Πρόδικος ο Κείος

Για τον επικό ποιητή Πρόδικο, δείτε: Πρόδικος ο Φωκαεύς.

Ο Πρόδικος ο Κείος, Ιουλίδα Κέας περ. 470 π.Χ. μετά το 399 π.Χ., καθόσον αναφέρεται, ότι ζούσε στην Απολογία του Σωκράτη, ήταν από τους σημαντικότερους σοφιστές της αρχαιότητας, σύγχρονος του Σωκράτη που είχε γίνει πολύ γνωστός στην Αθήνα από τις συχνές διπλωματικές αποστολές που του ανέθεσε η πατρίδα του.^[2] Φημιζόταν για την ρητορική του τέχνη και την σοφία, εξ ου και η φράση «σοφότερος Προδίκου».Όπως ο Σωκράτης έτσι και αυτός κατηγορήθηκε πως διέφθειρε τους νέους και καταδικάστηκε σε θάνατο. «Ἐν ἀθήναις κώνειον πιὼν ἀπέθανεν ὡς διαφθείρων τοὺς νέους»^[3]

Πρόδικος ο Κείος
Η εκλογή του Ηρακλή ανάμεσα στην Αρετή και την κακία σε πίνακα του Αντρέα Απιάνι θεωρείται προδρομικό έργο του νεοκλασικισμού στην Ευρώπη.
Γέννηση	460 π.Χ. (περίπου) ή 464 π.Χ.[1] Ιουλίς
Θάνατος	380 π.Χ. Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ιουλίς
Ιδιότητα	φιλόσοφος και διπλωμάτης
Κίνημα	Σοφιστικό κίνημα και Προσωκρατικοί φιλόσοφοι
Καλλιτεχνικά ρεύματα	Σοφιστικό κίνημα και Προσωκρατικοί φιλόσοφοι
δεδομένα (π • σ • ε )

Γενικά

Ήρθε στην Αθήνα ως πρεσβευτής από την Κέα και έγινε γνωστός ως ρήτορας και δάσκαλος. Όπως και ο Πρωταγόρας, είχε ως επάγγελμα την εκπαίδευση των μαθητών του για δημόσια αξιώματα, με ιδιαίτερη έμφαση στη σωστή χρήση της γλώσσας. Μερικοί από τους διαλόγους του Πλάτωνα εστιάζουν στη γλωσσική θεωρία του Προδίκου και στην εμμονή του για τη σωστή χρήση των ονομάτων. Σε μερικούς από τους Πλατωνικούς διαλόγους ο Σωκράτης εμφανίζεται ως φίλος και σύντροφος του Προδίκου.

Μυθολογικά θέματα

Στον Πρόδικο αποδίδεται η περίφημη αφήγηση για την εκλογή του Ηρακλή, που αποτελούσε μέρος του έργου του Ώραι και αναφέρεται στην εκλογή του Ηρακλή ανάμεσα στην Αρετή και την κακία που μας έχει παραδοθεί η σχετική αλληγορία μεταπλασμένη από τον Ξενοφώντα στα απομνημονεύματά του.^[4]

Φιλολογικό ύφος

Στις διαλέξεις του για το φιλολογικό ύφος, έδινε μεγάλη σημασία στη σωστή χρησιμοποίηση των λέξεων και στην ακριβή διάκριση ανάμεσα στα συνώνυμα, προλειαίνοντας έτσι τον δρόμο για τις διαλεκτικές συζητήσεις του Σωκράτη. Στους πλατωνικούς διαλόγους βρίσκουμε πολλά σχετικά παραδείγματα, όπως στον Πρωταγόρα, όπου ο Πρόδικος φέρεται να διακρίνει το «αμφισβητείν» από το «ερίζειν», το «ευφραίνεσθαι» από το «ήδεσθαι», το «βούλεσθαι» από το «επιθυμείν» ή στον Ευθύδημο^[5] όπου η επισήμανση δύο διαφορετικών σημασιών του ρήματος «μανθάνω» («κατανοών» αλλά και «αποκτώ νέα γνωστική πείρα») συνδέεται με τον Πρόδικο και τη διδασκαλία του για την «ονομάτων ορθότητα».

Παραπομπές

1. e-ducation.datapeak.net/rhetoricians.htm.
2. Αριστοφάνης, Όρνιθες και Νεφέλες
3. Λεξικό Σουΐδα
4. Ξενοφών, Απομνημονεύματα, 2.1.21-34)
5. Πλάτων, Ευθύδημος 276b κ.ε.

Βιβλιογραφία

Wikiquote logo

Στα Βικιφθέγματα υπάρχει υλικό σχετικό με το λήμμα:    Πρόδικος ο Κείος

• Νίκος Σκουτερόπουλος, Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τόμ.8, έκδοτική Αθηνών, 1988
• Προσωκρατικοί, τόμος 19, εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ
• Οι δύο θάνατοι του Σωκράτη, εκδ. ΛΙΒΑΝΗ, 2005 ISBN 960-14-1111-9
• Vana Nicolaïdou-Kyrianidou, « Prodicos et Xénophon ou le choix d’Héraclès entre la tyrannie et la loyauté », dans Kea - Kythnos: History and Archeaeology. Proceedings of an International Symposium Kea - Kythnos, 22-25 June 1994, Athens 1998 [Research Centre for Greek and Roman Antiquity. National Hellenic research Foundation, No 27], p. 81–98.
• Λεξικό Σουΐδα