γάμου του Χάραλντ, που κατέληξε στην απόρριψη και την περιφρόνηση από τη Γκύντα, την κόρη του Ειρικ, βασιλιά της Χόρνταλαντ, που απάντησε ότι αρνιέται να τον παντρευτεί "πριν γίνει βασιλιάς σε όλη τη Νορβηγία". Αυτό έκανε το Χάραλντ να ορκιστεί να μην κόψει ούτε να χτενίσει τα μαλλιά του μέχρι να γίνει μοναδικός βασιλιάς της Νορβηγίας και, όταν δικαιώθηκε πετυχαίνοντάς το δέκα χρόνια αργότερα, άλλαξε το επίθετο "Μαλλιαρός" (Haraldr lúfa) σε αυτό με τον οποίο είναι συνήθως γνωστός.[21]
Το 866 ο Χάραλντ έκανε την πρώτη από μια σειρά κατακτήσεων των πολλών μικρών βασιλείων, που θα αποτελούσαν την όλη Νορβηγία, συμπεριλαμβανομένου του Βέρμλαντ της Σουηδίας, που είχε ορκιστεί υποταγή στο Σουηδό βασιλιά των σάγκα Έρικ Άνουντσον (που ιστορικά δεν επιβεβαιώνεται). Το 872, μετά από μια μεγάλη νίκη στο Χάφρσφιορδ κοντά στο Σταβάνγκερ, κατέστη βασιλιάς ολόκληρης της χώρας, κυβερνώνοντας από τα Βασιλικά του κτήματα του στο Αβαλντσνες και στο Αλρεκσταντ. Ωστόσο το βασίλειό του απειλήθηκε από κινδύνους από το εξωτερικό, καθώς πολλοί από τους αντιπάλους του είχαν καταφύγει, όχι μόνο στην πρόσφατα ανακαλυφθείσα Ισλανδία, αλλά και στις Ορκάδες, στα Σέτλαντ, στις Εβρίδες νησιά Hebrides, στις Φερόες και στη βόρεια ηπειρωτική Ευρώπη. Ωστόσο η αποχώρηση των αντιπάλων του δεν ήταν εντελώς προαιρετική. Πολλοί Νορβηγοί οπλαρχηγοί που ήταν πλούσιοι και αξιοσέβαστοι αποτελούσαν απειλή για το Χάραλντ. Ετσι υπέστησαν πολλές διώξεις από αυτόν, κάνοντάς τους να εγκαταλείψουν τη χώρα. Τελικά ο Χάραλντ αναγκάστηκε να κάνει μια εκστρατεία στη Δύση, για να εκκαθαρίσει τα νησιά και την ηπειρωτική Σκωτία από μερικούς Βίκινγκ που προσπάθησαν να κρυφτούν εκεί.[22]
Η παλαιότερη αφηγηματική πηγή που αναφέρει το Χάραλντ, η Íslendingabók του δωδέκατου αιώνα, αναφέρει ότι η Ισλανδία εποικίσθηκε κατά τη βασιλεία του. Ο Χάραλντ απεικονίζεται έτσι ως η πρωταρχική αιτία του αποικισμού της Ισλανδίας και πέραν αυτής. Η Ισλανδία εποικίσθηκε από «δυσαρεστημένους» από τη Νορβηγία, που απέρριπταν την απαίτηση του Χάραλντ να φορολογήσει γαίες, που προηγουμένως ήταν στην απόλυτη κυριότητά τους.
Υπάρχουν αρκετές περιγραφές μεγάλων κατοικιών, που κατασκευάζονταν για σημαντικά πανηγύρια όταν προσκαλούντο Σκανδιναβοί βασιλιάδες. Σύμφωνα με μύθο που καταγράφηκε από το Σνόρρι Στούρλουσον στη Heimskringla, ο οπλαρχηγός της Βέρμλαντ Ακι του 9ου αιώνα κάλεσε το Νορβηγό βασιλιά Χάραλντ Χορφάγκρε και τον Σουηδό (κατά τις σάγκα) βασιλιά Έρικ Άνουντσον, αλλά έβαλε το Νορβηγό βασιλιά να μείνει στη νεόκτιστη και πολυτελή κατοικία, επειδή ήταν ο νεώτερος από τους βασιλιάδες και αυτός που είχε τις μεγαλύτερες προοπτικές. Ο παλαιότερος Σουηδός βασιλιάς, από την άλλη πλευρά, που έπρεπε να μείνει στην παλιά κατοικία, ταπεινώθηκε τόσο που σκότωσε τον Ακι.
Tελευταία χρόνια
Η διαίρεση της Νορβηγίας από το Χάραλντ Α΄ (περ. 930 μ.Χ.).
Οι κτήσεις του Μεγάλου Βασιλιά της Νορβηγίας.
Μικρά βασίλεια εκχωρημένα στους συγγενείς του Χάραλντ.
Οι κτήσεις των Γιαρλ του Λάντε.
Οι κτήσεις των Γιαρλ του Μέρε.
Δεν φαίνονται: οι κτήσεις των Γιαρλ των Βόρειων Νησιών και του Βασιλείου των Νησιών.
Σύμφωνα με τις πηγές των σάγκα, τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Χάραλντ διαταράχθηκαν από τη σύγκρουση των πολλών γιων του. Ο αριθμός των γιων που άφησε ποικίλλει ανάλογα με τις διάφορες περιγραφές, από 11 ως 20. Δώδεκα από τους γιους του ονομάστηκαν βασιλιάδες, δύο από αυτούς ολόκληρης της χώρας. Έδωσε σε όλους το βασιλικό τίτλο και εδάφη, για να κυβερνούν ως εκπρόσωποί του, αλλά αυτή η διευθέτηση δεν έβαλε τέλος στη διαφωνία, που συνεχίστηκε και στην επόμενη βασιλεία. Όταν γέρασε ο Χάραλντ παρέδωσε την ανώτατη εξουσία στον αγαπημένο του γιο Έρικ Μπλοόξ, που προόριζε για διάδοχό του. Ο Έρικ κυβερνούσε μαζί με τον πατέρα του όταν εκείνος ήταν 80 ετών. Ο Χάραλντ πέθανε τρία χρόνια αργότερα από γερατειά περί το 933.
Ο Χάραλντ Χορφάγκρε θεωρείτο ότι είχε ταφεί κάτω από ένα τύμβο στο Χάουγκαρ, δίπλα στον Πορθμό του Kάρμσουντ, κοντά στην εκκλησία του Χάουγκεσουντ, περιοχή που αργότερα θα ονομαζόταν ομώνυμη πόλη και δήμος. Η περιοχή κοντά στο Kάρμσουντ ήταν παραδοσιακός τόπος ταφής αρκετών από τους πρώτους ηγεμόνες της Νορβηγίας. Το 1872 ανεγέρθηκε το εθνικό μνημείο του Χαραλντσχάουγκεν, για να τιμήσει τη μάχη του Χάφρσφιορδ, που παραδοσιακά χρονολογείται στο 872.[23][24]
Απόγονοι
Ενώ οι διάφορες σάγκα ονοματίζουν σε διάφορα σημεία από 11 ως 20 γιους του Χάραλντ σε διάφορες περιστάσεις, το σκαλδικό ποίημα της εποχής του Hákonarmál λέει ότι ο γιος του Χάακον θα συναντούσε μόνο "οκτώ αδέρφια" όταν θα έφτανε στη Βαλχάλλα, ένα τόπος για σκοτωμένους πολεμιστές βασιλιάδες και ήρωες. Μόνο τα επόμενα πέντε ονόματα των γιων μπορούν να επιβεβαιωθούν από σκαλδικά ποιήματα (με τις αντίστοιχες σάγκα σε παρένθεση), ενώ ο πλήρης αριθμός των γιων παραμένει άγνωστος:[25]
Ο πλήρης κατάλογος των γιων, σύμφωνα με τη Heimskringla του Σνόρρι Στούρλουσον, είναι:
Παιδιά με την Άασα, κόρη του Χάακον Γκργιότγκαρσον, Γιαρλ του Λάντε:
Γκούτορμ Χάραλντσον, βασιλιάς του Ράνρικε
Χάλβνταν Κβίτε (Χάραλντσον), βασιλιάς του Tρέντελαγκ
Χάλβνταν Σβάρτε Χάραλντσον, βασιλιάς του Tρέντελαγκ
Σίγκρεντ Χάραλντσον, βασιλιάς του Tρέντελαγκ
Παιδιά με τη Γκύντα Έιρικσντοτιρ:
Ααλοβ Ααρμποτ Χαραλντσντότερ [26] (Ρόγκαλαντ, 875 - Γκίσκε, Μέρε ογκ Ρόμσνταλ, 935), παντρεύτηκε τον Τόριρ Τέιαντε, "Tore den Tause" ("το σιωπηλό") Ράγκνβαλντσον (862 - Γκίσκε, Μέρε ογκ Ρόμσνταλ, 935), Γιαρλ του Møre, και είχαν απογόνους
Ρέρεκ Χάραλντσον
Σίγκτρυγκ Χάραλντσον
Φρόντε Χάραλντσον
Τόργκιλς Χάραλντσον - "Tόργκεστ" στην Ιρλανδική ιστορία
Παιδιά με τη Σβάνχιλντ, κόρη του Ειστέιν Γιαρλ:
Μπγερν Φάρμαν Χάραλντσον, βασιλιάς του Βέσφολντ και υποτιθέμενος προπάππος του Νορβηγού βασιλιά Όλαφ Β΄.
Όλαφ Χάραλντσον Γκέιρστανταλφ, βασιλιάς του Βίνγκουλμαρκ, αργότερα του Βέσφολντ, και υποτιθέμενος πατέρας του Τρίγκβε Ολαφσον, πατέρα του Νορβηγού βασιλιά Όλαφ Α΄.
Ράγκναρ Ρίκελ Χάραλντσον
Παιδιά με την Αασχιλντ, κόρη του Ρινγκ Ντάγκσον:
Ρινγκ Χάραλντσον
Νταγκ Χάραλντσον
Γκούντρεντ Σκίργια Χαραλσντότερ
Ινγκεγκερντ Χαραλσντότερ
Παιδιά με τη Σνέφριντ, κόρη του Σβόσε του Φινλανδού:
Χάλβνταν Χάλεγκ Χάραλντσον ή το "Μακρυπόδης" εκτελέστηκε με το τελετουργικό του Μαύρου αετού από τον Τορφ-Ειναρ, όπως περιγράφεται λεπτομερώς στις σάγκα Orkneyinga και Heimskringla[27]
Γκούντρεντ Λιόμε Χαραλσντότερ
Ράγκνβαλντ Ρέτιλμπέινε Χάραλντσον, δολοφονημένη από τον Έρικ Μπλοόξ με εντολή του Χάραλντ
Σίγκουρντ Ρίσε Χάραλντσον
Άλλα παιδιά:
Ινγκεμπγεργκ Χαραλσντότερ (Λάντε, περ. 865 - 920), παντρεύτηκε το Χάλβνταν Γιαρλ Φίνμαρκσγιαρλ (περίπου 865 - 920) και απέκτησαν μια μόνο κόρη
Το μνημείο για το Χάραλντ του 1872 στο Χάραλντσχάουγκεν.
Στη Νορβηγία
Ο Χάραλντ Χορφάγκρε έγινε σημαντική μορφή του νορβηγικού εθνικισμού το δέκατο ένατο αιώνα, κατά τη διάρκεια του αγώνα του για ανεξαρτησία από τη Σουηδία, όταν λειτούργησε ως «ηρωική αφηγηματική προσωπικότητα που προσέδωσε ένα θεμελιώδες αφήγημα του πώς η Νορβηγία έγινε ένα ανεξάρτητο έθνος» [28]. Συγκεκριμένα το 1872 ένα εθνικό μνημείο για το Χάραλντ ανεγέρθηκε στο Χάραλντσχάουγκεν, ένα προϊστορικό ταφικό τύμβο στην πόλη Χάουγκεσουντ, που τότε θεωρήθηκε ότι ήταν ο τόπος ταφής του Χάραλντ Χορφάγκρε, παρά την αντίθεση των αριστερών πολιτικών.
Μνημείο Χάραλντσχάουγκεν (Ιούνιος 2018)
Ο ισχυρισμός για το Χάραλντ υπήρξε σημαντικός για την ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου στην πόλη και την περιοχή της:
σήμερα ο Βασιλιάς Χάραλντ Χορφάγκρε συνδέεται με αρκετούς αρχαιολογικούς χώρους όπου έχουν κατασκευαστεί νεότερα μνημεία και θεματικά πάρκα (οβελίσκοι, πύργοι, γλυπτά, «ανακατασκευές» αρχαίων οικισμών / χωριών) και όπου διεξάγονται διάφορες αναμνηστικές εκδηλώσεις (ιωβηλαία, πανηγύρια, φεστιβάλ). Ο ήρωας των Βίκινγκ, Χάραλντ Χορφάγκρε, έχει γίνει της μιας ζωτικής κουλτούρας αναβίωσης, που είναι εμφανής μεταξύ άλλων σε ένα πάρκο μνήμης στο κέντρο του Χάουγκεσουντ με την ανέγερση ενός αγάλματος του Χάραλντ Χορφάγκρε ... την παράσταση ενός μιούζικαλ. .. την κατασκευή του «μεγαλύτερου» πλοίου των Βίκινγκ στον κόσμο ... την ίδρυση θεματικού πάρκου βασισμένου στο θέμα των Βίκινγκ και ενός ιστορικού κέντρου όπου κοινοποιείται η μυθολογία του Βασιλιά Χάραλντ Χορφάγκρε ... Οι κύριοι παρακινητές πίσω από αυτά τα έργα μνήμης στην περιοχή του Χάουγκεσουντ σήμερα είναι, όπως ήταν και τη δεκαετία του 1870, τοπικοί επιχειρηματίες που τρέφονται από τον τοπικό πατριωτισμό [29]
Το 2013 ξεκίνησαν στο Αβαλντσνες εμπορικά χρηματοδοτούμενες αρχαιολογικές ανασκαφές, με τη ρητή πρόθεση να αναπτυχθεί η τοπική βιομηχανία κληρονομιάς σε σχέση με το εμπορικό σήμα Χάραλντ Χορφάγκρε, προκαλώντας έντονη συζήτηση στη Νορβηγία για την κατάλληλη διαχείριση της αρχαιολογικής κληρονομιάς [30].
Αλλού
Στην τηλεοπτική εκπομπή Vikings, ένας ήρωας γενικά βασισμένος στο Χάραλντ εμφανίζεται στις σεζόν 4, 5 και 6 (2016-2020) ως ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές, που τον παίζει ο Φινλανδός ηθοποιός Πέτερ Φράνζεν.
Το γερμανικό συγκρότημα power metalRebellion έχει ένα τραγούδι αφιερωμένο στο Χάραλντ Χορφάγκρε, από το άλμπουμ Σάγκα της Ισλανδίας.
Το Leaves 'Eyes, ένα symphonic metal συγκρότημα από τη Γερμανία, έγραψε το άλμπουμ King of Kings για το Χάραλντ και τις κατακτήσεις του.
P. H. Sawyer, 'Harald Fairhair and the British Isles', in les Vikings et leur civilisation: problèmes actuelles, ed. by Régis Boyer (Paris, 1976), pp. 105–9.
Alexandra Pesch, Brunaǫld, haugsǫld, kirkjuǫld: Untersuchungen zu den archäologisch uberprufbaren Aussagen in der Heimskringla des Snorri Sturluson (Frankfurt am Main: Lang, 1996).
Judith Jesch, 'Norse Historical Traditions and Historia Gruffud vab Kenan: Magnus Berfoettr and Haraldr Harfagri', in Gruffudd ap Cynan: A Collaborative Biography, edited by K. L. Maund (Cambridge: Boydell, 1996), pp. 117–47 (pp. 137–47).
Sverrir Jakobsson, 'Yfirstéttarmenning eða þjóðmenning? Um þjóðsögur og heimildargildi í íslenskum miðaldaritum', in Úr manna minnum: Greinar um íslenskar þjóðsögur, ed. by Baldur Hafstað og Haraldur Bessason (Reykjavík, 2002), pp. 449–61.
R. D. Fulk 2012, ‘Þorbjǫrn hornklofi, Haraldskvæði (Hrafnsmál)’ in Diana Whaley (ed.), Poetry from the Kings’ Sagas 1: From Mythical Times to c. 1035. Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages 1. Turnhout: Brepols, pp. 91 ff.
Edith Marold with the assistance of Vivian Busch, Jana Krüger, Ann-Dörte Kyas and Katharina Seidel, translated from German by John Foulks 2012, ‘Þorbjǫrn hornklofi, Glymdrápa’ in Diana Whaley (ed.), Poetry from the Kings’ Sagas 1: From Mythical Times to c. 1035. Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages 1. Turnhout: Brepols, pp. 73 ff.
Judith Jesch, 'Norse Historical Traditions and Historia Gruffud vab Kenan: Magnus Berfoettr and Haraldr Harfagri', in Gruffudd ap Cynan: A Collaborative Biography, edited by K. L. Maund (Cambridge: Boydell, 1996), pp. 117–47 (pp. 139–47).
Vits Griffini Filii Conani: The Medieval Latin Life of Gruffydd ap Cynan, ed. and trans. by Paul Russell (Cardiff: University of Wales Press, 2005), pp. 54-57 (chs 4-5).
Gísli Sigurðsson, 'Constructing a Past to Suit the Present: Sturla Þórðarson on Conflicts and Alliances with King Haraldr hárfagri', in Minni and Muninn: Memory in Medieval Nordic Culture, ed. by Pernille Hermann, Stephen A. Mitchell, and Agnes S. Arnórsdóttir, AS 4 (Turnhout: Brepols, 2014), pp. 175–96
Viking Empires by Angelo Forte, Richard Oram and Frederik Pedersen (Cambridge University Press. June 2005)
The Oxford Illustrated History of the Vikings Peter Sawyer, Editor (Oxford University Press, September 2001)
Jakobsson, Sverrir, "Erindringen om en mægtig personlighed: den norsk-islandske historiske tradisjon om Harald Hårfagre i et kildekristisk perspektiv]," Historisk tidsskrift, 81 (2002), 213–30.
Raffensperger, Christian, "Shared (Hi)Stories: Vladimir of Rus' and Harald Fairhair of Norway," The Russian Review, 68,4 (2009), 569-582.
.jpg)
