Ο Αλφόνσος Θ΄ ο Αγριόφωνος (Ισπανική γλώσσα : Alfonso IX de Leon, Θαμόρα, 15 Αυγούστου 1171 - 24 Σεπτεμβρίου 1230) από τον Καστιλιανό Οίκο της Ιβρέα κλάδου του Οίκου της Ιβρέας ήταν βασιλιάς της Λεόν και Γαλικίας (1188-1230). Ήταν υιός του Φερδινάνδου Β΄ βασιλιά του Λεόν και Γαλικίας και της Ουρράκας Πορτογαλίας, κόρης του Αλφόνσου Α΄ της Πορτογαλίας.[8]
Έκανε βήματα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας του: ίδρυσε το Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα το 1212 και το 1188 συγκάλεσε για πρώτη φορά Συνέλευση (Cortes) από εκπροσώπους των πολιτών, το πρώτο στη Δυτική Ευρώπη.[8] Πήρε μέρος στη Χριστιανική ανακατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου, καταλαμβάνοντας την Εξτρεμαδούρα με τις πόλεις της Κάθερες και Μπαδαχόθ.
Γρήγορες Πληροφορίες Αλφόνσος Θ΄ του Λεόν, Γενικές πληροφορίες ...
Κλείσιμο
Ο πάππος του Αλφόνσος Ζ΄ της Καστίλης μοίρασε το βασίλειό του, δίνοντας την Καστίλη στον πρωτότοκο και το Λεόν στον Φερδινάνδο Β΄, κάτι που έγινε αφορμή αντιπαράθεσης για δύο γενεές. Ο υιός του Φερδινάνδος Γ΄ θα επανένωνε τα δύο βασίλεια.[9]
Αν και μοναχοπαίδι, δυσκολεύθηκε να σταθεροποιηθεί στον θρόνο. Το 1188 ο εξάδελφός του Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης ζήτησε να τον αναγνωρίσει ο Αλφόνσος Θ' ως επικυρίαρχο, με αντάλλαγμα την αναγνώρισή του ως βασιλιά του Λεόν.[10] Το σημαντικότερο γεγονός της βασιλείας του Αλφόνσου Θ΄ ήταν η σύγκλιση των Κορτές στις χορωδίες της βασιλικής του Αγίου Ισιδώρου. Η οικονομική δυσπραγία στην αρχή, τον έκανε να αυξήσει τους φόρους των μη προνομιούχων τάξεων, που όμως οδήγησε σε διαμαρτυρίες και εξεγέρσεις πόλεων. Σε απάντηση, συγκάλεσε στη μονή του Αγ. Ισιδώρου, στο Λεόν, Συνέλευση από ευγενείς, κληρικούς και εκπροσώπους πόλεων με στόχο την ενίσχυση και τον έλεγχο της βασιλικής εξουσίας. Η σύγκλιση των Κορτές από τον Αλφόνσο Θ΄ θεωρείται από πολλούς ιστορικούς όπως ο Αυστραλός Τζον Κιν σαν η αρχή για την ίδρυση των Κοινοβουλίων στην Ευρώπη.[8][11] Το πρώτο Κοινοβούλιο είχε συγκληθεί στην Ισλανδία (930), τα Κορτές του 1188 ήταν ωστόσο τα πρώτα στην κεντρική Ευρώπη και προηγήθηκαν από αυτά που έγιναν στην Αγγλία τον 13ο αιώνα.
Εκτός από τη σύγκληση της Συνέλευσης και την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα, ο Αλφόνσος Θ' είναι γνωστός για τις δυσκολίες που είχε με τον πάπα Κελεστίνο Γ΄ ένεκα των γάμων του. Πρώτα νυμφεύτηκε την Τερέζα, κόρη του Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας, αδελφού της μητέρας του, έκανε τρία τέκνα αλλά ο παπικός απεσταλμένος (legate) καρδινάλιος Γρηγόριος κήρυξε τον γάμο άκυρο λόγω συγγένειας 4ου βαθμού (ήταν εξαδέλφια).[12]
Νίκησε τον Αλφόνσο Η' της Καστίλης στη μάχη του Αλάκρος και εισέβαλε στη χώρα του με τη βοήθεια Μουσουλμάνων.[8] Ο πάπας Σελεστίνος Γ', με συνοπτικές διαδικασίες, τον αφόρισε.[13] Για να εδραιώσει την ειρήνη με την Καστίλη, νυμφεύτηκε τη Βερεγγάρια (1197), κόρη του εξαδέλφου του Αλφόνσου Η΄.[14] Επειδή είχε 5ου βαθμού συγγένεια με τη νέα σύζυγο, ο πάπας κήρυξε τη συγγένεια αιμομικτική και με αντιπροσώπους του κήρυξε τον βασιλιά και το Λεόν υπό απαγόρευση.[15] Αν και το 1198 ο νέος Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄ ακύρωσε τον γάμο, το ζεύγος έμεινε μαζί ακόμη 6 έτη.[16] Το 1204 που χώρισαν, δεν είχε πια τη συγγένεια εμπόδιο και επιτέθηκε στον Αλφόνσο Η', με τις συνθήκες όμως των ετών 1205, 1207 και 1209 έχανε κάθε φορά εδάφη.[17][18] Η Συνθήκη του 1207 είναι το πρώτο διάταγμα που εκδόθηκε στην τοπική διάλεκτο της Καστίλης.[19]
Ο πάπας, για να μη μένει ο λαός χωρίς λειτουργίες και μακριά από τον κλήρο, αναγκάσθηκε να περιορίσει την απαγόρευση στον βασιλιά μόνο. Πάντως ο Αλφόνσος Θ' αδιαφορούσε γι' αυτά και ο κλήρος του τον υποστήριζε.[12] Ο Αλφόνσος Θ΄ δώρησε το "κάστρο του Αλκανίκες" στους Ναΐτες Ιππότες, οι κάτοικοι γιόρτασαν μεγαλοπρεπώς το γεγονός.[20]
Το 1191 νυμφεύτηκε τη Θηρεσία από τον Πορτογαλικό Οίκο της Βουργουνδίας, κόρη του Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας. Είχε τέκνα:[21][22]
- Σάντσα 1191-1243, έγινε μοναχή στη μονή του Σαν Γουλιέλμο Βιγιαμπουένα.[23]
- Φερδινάνδος 1192/3-1214, διάδοχος, απεβίωσε 21/22 ετών.[24]
- Ντούλσε 1193/4-1248, έγινε μοναχή μαζί με την αδελφή της.[25]
Μετά την ακύρωση του πρώτου γάμου και πρiν τον δεύτερο γάμο του, ο Αλφόνσος Η΄ είχε μία παράνομη σχέση με την Ινές Ίνιγεθ δε Μέντοθα, κόρη του Iνίγο Λόπεθ δε Μέντοθα και της Μαρία Γκαρσία, Η σχέση διατηρήθηκε δυο χρόνια, και μαζί της απέκτησε :[26]
- Ουρράκα Αλφόνσα, παντρεύτηκε τον Λόπε Ντίαθ Β΄ δε Άρο κύριο της Μπιθκάγια.
Ο Αλφόνσος Η΄ ο Αγριόφωνος νυμφεύτηκε σε δεύτερο τη Βερεγγάρια της Καστίλης, κόρη του Αλφόνσου Η΄ της Καστίλης με τη σύζυγο του Ελεονώρα της Αγγλίας. Ο παππούς της από πατέρα Σάντσο Γ΄ της Καστίλης ήταν αδελφός του Φερδινάνδου Β΄ της Λεόν, πατέρα του Αλφόνδου. Ο γάμος ακυρώθηκε επειδή ο Αλφόνσος Θ΄ και η Βερεγγαρία ήταν πέμπτα ξαδέλφια, πρόλαβαν να αποκτήσουν ωστόσο πέντε παιδιά :
- Ελεονώρα (1198 - 11 Νοεμβρίου 1202)[28][29]
- Κωνσταντία 1200-1242, έγινε ηγουμένη στο αββαείο της Σάντα Μαρία λα Ρεάλ δε λας Χουέλγκας στο Μπούργκος.[28]
- Φερδινάνδος Γ΄ βασιλιάς της Καστίλης, το 1217 διαδέχθηκε τον 2ο εξάδελφό του Ερρίκο Α' της Καστίλης και το 1230 διαδέχθηκε τον πατέρα του και στο Λεόν, ενώνοντας έτσι πάλι τα βασίλεια, έπειτα από 2 γενεές διαχωρισμού και αντιπαράθεσης.[28]
- Αλφόνσος 1202-1272, νυμφεύτηκε τη Μαφάλντα Γκονθάλες δε Λάρα, κυρία της Μολίνα. Η κόρη τους Μαρία παντρεύτηκε τον Σάντσο Δ΄ της Καστίλης.[28]
- Βερεγγάρια 1204-1237, παντρεύτηκε τον Ιωάννη του Μπριέν αντιβασιλιά ως επιτρόπου του ανηλίκου Βαλδουίνου Β΄ Λατίνου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Η κόρη τους:
Είχε άλλες 4 σχέσεις από τις οποίες έκανε άλλα 9 νόθα τέκνα:
Από την ερωμένη του Αλδόνθα Μαρτίνεθ δε Σίλβα ευγενή της Πορτογαλίας, κόρη του Μάρτιμ Γκόμεθ δα Σίλβα και της Ουρράκας Ροδρίγεθ (η σχέση κράτησε από το 1214 έως το 1218), είχε παιδιά:
- Ροδρίγο Αλφόνσος δε Λεόν 1214-1268, κύριος του Αλίγερ & Κάστρο δελ Ρίο, αδελαντάδο της μαρκιωνίας της Ανδαλουσίας. Νυμφεύτηκε την Ινές Ροδρίγεθ, κόρη του Ροδρίγο Φερνάντεθ δε Βαλδουέρνα, κυρίου της Καβρέρα και οπλοφόρος (alférez) του βασιλιά Αλφόνσου Θ΄.
- Αλδόνθα Αλφόνσο δε Λεόν π.1215-1266, παντρεύτηκε τον κόμη Πέδρο Πόνσε δε Καβρέρα. Είναι οι γενάρχες του Οίκου του Πόνσε δε Λεόν.
- Τερέσα Αλφόνσο δε Λεόν, παντρεύτηκε τον Νούνιο Γκονθάλεθ Α΄ δε Λάρα τον Καλό.
Από την ερωμένη του Τερέσα Γκιλ δε Σοβερόσα, ευγενή της Πορτογαλίας, κόρης του γκιλ Βάσκες δε Σοβερόσα και της Μαρίας Άιρες δε Φορνέλος (η σχέση κράτησε από το 1218 έως το 1230), είχε παιδιά:
- Σάντσα απεβ. 1270, παντρεύτηκε τον Σίμον Ρούιθ, κύριο του Λος Καμέρος. Έπειτα έγινε μοναχή στη μονή Σάντα Εουφέμια δε Κοθουέλος, που είχε ιδρύσει.
- Μαρία απεβ. μετά τον Ιούλιο 1275, παντρεύτηκε πρώτα τον Άλβαρο Φερνάντεθ δε Λάρα, μετά έγινε ερωμένη του Αλφόνσου Ι΄ της Καστίλης και πέπειτα παντρεύτηκε τον Σουέρο Αρίας δε Βαγιαδάρες.
- Μαρτίν Αλφόνσος δε Λεόν π.1220-1272, νυμφεύτηκε πρώτα τη Μαρία Μένδες δ εΣόουσα και ίδρυσαν τη μονή του Σάνκτι Σπίριτους στη Σαλαμάνκα. Ήταν άτεκνοι.
- Ουρράκα απεβ. μετά το 1252, παντρεύτηκε πρώτα τον Γκαρσία Ρομέου και μετά τον Πέδρο Νούνιεθ δε Γκουθμάν.
Θεωρείται ότι είχε ακόμη ένα παιδί, αν και δεν έχουμε πειστήρια που να το δείχνουν, ούτε ότι ήταν μέγας μάγιστρος του Τ.Σ.:
- Πέδρο Αλφόνσο δε Λεόν π.1196-1226, μέγας μάγιστρος του Τάγματος του Σαντιάγο.
Gerli & Armistead 2003, σ. 54
Historia (October 22, 2015). "Apéndice I. Los lugares del Temple". In Martínez, Gemma; Mínguez, Nines (eds.). Templarios. Del origen de las cruzadas al final de la Orden del Temple (1st ed.). Madrid: Penguin Random House Grupo Editorial, S. A. U. σ. 417
Echols & Williams 1992, σσ. 400-401
Fernandes Marques 2008, σσ. 62, 87
Fernandes Marques 2008, σσ. 89, 140
Fernandes Marques 2008, σ. 140
Fernandes Marques 2008, σσ. 140-143
Calderón Medina 2011, σ. 262
Calderón Medina 2011, σσ. 262–263
Martínez Díez 2007, σ. 47
- Alonso, Isabel (2002). "Desheredamiento y desafuero, ο la pretendida justificación de una revuelta nobiliaria". Cahiers d'Études Hispaniques Médiévales (in Spanish) (25).
- Ayala Martínez, Carlos de (1997). "Las órdenes militares en el siglo XII castellano. La consolidación de los maestrazgos". Anuario de Estudios Medievales (in Spanish) (27). Consejo Superior de Investigaciones Científicas, CSIC: Institución Milá y Fontanals.
- Calderón Medina, Inés (2011). "Las otras mujeres del rey: El concubinato regio en el reino de León (1157- 1230)" (PDF). Seminário Medieval 2009–2011 (in Spanish). Coordinators:Ferreira, María do Rosário; Laranjinha, Ana Sofia; Ribeiro Miranda, José Carlos. Oporto: Instituto de Filosofía da Faculdade de Letras da Universidade do Porto. pp. 255–289.
- Doubleday, Simon R. (2001). The Lara family: crown and nobility in medieval Spain. Harvard University Press.
- Echols, Anne; Williams, Marty (1992). An Annotated index of Medieval Women. Markus Weiner Publishing Inc.
- Fernandes Marques, Maria Alegría (2008). Estudos sobre a Ordem de Cister em Portugal (in Portuguese). Coímbra: Estudos da Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra.
- Flórez, Enrique (1761). Antonio Marín (ed.). Memorias de las Reynas Catholicas, historia genealógica de la Casa Real de Castilla, y de León, todos los infantes: Trages de las Reynas en estampas: y nuevo aspecto de la historia de España. Vol. I. Madrid.
- Gerli, E. Michael; Armistead, Samuel G., eds. (2003). Medieval Iberia: an encyclopedia. Routledge.
- Lower, Michael (2014). "The Papacy and Christian Mercenaries of Thirteenth-Century North Africa". Speculum. The University of Chicago Press.
- Martínez Díez, Gonzalo (2007). Alfonso VIII, rey de Castilla y Toledo (1158-1214) (in Spanish). Gijón: Ediciones Trea, S.L.
- Martínez Martínez, Martín (1997). Cartulario de Santa María de Carracedo 992-1500 (in Spanish). Vol. I: 992-974. Ponferrada: Instituto de Estudios Bercianos.
- Moore, John Clare (2003). Pope Innocent III (1160/61-1216): To root up and to plant.
- Reilly, Bernard F. (1993). The Medieval Spains. Cambridge University Press.
- Rodríguez López, Ana (2004). "Sucesión regia y legitimidad política en Castilla en los siglos XII y XIII. Algunas consideraciones sobre el relato de las crónicas latinas castellano-leonesas". Annexes des Cahiers de linguistique et de civilisation hispaniques médiévales (in Spanish). Vol. 16 (1).
- Sánchez de Mora, Antonio (2004). "Nuño González de Lara: "El más poderoso omne que sennor ouiese e más honrado de Espanna"". Historia, instituciones, documentos (in Spanish) (31). Seville: University of Seville.
- Shadis, Miriam (2010). Berenguela of Castile (1180–1246) and Political Women in the High Middle Ages. Palgrave Macmillan.
- Túy, Lucas (2003). Rey, Emma Falque (ed.). Chronicon mundi. Turnhout: Brepols.
- Wright, Roger (2000). El tratado de Cabreros (1206): estudio sociofilológico de una reforma ortográfica. London: Queen Mary and Westfield College.
- Sánchez Rivera, Jesús Ángel, "Configuración de una iconografía singular: la venerable doña Sancha Alfonso, comendadora de Santiago", Anales de Historia del Arte, nº 18 (2008), Madrid, Universidad Complutense de Madrid.
- Szabolcs de Vajay, "From Alfonso VIII to Alfonso X" in Studies in Genealogy and Family History in Tribute to Charles Evans on the Occasion of his Eightieth Birthday, 1989.
.jpg)
