Το επιλεγόμενο Σύμφωνο των Κιτριών είναι το σύμφωνο συμφιλίωσης των μεγάλων οικογενειών των Μανιατών που συνομολογήθηκε στις Κιτριές Μεσσηνίας το 1819.
 |
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 09/06/2023) |
Κατά την προπαρασκευή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, από την Φιλική Εταιρεία ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στη συμβολή των Μανιατών στον Αγώνα. Σημειώνεται ότι η Μάνη επί τουρκοκρατίας ήταν η μοναδική εδαφικά ανεξάρτητη, αλλά και εμπειροπόλεμη εθνική δύναμη ικανή να βοηθήσει στον ελληνικό εθνικό ξεσηκωμό. Έτσι κάθε σχέδιο επαναστάσεως ως τόπο πρώτης εκτέλεσης όριζε τη Μάνη.[1] Για το σκοπό αυτό μια ομάδα αποστόλων - απεσταλμένων της Φιλικής Εταιρείας, μεταξύ των οποίων ο Χ. Περραιβός, ο Η. Χρυσοσπάθης, ο Κ. Καμαρηνός κ.ά., ανέλαβε εξ αρχής από το 1818 την προπαρασκευή, την κατήχηση και τη μύηση των σημαντικότερων οικογενειών της περιοχής.
Την περίοδο εκείνη οι ισχυρότερες γενιές - οικογένειες της Μάνης ήταν αυτές από τις οποίες είχαν εκλεγεί οι μπέηδες της περιοχής. Αυτές ήταν οι Γρηγοράκηδες ή Γρηγοριάνοι, οι Μαυρομιχάληδες, ή Μαυρομιχαλαίοι και οι Τρουπάκηδες που ουσιαστικά αποτελούσαν και τους κύριους πολιτικοστρατιωτικούς παράγοντες στην περιοχή, οι πρώτοι στην ανατολική Μάνη, οι δεύτεροι στη μέσα Μάνη και οι τρίτοι κυρίως στη δυτική Μάνη. Εκ της διαδοχής όμως των τίτλων είχε δημιουργηθεί μεταξύ τους μια αντιπαλότητα που έφτανε στα όρια της έχθρας. Αυτή την έχθρα ανέλαβε να κάμψει ο Χριστόφορος Περραιβός προκειμένου κάτω από μια αδελφική σύμπνοια και συνεργασία οι δυνάμεις τους να εξασφαλίσουν μια συμπαγή και υπολογίσιμη καταδρομική δύναμη στον επικείμενο Αγώνα.
Έτσι μετά την κατήχηση και τη μύηση στο μεγάλο σκοπό οι αρχηγοί των οικογενειών αυτών, ορκισμένοι πλέον Φιλικοί, δέχθηκαν πρόθυμα τις προτάσεις του Χ. Περραιβού στη συνομολόγηση σχετικής μεταξύ τους επίσημης συμφωνίας ομόνοιας, σύμπνοιας και δικαιοσύνης προς το συμφέρον και μόνο της πατρίδας. Η πατριωτική αυτή συμφωνία συμφιλίωσης, εμπνευστής της οποίας φέρεται να ήταν ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε',[2] υπεγράφη στις 1 Οκτωβρίου του 1819 στην κατοικία του Πετρόμπεη, στις Κιτριές, σε τέσσερα αντίτυπα το ένα εκ των οποίων έλαβε ο Χ. Περραιβός και μετέφερε στη Φιλική Εταιρεία, η οποία με τη σειρά της χαιρέτησε το γεγονός θεωρώντας το ως τη σημαντικότερη προσφορά στον προπαρασκευαζόμενο Αγώνα.[3]
Το κείμενο του ιστορικού αυτού πατριωτικού συμφώνου που φέρεται ως ιστορικό κειμήλιο αλλά και μοναδικό δείγμα του πατριωτικού παλμού των Μανιατών στον πόθο της αποκατάστασης του Γένους, που αρχίζει με όρκο και καταλήγει σε κατάρα σε περίπτωση αθέτησης, έχει ως ακολούθως[4], (κατά ίδια ορθογραφία, μονοτονικά)
Δια του παρόντος ημών ιδιοχειροϋπογεγραμμένου γράμματος υποσχόμεθα μεθ' όρκου της αγιωτάτης και ορθοδόξου ημών Πίστεως και με την δύναμιν του τρομερού όρκου, όπου αυτοπροαιρέτως δια την σωτηρίαν του Γένους μας εκάμαμεν, ότι να φυλάξωμεν τας ακολούθους συνθήκας.
Α. Ημείς αι τρεις γενεαί, δηλαδή Μαυρομιχάληδες, Γρηγοριάνοι και Τρουπάκηδες, ως δυνατώτεραι και αξιώτεραι από τας άλλας γενεάς της πατρίδος μας Σπάρτης, υποσχόμεθα με την δύναμιν των ρηθέντων φοβερών όρκων, να βασιλεύη εις το εξής εις τα σώματά μας, μια ψυχή, μια σύμπνοια, μια θέλησις και να μη δύναται ποτέ κανένα εσωτερικόν ούτε εξωτερικόν αίτιον να διασείση ή να αδυνατίση ένα τοιούτον Ιερόν δεσμόν.
Β. Ο κύριος και καθολικός μας σκοπός ενός τοιούτου δεσμού δεν αποβλέπει ούτε γίνεται δι’ άλλο τι, ειμή μόνον δια την κοινήν της πατρίδος μας ωφέλειαν, και δια να είμεθα έτοιμοι συμφώνως και προθύμως να πράξωμεν, τα όσα ήθελε προσταχθώμεν από τους ανωτέρους και εγκρίτους του Γένους μας, δια το γενικόν συμφέρον της πατρίδος μας Ελλάδος, ωσάν όπου είμεθα υπόχρεοι και ενταυτώ ωρκωμένοι να χύσωμεν και την υστερινήν ρανίδα του αίματος μας οπόταν η χρεία το καλέση.
Γ. Επειδή και τοιούτοι Ιεροί δεσμοί συμβαίνει κάποτε να διασείωνται και ανατρέπωνται από εξωτερικάς και εσωτερικάς καταδρομάς καί διχονοίας, καθώς τινες πάσχουν να αρπάξουν την Ηγεμονείαν και άλλοι να ταράττουν την κοινήν ησυχίαν της πατρίδος μας, παρακινούμενοι από φυσικήν τους κακίαν και πλεονεξίαν, δια τούτο ημείς συμφώνως θέλει επιμελούμεθα να καταπαύωμεν τα τοιαύτα, όσον το δυνατόν, με τους πλέον ήσυχους, επιτηδείους ή και φοβεριστικούς τρόπους. Ειδέ όλα αυτά ήθελε φανούν αδύνατα, τότε εκ συμφώνου πρέπει με τα άρματα εις χείρας να εκριζώνωμεν τα τοιαύτα, και χρείας τυχούσης και εις την ιδίαν Αυλήν να αντισταθώμεν, χωρίς ποτέ να κλίνωμεν εις καμίαν άλλην αλλαγήν της Ηγεμονείας, όπου ήθελεν αποφασίσει η Πόρτα.
Δ. Κάθε Ιερός δεσμός, και μάλιστα εκείνος όπου γίνεται υπέρ Πίστεως, Πατρίδος και Γένους, δια να μείνη ακλόνητος και άσειστος, πρέπει να βάλλη δι' αρχήν και θεμέλιον την αλήθειαν και δικαιοσύνην. Όθεν ημείς υποσχόμεθα να φυλάξωμεν αυτάς τας αρετάς απαρασαλεύτους, αι οποίαι όχι μόνον τας ειδικάς μας γενεάς θέλει δοξάσουν, αλλά και την ιδίαν μας πατρίδα θέλει ευτυχήσουν και στερεώσουν. Τέλος πάντων την τιμήν και ατιμίαν και κέρδος και ζημίαν του πλέον μικρότερου συμπατριώτου μας, ή και ομογενούς μας θέλει στοχαζόμεθα ως ίδια ιδικά μας.
Ε. Όποια προσταγή ήθελε μας παρουσιασθή ή Βασιλική ή του Γένους μας, όπου να αποβλέπη προς όφελος της κοινής πατρίδος, να θεωρήται και ενεργήται προθύμως και θερμώς από ημάς τους ιδίους, χωρίς όμως να αδικήσωμεν τινά από τους αξιωματικούς της πατρίδος μας, δηλαδή τους λεγόμενους Καπετανέους, αλλά κατά την αξίαν και αρετήν του καθενός να τον μεταχειρισθώμεν, χωρίς τίνα φιλοπροσωπίαν και πάθος έξω μόνον μένουν αμέτοχοι, από όσα μυστικά θέλει εμπιστευθούν εις ημάς τους ίδίους δια το κοινόν όφελος. Ομοίως τα τοιαύτα μυστικά θέλει είναι αγνώριστα και εις τα ιδικά μας παιδία και αδελφούς και εξαδέλφους, οπόταν γνωρίζωμεν, ότι δεν είνε άξιοι και ικανοί να τα φυλάξουν.
ΣΤ. Καθώς μόνοι μας θέλει έχομεν όλον το βάρος της πατρίδος μας δια την καλήν της κυβέρνησιν. ομοίως και κάθε άλλην προσταγήν από το Γένος μας θέλει την δεχόμεθα και ενεργούμεν ως χρέος μας απαραίτητον χωρίς τινός δισταγμού και αντιστάσεως. Κατ' αυτόν λοιπόν τον τρόπον πάλιν ημείς οι ίδιοι θέλει ανταποκρινώμεθα εκ μέρους όλης της Σπάρτης με το Γένος μας δια κάθε μερικόν της πατρίδος μας ή και γενικόν της Ελλάδος συμφέρον, έξω μόνον τας μικράς υποθέσεις και διαφοράς της πατρίδος και των γειτόνων θέλει τας θεωρεί και διορθώνει ο ίδιος Ηγεμών.
Ζ. Αγκαλά και εις το άλλο κοινόν γράμμα περί της πατρίδος μας υποσχόμεθα να φυλάξωμεν απαρασάλευτα όλα τα συμφωνηθέντα μολονούτο υποπτευόμενοι εις την μικρότητα του νοός μερικών, και εις τα ξεχωριστά πάθη οπού τους κυριεύουν και κατασύρουν, δια τούτο εκρίναμεν συμφέρον και αναγκαίον δια την ασφάλειαν και δόξαν της πατρίδος μας, και δια την έκπλήρωσιν του χρέους μας και αυτοπροαιρέτου όρκου προς την γενικήν πατρίδα και μητέρα ημών Ελλάδα, να κάμωμεν την παρούσαν ξεχωριστήν και αδιαίρετον ομοψυχίαν των τριών ημών οικογενειών δια χαλινόν και παιδείαν των ενδεχομένων συμβεβηκότων.
Η. Όθεν εν ενί στόματι, μια ψυχή και μια σύμπνοια και αδιαιρέτω δεσμώ υποσχόμεθα να φυλάξωμεν τας ρηθείσας συμφωνίας ανελλιπείς και απαρασαλεύτους. Εαν δε τινας εξ ημών (το οποίον δεν τον πιστεύομεν ποτέ!) ήθελε φθάσει εις τόσον βαθμόν παρανομίας και ασεβείας, να φανή παραβάτης και επίορκος των τοσούτων ωφελίμων πράξεων της πατρίδος μας, εκείνον τον παραδίδομεν πρώτον εις χείρας θεού ζώντος, δεύτερον εις τας αράς της εδικής μας πατρίδος, τρίτον εις τους δικαιότατους απροσωπολήπτους νόμους της γενικής ημών πατρίδος Ελλάδος, το δε όνομα της οικογενείας του να μείνη αιωνίως άτιμον, υβρισμένον, μισητόν από όλην την πατρίδα και γένος. Διό γίνονται τέσσαρα όμοια και απαράλλακτα γράμματα, υπογεγραμμένα ιδιοχείρως και εσφραγισμένα με τας ιδίας μας σφραγίδας, από τα οποία το εν κρατεί ο ενδοξότατος Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, το άλλο ο ενδοξότατος πρώην Αντώνμπεης Γρηγοριάνος, το τρίτον ο ευγενής Καπετάν Παναγιώτης Τρουπάκης το δε τέταρτον ο Κύριος Χριστόφορος Περραιβός δια απόδειξιν και παράστασιν προς το Γένος μας, τα οποία αυτά θέλουν έχει όλον το κύρος και την ισχύν αναμεταξύ ημών και έμπροσθεν των απροσωπολήπτων νόμων του Γένους μας.
Κυτριαίς α’ Οκτωβρίου 1819.
(ΤΣ Τουρκικοίς γράμμασι) Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης βεβαιόνω τα άνωθεν.
(ΤΣ Τουρκικοίς γράμμασι) Πρώην Άντώμπεης Γρηγοράκης επιβεβαιώ.
(ΤΣ Ελληνικοίς γράμμασι) Καπετάν Παναγιώτης Τρουπάκης με τον υιόν μου και εδικούς μου βεβαιόνω το άνωθεν.
Καβαλιέρ Δημήτριος Γρηγοράκης βεβαιόνω το άνωθεν.
(ΤΣ Ελληνικοίς γράμμασι) Μπας καπιτ. Τζιγκουρίος Γρηγοράκης βεβαιόνω με τα αδέλφια μου τα άνωθεν.
- Σημειώσεις: "Καβαλιέρ" (ενετικός τίτλος: Ιππότης), "Μπας καπιτ. (Μπας-καπιτάν: αρχικαπετάνιος), "Τσιγκούριος, ή Τζιγκούριος" = τσεκουροφόρος.
|
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 09/06/2023) |
Βασικό ρόλο στη συμφωνία αυτή έπαιξε η "εξάρσιμη στάση" του γεροντότερου από τους παραπάνω αρχηγούς και προγενέστερου Ηγεμόνα της Μάνης του Αντωνόμπεη Γρηγοράκη, από τη γενιά του οποίου και υπήρξαν τρεις ηγεμόνες και δύο εθνομάρτυρες. Ο Αντωνόμπεης Γρηγοράκης ήταν θείος των περισσοτέρων παραπάνω της συμφωνίας καθώς και του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη εκ μητρός Γρηγοράκηδων, τον οποίο επί ηγεμονίας του είχε ορίσει "Μπας-Καπετάνιο".
Κατά το στάδιο των συνομιλιών της συμφωνίας, όταν έφθασε η στιγμή να καθοριστεί ο ηγέτης δήλωσε με παρρησία ότι χάρη στην αγάπη και την ομόνοια επιβάλλεται μέχρι την επανάσταση να παραμείνει ηγεμόνας ο Πετρόμπεης. Μετά τη σύστασή του αυτή ως πρώτος ομιλητής κανείς δεν τόλμησε να διατυπώσει αντίθετη άποψη, αντίθετα μάλιστα ανέλαβαν όλοι τη ρητή υποχρέωση σε περίπτωση υπόδειξης αλλαγής Ηγεμόνα (Μπέη), είτε από τους καπεταναίους είτε από την Υψηλή Πύλη (τον Σουλτάνο), να αρνηθούν το αξίωμα ή και αυτή ακόμα την υπόδειξη υποστηρίζοντας το αμετάβλητο «με ήσυχους, επιτηδείους και φοβεριστικούς τρόπους. Ειδέ... με τα άρματα εις χείρας» (κατά την αυτή συμφωνία< παράγραφος Γ).
Το πλέον αξιοσημείωτο της συμφωνίας αυτής δεν είναι τόσο ο υποσχετικός όρκος της σύμπνοιας μεταξύ των οικογενειών που ασφαλώς και υπήρξε καθοριστικός στην άρση του φόβου της φιλοπρωτίας των αρχηγών και των εξ αυτού κάποιων επιφυλάξεων εκ μέρους της Φιλικής Εταιρείας, όσο κυρίως στην προετοιμασία και ρύθμιση εθνικών γεγονότων που αναμένονταν με συνέπεια να διαμορφώνεται ένα νέο διοικητικό σύστημα στη Μάνη. Πράγματι από το 1819 μέχρι την έναρξη της επανάστασης το Μπεηλίκι της Μάνης υπήρξε κατά τους τύπους. Οι υπογράψαντες το εν λόγω σύμφωνο αρχηγοί των όπλων απετέλεσαν στη ουσία το νέο κυβερνητικό συμβούλιο διαχείρισης θεμάτων επί της εθνικής παλιγγενεσίας παράλληλα με τα τοπικά θέματα. Ο δε Ηγεμόνας ήταν μέλος αυτού του Συμβουλίου διατηρώντας τυπικά τον τίτλο του Μπέη για την έξωθι μαρτυρία ότι τίποτα δεν άλλαξε και τίποτε δεν σχεδιάζεται συγκαλύπτοντας έτσι όλο το παρασκήνιο της προετοιμασίας και ετοιμότητας. Βέβαια αυτό που συνέβαλε στην επιτυχία αυτή μπρος σε μια αβέβαιης έκβασης επανάσταση και ακαθόριστου χρόνου εκδήλωσης ήταν αναμφίβολα ο πατριωτισμός των Μανιατών και το όραμα της ανεξαρτησίας, παρότι η Μάνη παρέμενε αυτοδιοικούμενη και σχετικά ελεύθερη. Το πατριωτικό όραμά τους αυτό κατάφερε και μετρίασε τους "μανιάτικους" εγωισμούς, συμφιλίωσε διαστάσεις και το σημαντικότερο πρόσφερε θυσία το αίμα τους.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
