Ουρράκα Λόπεθ δε Άρο

Η Ουρράκα Λόπεθ δε Άρο, ισπαν.: Urraca López de Haro, ( π. 1160 – περ. 1230), ^[2] κόρη του κόμη Λόπε Ντίαθ δε Άρo, κυρίου του Μπίσκαϋ και της συζύγου του Aλδόνθας, ιδρυτές του μοναστηριού του Κάνιας ^[3]. Ήταν βασιλική σύζυγος στο Λεόν (1185/1187 – 1188) μετά τον γάμο της στον βασιλιά Φερδινάνδο Β' (1137 – 1188). Ίδρυσε το μοναστήρι της Σάντα Μαρία λα Ρεάλ στη Βιλένια όπου συνταξιοδοτήθηκε και τάφηκε.

Ουρράκα Λόπεθ δε Άρο
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1160
Θάνατος	1230 Vileña
Τόπος ταφής	Monastery of Santa María de Vileña
Χώρα πολιτογράφησης	Στέμμα της Καστίλης
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Φερδινάνδος Β΄ του Λεόν
Τέκνα	García Fernández de León Sancho Fernández de León Alfonso Fernández de León
Γονείς	Lope Díaz I de Haro και Aldonza Ruiz
Αδέλφια	Diego López II de Haro
Οικογένεια	House of Haro
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Royal consort of Leon
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Παντρεύτηκε για πρώτη φορά με τον συγγενή της μητέρας της, τον Γαλικιανό μεγιστάνα Nούνιο Μενένδεθ (περί το 1180) ^[4], γιο του Mελένδο Νούνιεθ και της Mαρίας Φρόιλαθ. Γύρω στο 1182 ^[5] έγινε ερωμένη του βασιλιά Φερδινάνδου Β΄ μετά τον τέλος της δεύτερης συζύγου του, Τερέσας Φερνάνδεθ δε Τράβα. Παντρεύτηκαν λίγα χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 1187 και ο βασιλιάς της έδωσε αρκετές περιουσίες στο Aγκίλαρ και στο Moντεγάουδο. ^[6] Έχοντας επίγνωση ότι ο σύζυγός της πλησίαζε στο τέλος της ζωής του, προσπάθησε να ανακηρύξει διάδοχο του θρόνου τον μοναδικό γιο τους, τον Σάντσο, ενάντια στα συμφέροντα του Αλφόνσο, ο οποίος αργότερα στέφθηκε ως Αλφόνσο Θ΄ του Λεόν, ως γιος του βασιλιά Φερδινάνδου Β΄ και της πρώτης του συζύγου Ουρράκας της Πορτογαλίας. Υποστήριξε ότι το βρέφος Αλφόνσο ήταν παράνομο, διότι ο γάμος των γονιών του είχε ακυρωθεί λόγω της συγγένειάς τους. Ο βασιλιάς Φερδινάνδος Β΄, όπως φαίνεται, έδιωξε τον γιο του Σάντσο από την αυλή, κάτι που ήταν θρίαμβος για την Ουρράκα της Πορτογαλίας.

Ο βασιλιάς Φερδινάνδος Β¨ απεβίωσε στο Μπεναβέντε στις 22 Ιανουαρίου 1188 και τον διαδέχθηκε ο πρωτότοκος Aλφόνσος Θ΄ του Λεόν, μετά τον οποίο, η Ουρράκα Λόπεθ έπρεπε να αναζητήσει καταφύγιο στην Καστίλη, όπου διοικούσε ο ανιψιός τού πρώην συζύγου της, Aλφόνσο Η΄, αναθέτοντας την προστασία των κτήσεών της που είχε στο Λεόν, στον αδελφό της Ντιέγο Λόπεθ Β΄ δε Άρο. Παρ' όλα αυτά, ο Αλφόνσος Θ' του Λεόν, ανησυχώντας για τη δύναμη της οικογένειας Άρο, κατέληξε σε συμφωνία με τον βασιλιά Αλφόνσο Η' της Καστίλης, και επιτέθηκε στα φρούρια που ανήκαν στην Ουρράκα στο βασίλειο του Λεόν.

Η εικόνα βωμού του εξαφανισμένου μοναστηριού της Σάντα Μαρία λα Ρεάλ στη Βιλένια, που φυλάσσεται στο Μουσείο Μπούργος.

Το 1213, ο κόμης Άλβαρο Νούνιεθ δε Λάρα, νυμφευμένος με την ανιψιά της βασίλισσας Ουρράκας, Ουρράκα Ντίαθ δε Άρo της έδωσε αρκετές ιδιοκτησίες στη Λα Μπουρέβα ^[7], με την οποία αργότερα ίδρυσε, το 1222, το μοναστήρι της Σάντα Μαρία λα Ρεάλ στη Βιλένια, αναθέτοντας η διακυβέρνησή του στους Κιστερκιανούς. Αν και δεν ήταν ηγουμένη αυτού τού μοναστηριού, έγινε μοναχή και τάφηκε σε έναν λίθινο τάφο, που τοποθετήθηκε στο πρεσβυτέριο της εκκλησίας στο μοναστήρι, ο οποίος μεταφέρθηκε στη συνέχεια στο Μουσείο της Βιλένια, μετά την καταστροφή του μοναστηριού από πυρκαγιά το 1970 και μετά ξανά στο Μουσείο του Μπούργος. ^[8]

Η βασίλισσα Ουρράκα έχει λανθασμένα ταυτιστεί ως ηγουμένη στο μοναστήρι του Κάνιας. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται σε πηγές της εποχής, ήταν η ανιψιά της, Ουρράκα Ντίαθ δε Άρo που ήταν στην πραγματικότητα ηγουμένη σε αυτό το μοναστήρι.

Η Ουρράκα σε πηγές της εποχής

• Τον Αύγουστο του 1183 ο βασιλιάς Φερδινάνδος Β΄ δώρισε γη στο Βιγιάμορ, το Μπουρόν και την Oμάνια στην Ουρράκα. ^[9]
• Την 1η Ιουλίου 1190 ο Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης έδωσε στην Ουρράκα τις πόλεις δε Βιλένια, Λε Βιδ δε Μπουρέβα και Βιγιαπροβέδo, καθώς και βασιλικές ιδιοκτησίες στη Μπέσγα και στην Πεδραλάδα. ^[10]
• Στις 2 Φεβρουαρίου 1194 η βασίλισσα Ουρράκα επιβεβαίωσε στο μοναστήρι του Σαν Σαλβάδορ δε Όνια την ιδιοκτησία της στους λόφους της Πιεδραλάδα, που παραχωρήθηκαν ένα χρόνο νωρίτερα στη Μονή από τον Aλφόνσo Η΄ της Καστίλης, δηλώνοντας ότι το έκανε υπέρ του αδελφού της Ντιέγο (pro amore de domno Didaco meo fratre). Αυτή η δωρεά επιβεβαιώθηκε από τον γιο της Σάντσo και από τον αδελφό της Ντιέγo. ^[11]
• Το 1195 η βασίλισσα Ουρράκα με τα παιδιά της Σάντσo και Mαρία Νούνιεθ έκαναν δωρεά γης στο Mαούδε. ^[12]
• Στις 15 Απριλίου 1222, ως χήρα του Φερδινάνδου Β', για την ψυχή της και των παιδιών της, δώρισε όλες τις περιουσίες της στη Βιλένια και σε άλλες δώδεκα τοποθεσίες στις μοναχές του αβαείου της Σάντα Μαρία λα Ρεάλ δε λας Ουέλγας, ενσωματώνοντας ακίνητα στην προηγούμενη δωρεά της για την ίδρυση του μοναστηριού στη Βιλιένα, όπου η Eλβίρα Γκαρσία θα ήταν η πρώτη ηγουμένη. ^[7]
• Στις 10 Μαΐου 1224 ο πάπας Ονόριος Γ' εξέδωσε ένα έγγραφο, που απευθυνόταν στη βασίλισσα Ουρράκα, «ήδη μοναχή σε αυτό το μοναστήρι» και στη θρησκευτική κοινότητα, παίρνοντας την ίδια και τους υποτελείς του Λα Βιδ και του Βιγιαπροβέδo υπό την προστασία του. Αυτή είναι η τελευταία φορά που αναφέρεται σε αυτό το μοναστήρι. ^[13]

Οικογένεια

Είχε μία κόρη με τον πρώτο της σύζυγο, Nούνιο Μενένδεθ: ^[4]

• Μαρία Νούνιεθ (απεβ. το 1255), εμφανίζεται με τη μητέρα της και τον ετεροθαλή αδελφό της Σάντσo το 1195 κάνοντας μία δωρεά στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία δε Τριάνος. Αν και δεν ήταν ηγουμένη, η Μαρία ήταν η προσωρινή διαχειρίστρια του μοναστηριού στη Βιλένια, που είχε ιδρύσει η μητέρα της. ^[14]

Είχε τρεις γιους με τον βασιλιά Φερδινάνδο Β΄: ^[15]

• Γκαρσία Φερνάνδεθ, Infante του Λεόν (1182–1184) (γενν. πριν από τον γάμο).
• Aλφόνσο Φερνάνδεθ, πρίγκιπας του Λεόν (1184–1188).
• Σάντσο, πρίγκιπας του Λεόν (1186/1187–1220), που κληρονόμησε τον Mοντεαγούδo και τον Aγκίλαρ από τη μητέρα του, νυμφεύτηκε το 1210 την Tερέθα Ντίαθ δε Άρo, κόρη του Ντιέγο Λόπεθ Β΄ δε Άρo, κυρίου του Μπίσκαϋ και της Τόδα Πέρεθ δε Αθάγρα.

Ταφή

Η βασίλισσα Ουρράκα τάφηκε, ντυμένη μοναχή με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος της, σε έναν πέτρινο τάφο, που βρισκόταν προηγουμένως στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία λα Ρεάλ στη Βιλένια του Μπούργος, που είχε ιδρύσει η ίδια και τώρα είναι ερειπωμένο. Η σαρκοφάγος της, που βρίσκεται σήμερα στο Mουσείο των Πινάκων Βωμών στο Μπούργος, φέρει την ακόλουθη επιγραφή στα πόδια της: DOÑA hURRACA hYJA DeL CONDE DON LOPE DÍAZ / MVGER DEL REY DON FERNANDO DE LEON (Η Δόνα Ουρράκα, κόρη του κόμη δον Λόπε Ντίαθ / σύζυγος του βασιλιά δον Φερνάνδo του Λεόν).

Σημειώσεις

1. Cadiñanos Bardeci 1990, σελ. 17.
2. She probably died around 1230, the last year in which the "Queen's chaplains" at the monastery are mentioned. The nuns at the monastery celebrated an anniversary for Urraca on 13 March, probably the date of her death.^[1]
3. Baury 2011.
4. García Leal 2006.
5. Cadiñanos Bardeci 1990, σελ. 14.
6. Arco 1954.
7. Cadiñanos Bardeci 1990, σελ. 102.
8. Cadiñanos Bardeci 1990, σελ. 49.
9. González 1943.
10. Cadiñanos Bardeci 1990, σελ. 101.
11. Oceja Gonzalo 1997, σελ. 64.
12. Castán Lanaspa 1992, σελ. 55.
13. Cadiñanos Bardeci 1990, σελ. 106.
14. Cadiñanos Bardeci 1990, σελ. 44.
15. Gerli & Armistead 2003, σελ. 329.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Πηγές

• Arco y Garay, Ricardo del (1954). Sepulcros de la Casa Real de Castilla (στα Spanish). Madrid: Instituto Jerónimo Zurita. Consejo Superior de Investigaciones Científicas.
• Baury, Ghislain (January–June 2011). «Sainteté, Mémoire et lignage des abbesses cisterciennes de Castille au XII:la comptesse Urraca de Cañas (Av.1207-1262)» (στα French). Anuario de Estudios Medievales 41 (1): σελ. 151–182. ISSN 0066-5061. http://estudiosmedievales.revistas.csic.es/index.php/estudiosmedievales/article/view/340/344.
• Cadiñanos Bardeci, Inocencio (1990). El Monasterio de Santa María la Real de Vileña, su Museo y Cartulario (στα Spanish). Burgos: Caja de Ahorros Municipal de Burgos.
• Canal Sánchez-Pagín, José M. (1995). «La Casa de Haro en León y Castilla durante el siglo XII: Nuevas conclusiones». Anuario de Estudios Medievales (AEM) (25): σελ. 3–38. ISSN 0066-5061.
• Castán Lanaspa, Guillermo· Castán Lanaspa, Javier (1992). Documentos del Monasterio de Santa María de Trianos (Siglos XII-XIII) (στα Spanish). Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca. ISBN 84-7481-713-7.
• García Leal, Alfonso (2006). «Los condes Fruela Muñoz y Pedro Fláinez: La formación de un patrimonio señorial» (στα Spanish). Anuario de Estudios Medievales (AEM) (36/1): σελ. 1–100. ISSN 0066-5061. http://estudiosmedievales.revistas.csic.es/index.php/estudiosmedievales/article/view/2/2.
• González, Julio (1943). Regesta de Fernando II (στα Spanish). León: C.S.I.C., Instituto Jerónimo Zurita. ISBN 84-86371-02-3.
• Lizoain Garrido, José Manuel (1985). Documentación del Monasterio de Las Huelgas de Burgos (1116-1230) (στα Spanish). Burgos: Ediciones J.M. Garrido Garrido. ISBN 84-86371-02-3.
• Oceja Gonzalo, Isabel (1997). Documentación del Monasterio de San Salvador de Oña (1032-1284) (στα Spanish). Burgos: Ediciones J.M. Garrido Garrido. ISBN 84-600-3307-4.
• Torres Sevilla-Quiñones de León, Margarita Cecilia (1999). Linajes nobiliarios de León y Castilla: Siglos IX-XIII (στα Spanish). Salamanca: Junta de Castilla y León, Consejería de educación y cultura. ISBN 84-7846-781-5.
• Gerli, E. Michael, επιμ. (2003). Medieval Iberia: an encyclopedia. Taylor and Francis.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Τάφος της βασίλισσας Urraca López de Haro στο Μουσείο του Μπούργκος Αρχειοθετήθηκε 2022-08-11 στο Wayback Machine.