Ο Χάραλντ Σίγκουρντσον (Harald Sigurdsson, 1015 - 25 Σεπτεμβρίου 1066), στον οποίο δόθηκε το επίθετο Hardråde (το οποίο μεταφράζεται σχεδόν ως "σκληρός κυβερνήτης") στη σκανδιναβική σάγκα, ήταν βασιλιάς της Νορβηγίας (ως Χάραλντ Γ΄) από το 1046 έως το 1066. Επιπλέον, διεκδίκησε ανεπιτυχώς τον θρόνο της Δανίας μέχρι το 1064 και τον αγγλικό θρόνο το 1066. Πριν γίνει βασιλιάς, ο Χάραλντ είχε περάσει περίπου 15 χρόνια στην εξορία ως μισθοφόρος και στρατιωτικός διοικητής στο Κράτος των Ρως και του Τάγματος των Βαράγγων στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Χάραλντ Γ΄ | |
|---|---|
 | |
| Περίοδος | 1046 - 25 Σεπτεμβρίου 1066 |
| Προκάτοχος | Μάγκνους ο Καλός |
| Διάδοχος | Μάγκνους Β΄ της Νορβηγίας |
| Γέννηση | 1015 Νορβηγία |
| Θάνατος | 25 Σεπτεμβρίου 1066 (51 ετών) Στάμφορντ Μπριτζ, Γιορκσάιρ, Αγγλία |
| Τόπος ταφής | Τρόντχαϊμ, Νορβηγία |
| Σύζυγος | Ελισίβ του Κιέβου Τόρα Τόργκμπερσνταττερ |
| Επίγονοι | Ινγκεγκέρδη της Νορβηγίας Μαρία Χάραλντσντοττερ Μάγκνους Β΄ της Νορβηγίας Όλαφ Γ΄ της Νορβηγίας |
| Οίκος | Οίκος του Χάρντραντα |
| Πατέρας | Σίγκουρντ Σιρ |
| Μητέρα | Όστα Γκούντμπραντσντατερ |
| Θρησκεία | Καθολική Εκκλησία |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Όταν ήταν 15 ετών, το 1030, ο Χάραλντ πολέμησε στη μάχη του Στίκλεσταντ μαζί με τον ετεροθαλή αδελφό του, Όλαφ Β΄ της Νορβηγίας (αργότερα άγιο Όλαφ). Ο Όλαφ προσπάθησε να ανακτήσει τον νορβηγικό θρόνο, τον οποίο είχε χάσει από τον Δανό βασιλιά Κνούτο δύο χρόνια νωρίτερα.
Είναι επίσης ο ήρωας της 9ης σάγκας του ισλανδού μεσαιωνικού ποιητή Σνόρρι Στούρλουσον, όπου με επικό τρόπο εξιστορούνται κομμάτια της ζωής του. Θεωρείται ιδρυτής του Όσλο, αν και τα αρχαιολογικά ευρήματα δε συνηγορούν σε αυτό.
Βιογραφία
Γεννημένος στη Νορβηγία το 1015 και φυγάς μετά το πραξικόπημα κατά του ετεροθαλή αδελφού του, βασιλιά Όλαφ Β' του Χονδρού (μετέπειτα Αγίου Όλαφ), ο Χάραλντ εγκαταστάθηκε στο Νόβγκοροντ σε ηλικία δεκαπέντε ετών. Το Νόβγκοροντ ήταν η δεύτερη σημαντικότερη πόλη του Κράτους των Ρως, το οποίο εκείνη την εποχή έφθανε στη μέγιστη ακμή του υπό την ηγεσία του βαράγγου Μέγα Πρίγκηπα Γιάροσλαβ του Σοφού.
Ένα χρόνο μετά, ο Χάραλντ συγκρότησε μια ληστρική ορδή που πολέμησε στο πλευρό των Ρως κατά των Πολωνών. Η φήμη του διαδόθηκε σύντομα και στα είκοσί του 1035 στρατολογήθηκε από τους Βυζαντινούς στο Τάγμα των Βαράγγων, όπου εντασσόταν οι Σκανδιναβοί μισθοφόροι. Στην ταραγμένη εκείνη περίοδο υπηρέτησε κατά σειρά τέσσερις αυτοκράτορες, τους Μιχαήλ Δ' τον Παφλαγόνα, Μιχαήλ Ε' τον Καλαφάτη, Ζωή την Πορφυρογέννητη και Κωνσταντίνο Θ' τον Μονομάχο.
Για τα επιτεύγματά του προήχθη από νωρίς σε Ακόλουθο (αντίστοιχο του σημερινού αντισυνταγματάρχη) και μολονότι ήταν αγράμματος και πολύ νέος, του ανατέθηκε η διοίκηση της Βαραγγικής Φρουράς. Επί Χάραλντ οι Βαράγγοι μισθοφόροι σημείωσαν σπουδαίες στρατιωτικές επιτυχίες και διακρίθηκαν στη χρήση ανορθόδοξων μεθόδων, όπως ήταν ο εμπρησμός εχθρικών κάστρων με φλεγόμενα πουλιά ή η υποκριτική απροθυμία τους να πολεμήσουν, ώστε οι αντίπαλοι να νομίσουν πως νίκησαν και να βγουν από τα οχυρά τους. Συνολικά έλαβε μέρος σε έντεκα μεγάλες μάχες - κατά των Αράβων στη Μικρά Ασία, την Αφρική και τη Σικελία, καθώς και στη Βουλγαρία κατά των Βουλγάρων και τη νότια Ιταλία κατά των Σαρακηνών. Την περιουσία που αποκόμιζε από τις εκστρατείες φρόντιζε να την "αποταμιεύει", στέλνοντάς την για φύλαξη στο Νόβγκοροντ, ώστε να είναι σίγουρος ότι δεν κινδυνεύει.
Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο πώς σταμάτησε η καριέρα του στον βυζαντινό στρατό. Σύμφωνα με κάποιες πηγές αποφάσισε να επιστρέψει στην πατρίδα του για να διεκδικήσει τον θρόνο. Κατά μία δεύτερη εκδοχή, ο Χάραλντ έπεσε θύμα ερωτικού πάθους: η αυτοκράτειρα Ζωή ήταν ερωτευμένη μαζί του, αλλά αυτός ήθελε να παντρευθεί την ανηψιά της Μαρία. Φυσικά η Ζωή αρνήθηκε να δώσει τη συγκατάθεσή της και έπεισε τον σύζυγό της Κωνσταντίνο Θ΄ να τον φυλακίσει, με το πρόσχημα ότι είχε υπεξαιρέσει λάφυρα. Ο Χάραλντ όμως απέδρασε, απήγαγε τη Μαρία και διέφυγε στον Εύξεινο Πόντο. Σύμφωνα μάλιστα με αυτήν την εκδοχή, όταν πια βεβαιώθηκε ότι έχει ξεφύγει από κάθε κίνδυνο, έστειλε τη Μαρία πίσω στη Ζωή για να της αποδείξει πόσο αδύναμη ήταν μπροστά του.
Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο πως το 1043 ο Χάραλντ έχει πια παντρευθεί την πριγκίπισσα Ελισάβετ του Κιέβου, κόρη του Γιάροσλαβ του Σοφού και έχει επιστρέψει στη Νορβηγία, φέρνοντας μαζί του την περιουσία, αλλά και τη φήμη που απέκτησε στην Κωνσταντινούπολη. Εξαρχής ήγειρε αξιώσεις στον θρόνο, τον οποίο κατείχε ο Μάγκνους Α' ο Αγαθός, γιος του Όλαφ. Ο Μάγκνους αναγκάσθηκε να συμβιβασθεί και έτσι ο Χάραλντ ενθρονίσθηκε ως συμβασιλεύς το 1045. Ένα χρόνο αργότερα ο Μάγκνους πέθανε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες και ο Χάραλντ στέφθηκε βασιλιάς ως Χάραλντ Γ'. Κυβέρνησε για δύο δεκαετίες με σιδερένια πυγμή και αξιοποίησε τις εμπειρίες του από Βυζάντιο, αναδιοργανώνοντας και εκσυγχρονίζοντας το κράτος του, χωρίς όμως να αλλάξει τον χαρακτήρα του που παρέμενε πολεμικός και ενίοτε απροκάλυπτα ληστρικός.
Όταν πέθανε ο αγγλοσάξονας βασιλιάς Εδουάρδος ο Ομολογητής, ο Χάραλντ έθεσε σε εφαρμογή ένα μεγαλόπνοο σχέδιο κατάκτησης της Αγγλίας, επικαλούμενος μυστικές συμφωνίες των προκατόχων του και υποστηρίζοντας ότι είναι ο νόμιμος διάδοχος του αγγλικού θρόνου. Έτσι το 1066 εισέβαλε στο νησί επικεφαλής 15.000 ανδρών, ώστε να πάρει τον θρόνο από τον Χάρολντ Β΄ Γκόντβινσον, τον τελευταίο αγγλοσάξονα βασιλιά. Η εκστρατεία απέτυχε παταγωδώς - ο ίδιος σκοτώθηκε στη μάχη του Στάμφορντ Μπριτζ (25 Σεπτεμβρίου 1066), ενώ από τα 300 πλοία μόνο 25 επέστρεψαν στη Νορβηγία. Τα οστά του μεταφέρθηκαν ένα χρόνο μετά τον θάνατό του στο Νιντάρος (Τρόντχαϊμ) και τοποθετήθηκαν στον Ναό της Μαρίας.
Με τον θάνατο του Χάραλντ Σίγκουρντσον έκλεισε μία μεγάλη περίοδος της σκανδιναβικής ιστορίας, η Εποχή των Βίκινγκ. Οι διάδοχοί του ακολούθησαν διαφορετική πολιτική, αυτήν της ειρηνικής συμβίωσης με τη Δυτική Ευρώπη, με αποτέλεσμα την εδραίωση του χριστιανισμού και το σταδιακό εξευρωπαϊσμό των σκανδιναβικών λαών. Για τον λόγο αυτό συχνά ο Χάραλντ περιγράφεται ως ο τελευταίος βίκινγκ βασιλιάς.
Ιστορίες για τον Χάραλντ Σίγκουρντσον
- Σε μια εκστρατεία ο βυζαντινός στρατός έπρεπε να στρατοπεδεύσει σε ένα παραθαλάσσιο δάσος. Οι βαράγγοι του Χάραλντ πρόλαβαν το καλύτερο σημείο (σε ένα μικρό ύψωμα) και άφησαν για τους έλληνες στρατιώτες το πεδινό. Γενικά τα χαμηλά σημεία μειονεκτούν, επειδή σε περίπτωση βροχής πλημμυρίζουν από τα ρυάκια που σχηματίζονται στα γύρω υψώματα. Άρχισαν τότε φιλονικίες ανάμεσα στον Χάραλντ και τον στρατηγό Γρηγόριο, που ήθελε να στήσει στο ίδιο σημείο τις σκηνές της προσωπικής φρουράς του. Όταν ο Χάραλντ αρνήθηκε να υπακούσει, λέγοντας ότι η Βαραγγική Φρουρά υπακούει μόνο στον θρόνο, η κατάσταση έφθασε στα πρόθυρα σύγκρουσης. Την τελευταία στιγμή οι πιο ψύχραιμοι τους προέτρεψαν να κάνουν κλήρωση. Οι δύο άνδρες θα σημάδευαν από έναν λαχνό, θα τον έριχναν σε ένα κουτί και όποιος λαχνός έβγαινε πρώτος θα έδινε το δικαίωμα στρατοπέδευσης στο ύψωμα. Πράγματι, ο Γρηγόριος σημάδεψε τον λαχνό του. Ο Χάραλντ είδε το σημάδι που έκανε ο Γρηγόριος και έκανε στον δικό του λαχνό ακριβώς το ίδιο. Όταν έγινε η κλήρωση, ο Χάραλντ πήρε τον κλήρο και τον πέταξε στη θάλασσα, λέγοντας πως είναι σίγουρος ότι πρόκειται για τον δικό του. Ο Γρηγόριος έβγαλε από το κουτί τον λαχνό που είχε απομείνει, είδε το σημάδι του και αναγκάσθηκε να υποχωρήσει, χωρίς να καταλάβει το κόλπο του Χάραλντ!
- Σε μία εκστρατεία στη Σικελία, ο στρατός πολιορκούσε μία πόλη αλλά αδυνατούσε για καιρό να την καταλάβει, γιατί τα τείχη της ήταν ισχυρά και οι προμήθειες των πολιορκημένων έφθαναν για πολύ καιρό ακόμα. Ο Χάραλντ όμως κατάφερε να το εκπορθήσει με ένα φρικτό τέχνασμα. Είχε παρατηρήσει ότι τη μέρα έβγαιναν από το κάστρο μικρά πουλιά που αναζητούσαν τροφή στην ύπαιθρο και μετά επέστρεφαν στην πόλη, προφανώς για να ταΐσουν τα μικρά τους. Έβαλε τότε τους άνδρες του να πιάσουν όσα περισσότερα μπορούσαν και αφού τους έδεσε στην πλάτη ξυλάκια αλειμμένα με πίσσα, κερί και θειάφι, τους έβαλε φωτιά και τα άφησε ελεύθερα όλα την ίδια στιγμή. Τα πουλιά ενστικτωδώς πέταξαν προς τις φωλιές τους. Ξεκίνησαν έτσι συγχρόνως εκατοντάδες μικρές φωτιές, οι οποίες από τις φωλιές μεταδίδονταν στις στέγες των σπιτιών μέχρι που έγιναν μαζική πυρκαγιά και κάηκε όλη η πόλη. Μετά από αυτό, οι πύλες των τειχών άνοιξαν και οι κάτοικοι παραδόθηκαν.
- Σε μία άλλη παρόμοια περίπτωση, οι βαράγγοι του Χάραλντ έσκαψαν μία σήραγγα. Λόγω του σκληρού εδάφους, αναγκάσθηκαν να εκτρέψουν για πολλές ημέρες το ρου ενός μικρού ποταμού ώστε να μαλακώσουν το χώμα. Οι αμυνόμενοι δεν το αντιλήφθηκαν, διότι ήταν αφοσιωμένοι στις επιθέσεις που δέχονταν από τα άλλα τμήματα του βυζαντινού στρατού. Μην έχοντας σχέδια του εσωτερικού της πόλης, ο υπόνομος κατέληξε σε μία τραπεζαρία όπου έτρωγαν και ξεκουράζονταν στρατιώτες των αμυνομένων. Αμέσως οι Βαράγγοι τους ακινητοποίησαν και κάποιοι έτρεξαν να ανοίξουν τις πύλες, εξαναγκάζοντας την πόλη σε παράδοση.
- Όταν κάποτε ο επίδοξος σύμμαχός του Σβεν Ούλφσον τον ρώτησε ποιο κομμάτι της περιουσίας που μάζεψε στο Βυζάντιο είναι το πολυτιμότερο, ο Χάραλντ απάντησε "Το λάβαρό μου, γιατί όποιος μπει πίσω από αυτό αποκλείεται να χάσει". Μία άλλη φορά, παραμονές μίας σημαντικής μάχης, οι επιτελείς του τον συμβούλευαν να υποχωρήσει και να μην οδηγήσει τα στρατεύματά του σε μάχη, υπό τον φόβο της υπεροπλίας των αντιπάλων. Ο Χάραλντ διαφώνησε και διέταξε γενική επίθεση, με τα λόγια "Προτιμώ να πεθάνω όρθιος παρά να ζήσω γονατιστός".
- Σύμφωνα με τον θρύλο, καθώς επέστρεφε στη Νορβηγία για να διεκδικήσει το στέμμα, ο Χάραλντ συναντήθηκε σε μία σκηνή με τον βασιλιά Μάγκνους, ο οποίος ήταν γιος του Όλαφ, άρα ανηψιός του. Ο Μάγκνους του προσέφερε τον τίτλο του συμβασιλέως με πλήρη δικαιώματα, υπό τον μοναδικό όρο πως όταν βρίσκονταν μαζί θα κρατούσε αυτός τα πρωτεία. Μετά τη συνάντηση ο Χάραλντ επέστρεψε στο πλοίο του. Το άλλο πρωί επέστρεψε στη σκηνή και μοίρασε άδεια κράνη στη βασιλική φρουρά. Βλέποντας την έκδηλη απορία στο πρόσωπο του Μάγκνους, είπε: Εχθές μου προσφέρατε το μισό βασίλειο που αναστήσατε με το αίμα σας. Γι' αυτό κι εγώ σήμερα σας προσφέρω τη μισή περιουσία που κέρδισα με το αίμα μου. Τότε οι συνοδοί του Χάραλντ άρχισαν να γεμίζουν τα άδεια κράνη με χρυσάφι, σφραγίζοντας τη συμφωνία.
Πηγές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
