Χάραλντ Α΄ της Δανίας

Ο Χάραλντ Α΄ της Δανίας ή Χάραλντ ο Κυανόδους (Παλαιά Νορβηγικά: Haraldr Blátǫnn Gormsson,^[9] θάνατος: 986/987) ήταν βασιλιάς της Δανίας (958 – 985) και της Νορβηγίας (970 – 985). Ήταν ο γιος και διάδοχος του Γκορμ του Παλαιού και της Τίρα. Ο Χάραλντ Α΄ εισήγαγε τον Χριστιανισμό στη Δανία και συνένωσε τις Δανικές φυλές υπό την εξουσία του. Παράλληλα, εδραίωσε την κυριαρχία του στο μεγαλύτερο μέρος της Γιουτλάνδης και της Ζηλανδίας. Η ασύρματη τεχνολογία bluetooth έλαβε το όνομά της από το αγγλικό του προσωνύμιο «Harald Bluetooth».^[10]

Χάραλντ Α΄ της Δανίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Harald Blåtand (Δανικά)
Γέννηση	911[1][2] Δανία
Θάνατος	1  Νοεμβρίου 985[3] Γιόμσμποργκ
Τόπος ταφής	Wiejkowo και Καθεδρικός Ναός του Ρόσκιλε
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Δανίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Σύζυγος	Gunhild[4] Τόβε των Οβοτριτών[5] Γκύριντ της Σουηδίας
Τέκνα	Σβεν Α΄ της Δανίας[6] Τάιρα της Δανίας Håkon Haraldsson[7] Gunhilde[7]
Γονείς	Γκορμ ο Παλαιός και Τίρα
Αδέλφια	Γκούνχιλντ, μητέρα των βασιλέων Κνούτος Α΄ της Δανίας Toke Gormsson[8]
Οικογένεια	Οίκος των Κνύτλινγκα
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Battle of Fýrisvellir και Battle of Rastarkalv
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Μονάρχης της Δανίας (962–985)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η βάπτιση του Χάραλντ του Κυανόδοντα από τον ιερέα Πόππα (960) σε γλυπτό του 1200

Ονομασία

Το όνομα Χάραλντ προέρχεται από την αρχαία Γερμανική γλώσσα σαν συνθετικό των επιθέτων "Χάρα" που σημαίνει "όπλα" και "Βάλντ" που σημαίνει "βασιλεία".^[11] Το προσωνύμιο Κυανόδους το πήρε, κατά μία εκδοχή, από το μπλε χρώμα ενός δοντιού του, ενώ κατά μία άλλη επειδή ήταν πολύ φιλειρηνικός και απέφευγε τις συγκρούσεις. Η πρώτη εμφάνιση του προσωνύμιου Κυανόδους εμφανίζεται δίπλα από το όνομα του στα Χρονικά του Ροσκίλντε, τα οποία είχαν συγγραφεί γύρω στο 1140.^[12] Ανήγειρε τους δυο Λίθους του Γιέλινγκ προς τιμή των γονέων του. Οι πρόγονοί του, αν και είχαν γνωρίσει τον χριστιανισμό αιώνες πριν, απέφευγαν να βαπτιστούν χριστιανοί και διατηρούσαν την παγανιστική θρησκεία, μάλιστα ο πατέρας του ήταν ακόλουθος του Σκανδιναβικού θεού Όντιν. Αντίθετα, η μητέρα του αγαπούσε πολύ τον χριστιανισμό και τον εξώθησε από την παιδική του ηλικία να τον ασπαστεί και ο ίδιος, αποβάλλοντας την παλαιά λατρεία. Έγινε υποτελής του Όθωνα Α΄ της Γερμανίας, ο οποίος του απέστειλε Γερμανούς επισκόπους για να οργανώσουν τη χριστιανική θρησκεία στη χώρα του, ενώ βαπτίστηκε και ο ίδιος (960).

Συγκρούσεις του με τον Όθωνα

Πριν από τη μεταστροφή του Χάραλντ είχαν γίνει πολλές αποτυχημένες προσπάθειες από Άγγλους ιεραποστόλους για τον εκχριστιανισμό των Δανών. Η προσπάθεια του Γερμανού Αυτοκράτορα Όθωνα Α΄ να εποπτεύσει την εκκλησία της Δανίας, τον έφερε σε σύγκρουση με τον Χάραλντ Α΄. Ο τελευταίος τον απείλησε με πόλεμο, αλλά ο αυτοκράτορας κατάφερε να σπάσει κάθε μορφή αντίστασης (972), αναγκάζοντας τον Χάραλντ, όχι μόνο να υποχωρήσει, αλλά και να δηλώσει υποταγή. Το 974 ο Χάραλντ Α΄ εξεγέρθηκε ξανά κατά του Όθωνα Α΄ της Γερμανίας, ενώ υποστήριξε μία Σλαβική εξέγερση εναντίον της Γερμανίας. Μετακινήθηκε στο Ρόσκιλντ, όπου εγκατέστησε τη βασιλική του κατοικία και έχτισε ξύλινο ναό, αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα.

Πρώτος χριστιανός βασιλιάς της Δανίας

Οι πληροφορίες σχετικά με τη μεταστροφή του Χάραλντ του Κυανόδοντα στον χριστιανισμό είναι αμφιλεγόμενες και έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Ο Βίντουκιντ του Κάρβει αναφέρει ότι ο Χάραλντ προσηλυτίστηκε στον χριστιανισμό από έναν κληρικό με το όνομα Πόππα, ο Χάραλντ του ζήτησε αποδείξεις για την αλήθεια της χριστιανικής θρησκείας και ο Πόππα σήκωσε ένα πυρωμένο σίδερο χωρίς να καεί.^[13] Ο κορυφαίος Δανός ιστορικός Σάξων ο Γραμματικός τον 12ο αιώνα αναφέρει ένα θαύμα του ιερέα Πόππα στον μικρό γιο του Χάραλντ Σβεν μετά απο το οποίο πατέρας και γιος πιθανότατα βαπτίστηκαν.^[14] Ο Σάξων δεν αναφέρει καθαρά τη βάπτιση του Χάραλντ και του γιου του παρά μονάχα το γεγονός ότι ίδρυσε μια εκκλησία.^[15] Ο Αδάμ της Βρέμης περίπου 100 χρόνια αργότερα στο έργο του "Ιστορία των αρχιεπισκόπων του Αμβούργου-Βρέμης" το οποίο ολοκληρώθηκε το 1076 περιγράφει ότι ο Χάραλντ προσηλυτίστηκε στον χριστιανισμό με τη βία από τον Όθων Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μετά από την ήττα του στη μάχη.^[16] Περίπου 250 χρόνια αργότερα ο Σνόρρι Στούρλουσον αναφέρει ότι ο Χάραλντ προσηλυτίστηκε στον χριστιανισμό με τον κόμη Χάακον από τον Όθων Β΄.^[17]

Ένας κληρικός με το όνομα Πόππα εμφανίζεται και στην περιγραφή του Αδάμ της Βρέμης αλλά τον συσχετίζει με τον Έρικ της Σουηδίας ο οποίος πιθανότητα κατέκτησε τη Δανία εκείνη την εποχή.^[18] Η ιστορία που σχετίζεται με το θαύμα του Πόππα και τη βάπτιση στη συνέχεια του Χάραλντ απεικονίζεται στο ιερό της εκκλησίας του Τάμντραπ στη Δανία, το ιερό χρονολογείται ότι κατασκευάστηκε γύρω στο 1200.^[19] Ο Αδάμ της Βρέμης στην ιστορία που γράφει μεταξύ του Όθων Α΄ και του Χάραλντ πιθανότατα προσπαθεί να δικαιολογήσει την προσπάθεια της αρχιεπισκοπής Αμβούργου-Βρέμης να εξουσιάσει την εκκλησία της Δανίας εκείνη την εποχή, αναφέρει επιπλέον ότι ο ίδιος ο αυτοκράτορας ήταν νονός του μικρού Σβεν. Το 1070 ο Σβεν Β΄ της Δανίας μετέβη στη Ρώμη προκειμένου να διεκδικήσει την αγιοποίηση του Χάραλντ του Κυανόδους και την ανεξαρτησία της εκκλησίας της Δανίας από την αρχιεπισκοπή. Ο Σβεν ισχυρίστηκε ότι την εποχή του Όθων Α΄ και του Χάραλντ "η Δανία βρισκόταν στην πλευρά της θάλασσας η οποία αποκαλείται από τους κατοίκους της Γιουτλάνδη, διαιρέθηκε σε τρεις επισκοπές και υποτάχθηκε στην αρχιεπισκοπή του Αμβούργου"^[16] Ο πατέρας του Χάραλντ Γκορμ ο Πρεσβύτερος ο οποίος όπως σημειώνεται πέθανε το 958 τάφηκε σε έναν τύμβο που υπήρχε από το 500 με πολλά αγαθά σύμφωνα με τα παγανιστικά έθιμα, ο Χάραλντ τον έκτισε ψηλότερο κατασκευάζοντας έναν δεύτερο τύμβο στα νότια. Η κατασκευή των τύμβων στη Δανία τον 10ο αιώνα ήταν μια εκτεταμένη προσπάθεια διατήρησης των αρχαίων εθίμων από τους κάτοικους σαν τρόπος αντίδρασης στην ταχύτατη εξάπλωση των χριστιανικών εθίμων στους Γερμανικούς λαούς στα νότια.

Διάδοση του χριστιανισμού στη Δανία

Η μεγαλύτερη απο τις λίθους του Γιέλλινγκ με την επιγραφή που σχετίζεται με τον Χάραλντ

Μετά τον προσηλυτισμό του στον χριστιανισμό ο Χάραλντ ο Κυανόδους μετέφερε τη σορό του πατέρα στην εκκλησία την οποία ανήγειρε δίπλα από τον τύμβο, δημιούργησε στη συνέχεια στη μνήμη του πατέρα του τους επόμενους από τους Λίθους του Γιέλινγκ.^[20] Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα τονίζει ότι οι Ρουνικές επιγραφές των λίθων είναι οι πιο διάσημες στη Δανία.^[21] Η βιογραφία του Χάραλντ του Κυανόδους τονίζεται στις επιγραφές αυτές ως εξής :

«Ο Βασιλιάς Χάραλντ διέταξε να γίνει αυτό το μνημείο, σε ανάμνηση του Γκορμ, του πατέρα του, και σε ανάμνηση της Θύρα, της μητέρας του. Αυτός ο Χάραλντ που κατέκτησε όλη τη Δανία και Νορβηγία και έκανε τους Δανούς Χριστιανούς»^[22]

Ο ναός αυτός εξελίχθηκε τα επόμενα χρόνια, τον 13ο αιώνα μετετράπη στον καθεδρικό ναό του Αγίου Λουκίου τόπο ταφής των βασιλέων της Δανίας. Ο Χάραλντ αναμφισβήτητα εξάπλωσε τον χριστιανισμό στη Δανία κτίζοντας ναούς και υποστηρίζοντας ιεραποστολές, αλλά τα παγανιστικά στοιχεία δεν εξαφανίστηκαν από τους κόλπους της τοπικής αριστοκρατίας και ο ίδιος στάθηκε ανεκτικός απέναντί τους. Ούτε ο ίδιος είχε απορρίψει τη θρησκεία του θεού Οντίν, αφού στους μεγαλίθους του Γιέλινγκ τοποθέτησε μείγμα χριστιανικών και παγανιστικών στοιχείων. Ανετράπη (985) μετά από εξέγερση εναντίον του από τον γιο του, Σβεν Α΄ της Δανίας, ο Χάραλντ κατέφυγε στη Γερμανία και οι πηγές υποστηρίζουν ότι δολοφονήθηκε (986 - 987).

Οικογένεια

Με την πρώτη σύζυγό του Γκύριντ της Σουηδίας απέκτησε:

• Τίρα της Δανίας, παντρεύτηκε τον Όλαφ Τρίγκβασον βασιλιά της Νορβηγίας.
• Σβεν Α΄ της Δανίας.
• Γκίνχιλντ.

Με τη δεύτερη σύζυγό του Τόβε των Οβοτριτών απέκτησε μία κόρη.

Παραπομπές

1. (Αγγλικά) Find A Grave. 8509545. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
2. (Αγγλικά) Catholic Encyclopedia. 1995. 07141b. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
3. www.newadvent.org/cathen/07141b.htm.
4. p10542.htm#i105420. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
5. en.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8nder_Vissing_Runestone.
6. «Kindred Britain»
7. Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
8. χειρόγραφο. www.facebook.com/groups/234008400090/permalink/10156935437835091/?comment_id=10156937293490091&reply_comment_id=10156937315800091.
9. Fagrskinna ch. 7 (ed. Finnur Jónsson 1902–8, p. 31) af Harallde Gormssyne (dative), ch. 14 (p. 58) við Haralld konong Gorms sun (accusative).
10. «'So, that's why it's called Bluetooth!' and other surprising tech name origins». PCWorld (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2023.
11. A. Förstemann, Altdeutsches Namenbuch (1856), 631f.
12. Mortuo patre, [Haraldus] quinquaginta annos regnavit. Hic Christianus extitit cognomine Blatan sive Clac Harald. ed. Langebek (1772) p. 375
13. Widukind, Res gestae Saxonicae 3.65, ed. Paul Hirsch and Hans-Eberhard Lohmann, MGH SS rer. Germ. in usum scholarum (Hanover, 1935), pp. 140–141. Translated from Latin by Anders Winroth, © 2006.
14. Zeeberg, Peter (2000). Saxos Danmarkshistorie (e-book ed.). Gads Forlag. pp. 924–925.
15. Zeeberg, Peter (2000). Saxos Danmarkshistorie (e-book ed.). Gads Forlag. p. 910.
16. Adam of Bremen, History of the Archbishops of Hamburg-Bremen, trans. Francis J. Tschan (New York, 2002), pp. 55–57.
17. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2017.
18. Adam of Bremen, History of the Archbishops of Hamburg-Bremen, trans. Francis J. Tschan (New York, 2002), pp. 77–78.
19. Anders Winroth, Viking Sources in Translation, 2009.
20. megalithic.co.uk C. Michael Hogan, "Jelling Stones", Megalithic Portal, editor Andy Burnham
21. https://books.google.gr/books?id=Jg8rAAAAMAAJ&dq=%22jelling+stones%22&redir_esc=y
22. Latourette, Kenneth Scott (1975). A History of Christianity. New York: HarperCollins. p. 87.

Πηγές

• Adam of Bremen, History of the Archbishops of Hamburg-Bremen
• Fortehad, Oram and Pedersen, Viking Empires, Cambridge University Press (2005)
• Fagrskinna ch. 7 (ed. Finnur Jónsson 1902–8, p. 31) af Harallde Gormssyne (dative), ch. 14
• Kardach, Jim (3 May 2008). "Tech History: How Bluetooth got its name"
• Latourette, Kenneth Scott (1975). A History of Christianity
• Pontus Weman Tell (2016), The Curmsun Disc - Harald Bluetooth´s Golden Seal? www.academia.edu
• Sven Rosborn. "A unique object from Harald Bluetooth´s time. (2015)"
• Zeeberg, Peter (2000). Saxos Danmarkshistorie (e-book ed.). Gads Forlag.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σνόρρι Στούρλουσον
• Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα

Χάραλντ Α΄ της Δανίας Οίκος των Κνύτλινγκα  Θάνατος: 986
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος Γκορμ ο Παλαιός	Βασιλιάς της Δανίας 958 - 986	Διάδοχος Σβεν ο Διχαλογένης
Προκάτοχος Χάραλντ Γκρέικλοακ	Βασιλιάς της Νορβηγίας 970 - 986