Ταϊτή

Η Ταϊτή είναι το μεγαλύτερο νησί των Προσήνεμων Νήσων του αρχιπελάγους των Νήσων Εταιρείας της Γαλλικής Πολυνησίας στον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό. Το νησί έχει έναν πληθυσμό 169.677 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2002. Αυτό την κάνει το πολυπληθέστερο νησί της Γαλλικής Πολυνησίας, με το 69% του συνολικού πληθυσμού της. Η πρωτεύουσα είναι η Παπεέτε, στη βορειοδυτική ακτή. Η Ταϊτή ιστορικά υπήρξε γνωστή και ως Ο'ταχίτι.

Ταϊτή

Tahiti
Δορυφορική φωτογραφία της Ταϊτής
Γεωγραφία
Τοποθεσία	Ειρηνικός Ωκεανός
Συντεταγμένες	17°40′S 149°25′W
Αρχιπέλαγος	Πολυνησία
Νησιωτικό σύμπλεγμα	Προσήνεμοι νήσοι
Έκταση	1.045 km²
Υψόμετρο	2.241 μ
Υψηλότερη κορυφή	Όρος Οροχένα
Χώρα
Γαλλία
Υπερπόντια κτήση	Γαλλική Πολυνησία
Μεγαλύτερη πόλη	Παπεέτε
Δημογραφικά
Πληθυσμός	178.133 (απογραφής 2007)
Πυκνότητα	170 /χλμ2
Εθνικότητες	Ταϊτιανοί
Σχετικά πολυμέσα

Γεωγραφία

Η Ταϊτή έχει περίπου 45 χλμ. μήκος στον άξονα από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά και έκταση 1.048 τ.χλμ., και περιβάλλεται από κοραλλιογενείς υφάλους και λιμνοθάλασσες. Το ψηλότερο σημείο της το Όρος Οροχένα φθάνει τα 2.241 μ. από την επιφάνεια της θαλάσσης. Το νησί αποτελείται από δύο διαβρωμένους ηφαιστειακούς κώνους που αποτελούν ηφαιστειακά όρη, και συνδέονται μεταξύ τους με τον βραχύ ισθμό που φέρει το όνομα της μικρής πόλης Ταραβάο, που βρίσκεται σ' αυτόν. Εκτός της εύφορης παράκτιας πεδιάδας γενικά το έδαφος της Ταϊτής θεωρείται τραχύ και ορεινό. Το βορειοδυτικό τμήμα είναι γνωστό ως Ταχίτι Νούι (μεγάλη Ταϊτή), και το νοτιοανατολικό τμήμα, που είναι πολύ μικρότερο, είναι γνωστό ως Ταχίτι Ίτι (μικρή Ταϊτή) ή Ταϊαράπου. Ενώ το Ταχίτι Νούι έχει μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού (ειδικά γύρω από την Παπεέτε) και ωφελείται από σχετικά καλές υποδομές όπως δρόμους και λεωφόρους, το Ταχίτι Ίτι έχει παραμείνει αρκετά απομονωμένο, και το νοτιοανατολικό μισό του (Τε Παρί) είναι προσβάσιμο μόνο με βάρκες ή πεζοπορία. Ένας κύριος δρόμος πηγαίνει γύρω από το νησί μεταξύ των βουνών και της θάλασσας, ενώ ένας εσωτερικός δρόμος ανεβαίνει μέσα από τα αγροκτήματα γαλακτοκομίας και τα άλση εσπεριδοειδών με όμορφες πανοραμικές όψεις του νησιού.

Η φυσική βλάστηση αποτελείται από ένα εξαιρετικά πυκνό τροπικό δάσος που περιλαμβάνει επίσης κοκοφοίνικες, πάνδανους, τροπικά καρποφόρα δένδρα καθώς και ιβίσκους.

Από τον Νοέμβριο έως τον Απρίλιο είναι η βροχερή περίοδος, με πιο υγρό μήνα τον Ιανουάριο, με 335 χιλιοστά βροχόπτωσης στην πρωτεύουσα Παπεέτε. Ο Αύγουστος είναι ο ξηρότερος μήνας με μόλις 48 χιλιοστά βροχής. Η μέση χαμηλότερη θερμοκρασία είναι οι 21 °C και η μέση υψηλότερη θερμοκρασία είναι οι 31 °C με πολύ μικρές εποχιακές μεταβολές. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στην Παπεέτε ήταν οι 16 °C και η αντίστοιχη υψηλότερη ήταν 34 °C.

Ιστορία

Ταϊτινές γυναίκες στην παραλία, του Πωλ Γκωγκέν, 1891.

Η Ταϊτή εκτιμάται ότι αποικίστηκε από Πολυνησίους μεταξύ 300 και 800 μ.Χ. προερχόμενους από την Τόνγκα και τη Σαμόα, αν και κάποιες εκτιμήσεις θέτουν τις ημερομηνίες νωρίτερα. Το εύφορο έδαφος του νησιού, συνδυασμένο με την αλιεία, παρείχε επαρκή τροφή για τον πληθυσμό.

Αν και η πρώτη θέαση του νησιού από Ευρωπαίους έγινε από ένα ισπανικό πλοίο το 1606, η Ισπανία δεν έκανε κάποια προσπάθεια να κάνει εμπόριο με το νησί ή να το αποικήσει. Ο Σάμιουελ Ουώλλις, ένας Άγγλος πλοίαρχος του Βρετανικού Ναυτικού, είδε την Ταϊτή στις 18 Ιουνίου 1767, και θεωρείται ο πρώτος Ευρωπαίος που την επισκέφτηκε, ο οποίος και την ονόμασε "Νήσο του Βασιλέως" (Γεωργίου Γ΄). Η διακριτή χαλαρότητα, η ευχάριστη φύση του τοπικού πληθυσμού και ο χαρακτηρισμός του νησιού ως "παράδεισος" εντυπωσίασε πολύ τους πρώτους Ευρωπαίους επισκέπτες, φυτεύοντας τον σπόρο μίας ρομαντικής προσέγγισης από τη Δύση, που διαρκεί μέχρι και σήμερα.

Τον Ουώλλις ακολούθησε τον Απρίλιο του 1768 ο Γάλλος εξερευνητής Λουί-Αντουάν ντε Μπουγκαινβίλ, καθώς ολοκλήρωνε την πρώτη Γαλλική πλεύση γύρω από τον κόσμο και ο οποίος διεκδίκησε τη νήσο για λογαριασμό του Βασιλέως της Γαλλίας. Ο Μπουγκαινβίλ έκανε την Ταϊτή διάσημη στην Ευρώπη, όταν δημοσίευσε τον απολογισμό τού ταξιδιού του στο βιβλίο του «Ταξίδι γύρω από τον Κόσμο». Περίγραψε το νησί ως έναν παράδεισο επί γης, όπου οι άνδρες και οι γυναίκες ζουν ευτυχισμένοι στην αθωότητα, μακριά από τη διαφθορά του πολιτισμού. Η περιγραφή του νησιού παρουσίαζε γλαφυρά την έννοια τού ευγενούς άγριου, και επηρέασε τις ουτοπικές σκέψεις φιλοσόφων όπως του Ζαν Ζακ Ρουσσώ πριν την έλευση της Γαλλικής Επανάστασης.

Το 1774 ο Καπετάνιος Τζέιμς Κουκ επισκέφτηκε το νησί, και υπολόγισε τον πληθυσμό της εποχής σε 200.000 άτομα. Αυτό το νούμερο ήταν μάλλον πολύ ψηλό: ένας άλλος υπολογισμός της ίδιας εποχής ήταν 121.500 άτομα. Μετά την επίσκεψη του Κουκ, τα ευρωπαϊκά πλοία άρχισαν να επισκέπτονται το νησί συχνότερα. Το πιο γνωστό από αυτά τα πλοία ήταν το HMS Bounty, που το πλήρωμά του έκανε ανταρσία μόλις αποχώρησε από την Ταϊτή το 1789. Η Ευρωπαϊκή επιρροή διάσπασε σημαντικά την παραδοσιακή κοινωνία, εισάγοντας την πορνεία, τα αφροδίσια νοσήματα και το αλκοόλ στο νησί. Οι εισαγόμενες ασθένειες όπως ο τύφος και η ευλογιά σκότωσαν τόσο πολλούς Ταϊτινούς, που μέχρι το 1797 ο πληθυσμός τού νησιού ήταν μόλις περίπου 16.000 άτομα. Αργότερα έπεσε έως και τα 6.000 άτομα.

Ο Ντουπτί Τουάρ καταλαμβάνει την Ταϊτή το Σεπτέμβριο του 1842.

Το 1842 μια Ευρωπαϊκή κρίση, συνδεόμενη με το Μαρόκο, κλιμακώθηκε μεταξύ Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας όταν ο Ναύαρχος Ντουπτί Τουάρ, ενεργώντας ανεξάρτητα από τη Γαλλική κυβέρνηση, έπεισε την Ταϊτινή Βασίλισσα Πομάρε Δ΄ να δεχτεί να γίνει η Ταϊτή προτεκτοράτο της Γαλλίας. Ο Τζωρτζ Πρίτσαρντ, ένας ιεραπόστολος γεννημένος στο Μπέρμιγχαμ που ενεργούσε ως Βρετανός πρέσβης στην Ταϊτή, έλειπε όταν έγινε αυτή η συμφωνία. Όμως επέστρεψε για να κατηχήσει τους ντόπιους ενάντια στη Ρωμαιοκαθολική Γαλλία. Τον Νοέμβριο του 1843, ο Ντουπτί Τουάρ (πάλι ενεργώντας από μόνος του) αποβίβασε ναύτες στο νησί και τυπικά το προσάρτησε στη Γαλλία. Στη συνέχεια φυλάκισε τον Πρίτσαρντ και αργότερα τον έστειλε ανεπίσημα πίσω στη Βρετανία.

Τα νέα για τα γεγονότα στην Ταϊτή έφτασαν στην Ευρώπη στις αρχές του 1844. Ο Γάλλος πολιτικός Φρανσουά Γκιζό, υποστηριζόμενος από τον Βασιλιά Λουδοβίκο–Φίλιππο της Γαλλίας, αποκήρυξε την προσάρτηση του νησιού. Όμως, ο πόλεμος μεταξύ των Γάλλων και των Ταϊτινών συνεχίστηκε μέχρι το 1847. Το νησί παρέμεινε Γαλλικό προτεκτοράτο μέχρι τις 29 Ιουνίου 1880, όταν ο Βασιλιάς Πομάρε Ε΄ (1842 – 1891) εξαναγκάστηκε να παραδώσει την κυριαρχία της Ταϊτής και των εξαρτημένων εδαφών της στη Γαλλία. Του δόθηκε η κατ’ όνομα θέση του Αξιωματούχου του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής και της Αγροτικής Αξίας της Γαλλίας. Το 1946 η Ταϊτή και ολόκληρη η Γαλλική Πολυνησία έγινε Γαλλικό υπερπόντιο έδαφος. Το 2003 αυτό το καθεστώς άλλαξε σε αυτό της Γαλλικής υπερπόντιας κοινότητας.

Ο Γάλλος ζωγράφος Πωλ Γκωγκέν έζησε στην Ταϊτή τη δεκαετία του 1890 και ζωγράφισε πολλά Ταϊτινά θέματα. Το Παπεάρι έχει ένα μικρό μουσείο Γκωγκέν.

Πολιτική

Οι Ταϊτινοί είναι Γάλλοι πολίτες με πλήρη πολιτικά δικαιώματα. Ομιλούνται και η Ταϊτινή και η Γαλλική γλώσσα.

Η Ταϊτή είναι τμήμα της Γαλλικής Πολυνησίας. Η Γαλλική Πολυνησία είναι τώρα ένα ημιαυτόνομο έδαφος της Γαλλίας με το δικό της κοινοβούλιο, Πρόεδρο, προϋπολογισμό και νόμους. Η επιρροή της Γαλλίας περιορίζεται στο να παρέχει επιχορηγήσεις, εκπαίδευση και ασφάλεια. Ο πρώην Πρόεδρος της Γαλλικής Πολυνησίας, Όσκαρ Τεμαρού, ήταν υπέρμαχος της πλήρους ανεξαρτησίας από τη Γαλλία, όμως μόλις περίπου το 20% του πληθυσμού επί του παρόντος υποστηρίζει την πλήρη ανεξαρτησία.

Σε μια συνέντευξη στις 26 Ιουνίου 2006 κατά τη διάρκεια της 2ης Συνδιάσκεψης Γαλλίας - Ωκεανίας, ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ δήλωσε ότι δεν πιστεύει ότι η πλειοψηφία των Ταϊτινών επιθυμούσε ανεξαρτησία, και συνέχισε λέγοντας ότι αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο ενός πιθανού δημοψηφίσματος για το μέλλον.

Οι εκλογές για το Κοινοβούλιο της Γαλλικής Πολυνησίας, την Εδαφική Συνέλευση της Γαλλικής Πολυνησίας, έγιναν στις 23 Μαΐου 2004. Σε ένα απρόσμενο αποτέλεσμα, ο πρόμαχος της ανεξαρτησίας προοδευτικός συνασπισμός του Όσκαρ Τεμαρού σχημάτισε κυβέρνηση με πλειοψηφία μόλις μιας έδρας στο 57 εδρών κοινοβούλιο, αφού νίκησε το συντηρητικό κόμμα του Γκαστόν Φλόσσε. Στις 8 Οκτωβρίου 2004, ο Γκαστόν Φλόσσε οδήγησε το κόμμα της αντιπολίτευσης στην κατάθεση πρότασης μομφής ενάντια στην κυβέρνηση, προκαλώντας πολιτική κρίση. Ένα σημαντικό θέμα διένεξης είναι εάν η εθνική κυβέρνηση της Γαλλίας πρέπει να χρησιμοποιήσει την εξαιρετική ισχύ της και να καλέσει νέες εκλογές για την τοπική κυβέρνηση, στην περίπτωση μιας σοβαρής πολιτικής κρίσης.

Δημογραφία

Ο πληθυσμός της Ταϊτής είναι κυρίως από Πολυνησιακή ή μικτή – Πολυνησιακή ή «ντεμί» προέλευση (περίπου 80%), 12% Ευρωπαϊκής (κυρίως Γαλλικής) και 8% Κινεζικής Χάκκα. Οι περισσότεροι Γάλλοι ζουν στην Παπεέτε και τα προάστια της, κυρίως στην Πουνααουΐα όπου και αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού. Οι Κινέζοι είναι καλά ενσωματωμένοι στον πληθυσμό παρά την ξεχωριστή πολιτισμική τους ταυτότητα.

Οικονομία

Οι φημισμένες μαύρες παραλίες της Ταϊτής

Ο τουρισμός είναι μια σημαντική βιομηχανία, κυρίως στα νησιά Μπόρα Μπόρα και Μοορέα. Τον Ιούλιο, το φεστιβάλ Χέιβα στην Παπεέτε γιορτάζει τον Πολυνησιακό πολιτισμό και την ανάμνηση των γεγονότων της Βαστίλλης στη Γαλλία.

Με την ίδρυση του ΚΠΕ (Κέντρο Πειραματισμών Ειρηνικού) το 1963, το βιοτικό επίπεδο στη Γαλλική Πολυνησία αυξήθηκε σημαντικά και ως αποτέλεσμα, πολλοί Πολυνήσιοι εγκατέλειψαν τις παραδοσιακές δραστηριότητες και πολλοί νησιώτες αποφάσισαν να μεταναστεύσουν στο κέντρο της Παπεέτε. Αν και το βιοτικό επίπεδο στην Πολυνησία ανέβηκε (κυρίως λόγω των Γαλλικών επενδύσεων), η οικονομία εξαρτάται σημαντικά από τις εισαγωγές. Με την παύση των δραστηριοτήτων του ΚΠΕ, η Γαλλία υπέγραψε την Πράξη Ανάπτυξης με την Ταϊτή για να ισοσταθμίσει την απώλεια των οικονομικών πόρων και να βοηθήσει στην εκπαίδευση και τον τουρισμό με μια επένδυση περίπου 150 εκατομμυρίων Αμερικανικών δολλαρίων το χρόνο, ξεκινώντας από το 2006. Οι κύριοι εμπορικοί εταίροι της Ταϊτής είναι η Γαλλία με το 40% περίπου των εισαγωγών και το 25% περίπου των εξαγωγών, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.

Η καλλιέργεια μαύρων μαργαριταριών είναι επίσης σημαντική πηγή εσόδων, με το μεγαλύτερο μέρος των μαργαριταριών να εξάγεται στην Ιαπωνία, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ταϊτή επίσης εξάγει βανίλια, φρούτα, λουλούδια, μονόι, ψάρια, έλαιο κόπρας, και νόνι.

Η ανεργία επηρεάζει περίπου το 13% του ενεργού πληθυσμού, ειδικά τις γυναίκες και τους ανειδίκευτους νέους.

Το νόμισμα της Ταϊτής, το Γαλλικό Φράγκο Ειρηνικού, έχει ισοτιμία περίπου 84 Γ.Φ.Ε. για κάθε δολάριο Η.Π.Α. Τα ξενοδοχεία και τα οικονομικά ιδρύματα προσφέρουν υπηρεσίες συναλλάγματος. Το νόμισμα των Η.Π.Α. και οι μεγάλες πιστωτικές κάρτες γίνονται ευρέως δεκτές.

Δεν υπάρχουν φόροι πωλήσεων στην Ταϊτή. Όμως, ένας ειδικός μειωμένος Φ.Π.Α. 2% εφαρμόζεται στις ενοικιαζόμενες κατοικίες (δωμάτια ξενοδοχείων κ.α.), και τα πακέτα σίτισης για τους τουρίστες. Ένας Φ.Π.Α. 4% εφαρμόζεται στις αγορές στα καταστήματα και τις μπουτίκ. Ένας Φ.Π.Α. 6% εφαρμόζεται στα μπαρ, τις εκδρομές, τις ενοικιάσεις αυτοκινήτων, τα σνακ μπαρ και τα εστιατόρια.

Εκπαίδευση

Η Ταϊτή φιλοξενεί ένα Γαλλικό πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο της Γαλλικής Πολυνησίας. Είναι ένα μικρό αναπτυσσόμενο πανεπιστήμιο, με περίπου 2.000 μαθητές και περίπου 60 ερευνητές. Το Κολέγιο Λα Μενς βρίσκεται στην Παπεέτε.

Τέχνες και Μουσική

Πρόσφατα έχει υπάρξει μια ώθηση στην αναβίωση των παλιών τρόπων και την επανανακάλυψη των παραδοσιακών τεχνών. Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα περιλαμβάνουν παχού και τοέρε τύμπανα και το αξιοπερίεργο ρινικό φλάουτο που λέγεται βίβο. Οι κιθάρες και τα ουκουλέλε εισέβαλαν στην Πολυνησία και οι ντόπιοι ανέπτυξαν ένα μοναδικό στυλ τραγουδιών που οφείλει πολλά στην κάντρυ και τη δυτική μουσική στη δομή αλλά έχει έναν ξεχωριστό ρυθμό των νησιών του νοτίου Ειρηνικού. Ο εθιμικός χορός (ταμουρέ) σταδιακά ξαναμπαίνει στη ζωή της Γαλλικής Πολυνησίας, αλλά η τέχνη της κατασκευής τάπα (χαρτί και ύφασμα από φλοιό δέντρου) έχει ως επί τω πλείστον εξαφανιστεί.

Μεταφορές

Το Διεθνές Αεροδρόμιο Φαα’ά είναι το διεθνές αεροδρόμιο της Ταϊτής με την Αιρ Ταχίτι Νούι να είναι ο εθνικός αερομεταφορέας ενώ η Αιρ Ταχίτι είναι ο κύριος αερομεταφορέας για τις πτήσεις μεταξύ των νησιών. Το Πορθμείο Μοορέα είναι επίσης ένα αξιοσημείωτο πορθμείο που λειτουργεί από την Παπεέτε.

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ταϊτή