Προυσιάνος

Ο Προυσιάνος (βουλγαρικά: Пресиян II, Πρεσιάν Β΄) ήταν ο μεγαλύτερος γιος του τελευταίου τσάρου της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, Ιωάννης Βλαδισλάβος, ο οποίος εισήλθε σε βυζαντινή υπηρεσία το 1018. Ορίστηκε μάγιστρος και στρατηγός του Θέματος Βουκελλαρίων, αλλά ενεπλάκη σε συνωμοσία κατά του αυτοκράτορα Ρωμανού Γ΄, τυφλώθηκε, και εκάρη μοναχός. Σύμφωνα με μια ταφική επιγραφή που βρέθηκε στη σημερινή Σλοβακία, που πιθανώς αφορά τον Προυσιάνο, το έτος γέννησης του μπορεί να είναι το 996/997 και μπορεί να πέθανε εξόριστος το 1060/1061.

Προυσιάνος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	997 Οχρίδα
Θάνατος	1061 Μιχάλοβτσε
Τόπος ταφής	Σλοβακία
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός
Οικογένεια
Γονείς	Ιβάν Βλαντισλάβ της Βουλγαρίας και Μαρία (σύζυγος του Ιβάν Βλαντισλάβ)
Αδέλφια	Αικατερίνη της Βουλγαρίας Αλουσιάνος Τραϊανός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Τσάρος της Βουλγαρίας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ζωή

Ο Προυσιάνος ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Αυτοκράτορα Ιβάν Βλαντισλάβ της Βουλγαρίας και της γυναίκας του Μαρίας. Είχε πέντε νεαρότερους αδερφούς και έξι αδερφές.^[1][2]

Μετά το θάνατο του Ιβάν Βλαντισλάβ κατά την πολιορκία του Δυρραχίου τον Φεβρουάριο του 1018, η βουλγαρική αντίσταση κατέρρευσε, και οι Βούλγαροι προύχοντες, συμπεριλαμβανομένης της χήρας Αυτοκράτειρας Μαρίας και του Βούλγαρου Πατριάρχη Δαβίδ, άρχισαν να δηλώνουν υποταγή στον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Βασίλειο Β΄.

Κουρά του Προυσιάνου ως μοναχού, Σύνοψις Ιστοριών, Fol. 203v

Ο Προυσιάνος, μαζί με τους αδερφούς του Ααρών και Αλουσιάνο, κατέφυγαν στο όρος Τμόρος (Tomorr στη σημερινή Αλβανία). Ο Βασίλειος απέκλεισε τις προσβάσεις στο βουνό με ισχυρή φρουρά, αναγκάζοντας τους τρεις αδερφούς να παραδοθούν, αφού εξασφάλησαν εγγυήσεις για την ζωή τους. Ο Προυσιάνος έλαβε το υψηλό αξίωμα του «μαγίστρου» (από το οποίο οι σύγχρονοι ερευνητές συνάγουν ότι ήταν ο μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του πατέρα του),^[α] ενώ ο Αλουσιάνος και ο Προυσιάνος έλαβαν το αξίωμα του «πατρικίου».^[2][4]

Περίπου μια δεκαετία αργότερα, στα τέλη της δεκαετίας του 1020, ο Πρεσιανός ενεπλάκη στη συνωμοσία του άντρα της αδερφής του, Ρωμανού Κουρκούα εναντίον του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Η΄. Επιστρέφοντας από την εξορία μετά την ένταξη της Ρωμανού Γ΄ Αργυρού το 1029, ο Πρεσιανός έμπλεξε και πάλι σε μία συνωμοσία, μαζί με τη Μαρία. Αυτή τη φορά ο Πρεσιανός σχεδίαζε να παντρευτεί τη Θεοδώρα, κόρη του Κωνσταντίνου Η΄, και για να σφετεριστεί το θρόνο. Το σχέδιο αποκαλύφθηκε, και ο Πρεσιανός τυφλώθηκε και κουρεύτηκε ως μοναχός το 1030. Η μετέπειτα τύχη του είναι άγνωστη, αλλά η ταφόπλακα ενός "Πρίγκιπα Πρεσιάν" βρέθηκε στο Μιχάλοβτσε στη Σλοβακία (τότε μέρος της Ουγγαρίας), μπορεί να υποδεικνύει ότι θα μπορούσε να έχει μεταναστεύσει στο Βασίλειο της Ουγγαρίας, όπου και πέθανε το 1060/1061.

Σημειώσεις

1. Μάλλον όχι τυχαία, ο ίδιος τίτλος του μαγίστρου είχε δωθεί και στον Βόριδα Β΄, όταν είχε καθαιρεθεί και η Βουλγαρία προσαρτηθεί για πρώτη φορά το 971 από τον Ιωάννη Τσιμισκή.^[3]

Παραπομπές

1. ODB, "Aaronios" (A. Kazhdan), σσ. 1–2.
2. PmbZ, Prusianos (#26775).
3. Hupchick 2017, σελ. 305.
4. Tăpkova-Zaimova 2018, σελίδες 92–93, 112.

Πηγές

• Hupchick, Dennis P. (2017). The Bulgarian-Byzantine Wars for Early Medieval Balkan Hegemony: Silver-Lined Skulls and Blinded Armies. Springer. ISBN 978-3-3195-6206-3.
• (Αγγλικά) Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
• Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2013) (στα γερμανικά). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt. Βερολίνο και Βοστόνη: De Gruyter. https://www.degruyter.com/view/db/pmbz.
• Pavlov, Plamen (1993). Княз Пресиан II - последният владетел на Първото българско царство и претендент за византийската корона (996/7 - 1060/61). V. Tarnovo-St. Zagora. OCLC 174155115.
• Tăpkova-Zaimova, Vasilka (2018). Bulgarians by Birth: The Comitopuls, Emperor Samuel and their Successors According to Historical Sources and the Historiographic Tradition. Brill. ISBN 978-9-0043-5299-5.