Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας

Ο Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας (Sancho I de Portugal, Κόιμπρα, 11 Νοεμβρίου 1154 - 26 Μαρτίου 1211) από τον Πορτογαλικό Οίκο της Βουργουνδίας ήταν Βασιλιάς της Πορτογαλίας (1185 - 1211). Ο Σάντσο Α΄ ήταν ο δεύτερος αλλά ο μόνος επιζών νόμιμος γιος και πέμπτο παιδί του Αλφόνσου Α' της Πορτογαλίας από τη σύζυγό του Ματθίλδη της Σαβοΐας, κόρης του Αμεδαίου Γ΄ κόμη της Σαβοΐας.^[1][2]. Ο Σάντσο Α΄ διαδέχθηκε τον πατέρα του και στέφτηκε βασιλιάς στην Κοΐμπρα σε ηλικία 31 έτους (9 Δεκεμβρίου 1185).^[3] Χρησιμοποίησε τον τίτλο του "Βασιλιά της Σίλβες" από το 1189 μέχρι την χρονιά που η πόλη έπεσε ξανά στους Αλμοάδες (1191).^[4]

Σάντσο Α'
Βασιλιάς της Πορτογαλίας
Περίοδος	6 Δεκεμβρίου 1185 – 26 Μαρτίου 1211
Στέψη	9 Δεκεμβρίου 1185 Κοΐμπρα, Πορτογαλία
Προκάτοχος	Αλφόνσος Α΄ της Πορτογαλίας
Διάδοχος	Αλφόνσος Β΄ της Πορτογαλίας
Γέννηση	11 Νοεμβρίου 1154 Κοΐμπρα, Πορτογαλία
Θάνατος	26 Μαρτίου 1211 (57 ετών) Κοΐμπρα, Πορτογαλία
Τόπος ταφής	Μοναστήρι Σάντα Κρουζ, Κοΐμπρα, Πορτογαλία
Σύζυγος	Ντούλσε της Αραγωνίας
Επίγονοι	Αλφόνσος Β΄ της Πορτογαλίας Πέτρος Α΄ του Ουρζέλ Φερδινάνδος της Φλάνδρας Θηρεσία Σάντσα Μαφάλντα Λευκή Μπερενγκάρια
Οίκος	Πορτογαλικός Οίκος της Βουργουνδίας
Πατέρας	Αλφόνσος Α΄ της Πορτογαλίας
Μητέρα	Ματθίλδη της Σαβοΐας
Θρησκεία	Καθολική Εκκλησία
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Πρώτα χρόνια

Χρυσό νόμισμα με την μορφή του Σάντσο Α΄. Επιγρ.: SANCIUS REX PORTUGALIS / INNEPTRIS 7 FILIIS PSSCIA.

Ο Σάντσο Α΄ βαπτίστηκε με το όνομα "Μαρτίνος" επειδή γεννήθηκε την ημέρα εορτής του Αγίου Μαρτίνου της Τουρ.^[5][6] Ο Αλφόνσος Α΄ τον έστεψε ιππότη (15 Αυγούστου 1170) και από εκείνη την ημέρα έγινε στο βασίλειο δεύτερος σε διοικητική και στρατιωτική ιεραρχία μετά τον πατέρα του.^[7] Η ανεξαρτησία της χώρας του ακόμα δεν ήταν βέβαιη, η Καστίλλη και Λεόν προσπαθούσε να ενσωματώσει ξανά την Πορτογαλία και η Καθολική εκκλησία δεν είχε αναγνωρίσει ακόμα την ανεξαρτησία του βασιλείου. Ο Αλφόνσος Α΄ προσπαθούσε να αναζητήσει συμμάχους μέσα στην Ιβηρική χερσόνησο και όντως πραγματοποίησε συμμαχία με το Στέμμα της Αραγωνίας που αντιμαχόταν το βασίλειο Καστίλης-Λεόν. Για να πραγματοποιήσει την συμμαχία αυτή, ο Αλφόνσος Α΄ πάντρεψε το Σάντσο (1174), με την ινφάντα Ντούλσε της Αραγωνίας, νεώτερη αδελφή του Αλφόνσου Β΄ της Αραγωνίας.^[8][9] Η Αραγωνία ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Πορτογαλίας.

Βασιλιάς της Πορτογαλίας

Ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Σάντσο Α΄

Με τον θάνατο του Αλφόνσο Α΄ (1185) έγινε ο δεύτερος βασιλιάς της Πορτογαλίας (1185) με διοικητικό κέντρο την Κοΐμπρα. Ο Σάντσο τερμάτισε τους εξουθενωτικούς πολέμους με τα γειτονικά κράτη για τον έλεγχο της Γαλικίας, έστρεψε την προσοχή του στον νότο όπου τα μουσουλμανικά κρατίδια ευημερούσαν. Με την βοήθεια Σταυροφόρων κατέλαβε την Σίλβες (1188), που ήταν σημαντικό διοικητικό και εμπορικό κέντρο με πληθυσμό 20.000 κατοίκων.^[10] Ο Σάντσο Α΄ προχώρησε στην περιτείχιση της, κτίζοντας μεγάλο φρούριο που είναι σήμερα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, πήρε τον τίτλο "με την χάρη του Θεού βασιλεύς της Πορτογαλίας και της Σίλβες". Αναγκάστηκε σύντομα ωστόσο να στρέψει την προσοχή του πάλι στον βορά όπου η Καστίλη και η Λεόν απειλούσαν τα σύνορα του, εγκατέλειψε την Σίλβες που έπεσε ξανά στα χέρια των Μαυριτανών (1191).^[11] Ο Σάντσο Α΄ αφιερώθηκε πολύ στην διοικητική και πολιτική οργάνωση του βασιλείου του. Δημιούργησε εθνικό θησαυροφυλάκιο, υποστήριξε νέες βιομηχανίες και τη νέα τάξη των εμπόρων. Δημιούργησε νέες πόλεις και χωριά και αφιερώθηκε πολύ στο να αυξήσει τον πληθυσμό στις απόμακρες χριστιανικές περιοχές του Πορτογαλικού βορρά, γι΄αυτό έμεινε γνωστός με το προσωνύμιο "Ο Πληθυσμάρχης".^[12][13] Ήταν γνωστός και για την αγάπη του για τη μάθηση και την λογοτεχνία. Έγραψε και ο ίδιος πολλά βιβλία και ποιήματα και χρησιμοποίησε τα χρήματα του Πορτογαλικού θησαυροφυλακίου για να στείλει Πορτογάλους σπουδαστές σε μεγάλα Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Ο Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας πέθανε σε ηλικία 56 ετών (1211) και τον διαδέχθηκε ο γιος του Αλφόνσος Β΄ της Πορτογαλίας.

Οικογένεια

Σαρκοφάγος του Σάντσο Α΄ επί του τάφου του

Νυμφεύτηκε τη Ντούλσε της Αραγωνίας, κόρη τού Ραϋμόνδου-Βερεγγαρίου Δ΄ κόμη της Βαρκελώνης και είχε τέκνα:

• Θηρεσία 1175/6-1250, παντρεύτηκε τον Αλφόνσο Θ΄ τού Λεόν από τον Καστιλιανό Οίκο της Ιβρέα. Αγιοποιήθηκε όπως και η αδελφή της Σάντσα (1705).^[14][15]
• Σάντσα 1180-1229, κυρία του Αλένκερ. Ίδρυσε τη μονή Θέλας κοντά στην Κοΐμπρα και έζησε εκεί. Αγιοποιήθηκε από τον πάπα Κλήμη ΙΑ΄ την ίδια χρονιά με την αδελφή της Θηρεσία (1705).^[16][17]
• Κωνστάνσα (1182 - πριν το 1186 ή τον Αύγουστο του 1202).^[18] Ο Ροντρίγκεζ Ολιβέιρα γράφει ότι πέθανε πριν το 1186 επειδή την πρωτοχρονιά του 1186 δεν καταγράφεται στους βασιλικούς καταλόγους του πατέρα της.^[15] Η Νεκρολογία του Σαο Σαλβαντόρε ντε Μορέιρα αντίθετα γράφει ότι πέθανε τον Αύγουστο του 1202 σε ηλικία 20 ετών.^[19]
• Αλφόνσος Β΄ 1185-1223, βασιλιάς της Πορτογαλίας.
• Ραϋμόνδος (1187/1188), πέθανε σε βρεφική ηλικία.^[20]
• Πέτρος Α΄ 1187-1258, λόγω τού γάμου του έγινε κόμης τού Ουρζέλ.^[20]
• Φερδινάνδος 1188-1233, λόγω τού γάμου του με την Ιωάννα της Κωνσταντινούπολης έγινε κόμης της Φλάνδρας.^[20]
• Ερρίκος (1189), πέθανε σε βρεφική ηλικία.^[20]
• Μαφάλντα 1195/6-1256, παντρεύτηκε τον Ερρίκο Α΄ της Καστίλης από τον Καστιλιανό Οίκο της Ιβρέα, αγιοποιήθηκε (1793).^[20]
• Λευκή 1198-1240, πιθανότατα δίδυμη αδελφή της Μπερενγκαρίας, μεγάλωσε με τον πατέρα της και μία ερωμένη του, σε ηλικία οκτώ ή δέκα ετών την έστειλε να ζήσει με τις αδελφές της στην μονή Λορβάο.^[20] Έγινε μοναχή σε μία μονή στην Γκουανταλαχάρα και τάφηκε στο ίδιο μοναστήρι με την μητέρα της.^[21]
• Μπερενγκάρια 1198-1221, ίσως δίδυμη με τη Λευκή, παντρεύτηκε τον Βάλντεμαρ Β΄ της Δανίας των Έστριντσεν.^[20][22]

Με την ερωμένη του Μαρία Αΐρες ντε Φορνέλος κόρη του Αΐρες Νούνες ντε Φορνέλος που τάφηκε στο μοναστήρι του Σάντα Τίρσο σύμφωνα με την τελευταία της επιθυμία απέκτησε δύο παιδιά, γεννήθηκαν πριν τον γάμο του με την Ντούλσε :^[23][24]

• Μάρτιμ Σάντσεζ γενν. πριν το 1175, κόμης της Τραστάμαρα.^[24][25] Παντρεύτηκε την Έλο Πέρεζ ντε Κάστρο κόρη του Πέντρο Φερνάντεζ ντε Κάστρο χωρίς να αποκτήσει παιδιά.^[26]
• Ουρράκα Σάντσεζ γενν. πριν το 1175, παντρεύτηκε τον Λοουρένσο Σοάρες.^[15][26][27]

Μετά τον θάνατο της Ντούλσε ο Σάντσο Α΄ είχε μία ερωτική σχέση με την Μαρία Παΐς ντε Ριμπέιρα στην οποία αφιέρωσε ένα ποίημα το "α Ριμπέϊρίν" στην Πορτογαλική γλώσσα (1199).^[24] Την πληροφορία αμφισβητεί έντονα ο Πορτογάλος ιστορικός Αντόνιο ντε Ρεσέντε Ολιβέιρα που προτείνει ότι το συγκεκριμένο ποίημα το έγραψε ο Αλφόνσος Ι΄ της Καστίλης ή ο Σάντσο Β΄ της Πορτογαλίας.^[28] Με τον γάμο αυτόν γεννήθηκαν τουλάχιστον έξι παιδιά :^[29][30]

• Ροντρίγκο Σάντσεζ απεβ. 1245, με την Κονστάνσα Αφόνσο ντε Κάμπρα είχε έναν νόθο γιο τον Αλφόνσο Ροντρίγκεζ, Φραγκισκιανό μοναχό και "φύλακα της μονής της Λισαβώνας".^[26][31]
• Γκιλ Σάντσεζ (πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου 1236), κληρικός και τροβαδούρος, κληροδότησε από τον πατέρα του 8.000 Μαραβέδια που τα παραχώρησε στους κατοίκους της Σαρδέζας (1213).^[26][32]
• Νούνο Σάντσεζ, πέθανε στις 16 Δεκεμβρίου αγνώστου έτους σε παιδική ηλικία.^[33]
• Μάγιορ Σάντσεζ, πέθανε επίσης σε παιδική ηλικία στις 27 Αυγούστου αγνώστου έτους.^[34]
• Τερέζα Σάντσεζ, ο πατέρας της άφησε για αυτήν στην διαθήκη του 7.000 μαραβέγια, πριν το 1220 έγινε δεύτερη σύζυγος του Αλφόνσου Τέλλες ντε Μενέσες.^[26]
• Κονστάνς Σάντσεζ (1204 - 8 Αυγούστου 1269), ο πατέρας της άφησε για αυτήν στην διαθήκη του 7.000 μαραβέγια. Η Κονστάνς έγινε νονά της μικρανεψιάς της Ινφάντας Σάντσας και της άφησε την μισή Βίλα ντο Κόντε, κατείχε επίσης πολλές εκτάσεις στην Τόρες Βέντρας.^[35]

Από τη Μαρία Μόνις ντε Ριμπέιρα, είχε τέκνο:^[36]

• Πέδρο Μόνις, η κόρη του:
  • Μαρία Πέρες ντε Καμπρέιρα παντρεύτηκε τον Μάρτιμ Πέρες Ματσάντο.^[37]

Πρόγονοι

Παραπομπές

1. Antonio Caetano de Souza, Historia Genealogica de la Real Casa Portuguesa, Vol. I. Λισαβόνα: Lisboa Occidental, na oficina de Joseph Antonio da Sylva (1735)
2. Francisco Carvalho Correia, O Mosteiro de Santo Tirso de 978 a 1588: a silhueta de uma entidade projectada no chao de uma historia milenaria Αρχειοθετήθηκε 2016-03-03 στο Wayback Machine., Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela: Servizo de Publicacions e Intercambio Cientifico (2008)
3. Caetano de Souza 1735, σ. 80
4. Alvarez Palenzuela 2013, σ. 66
5. Mattoso 2014, σ. 226
6. Rodrigues Oliveira 2010, σ. 71
7. Mattoso 2014, σ. 363
8. Mattoso 2014, σσ. 290 και 334
9. Rodrigues Oliveira 2010, σ. 83
10. Caetano de Souza 1735, σ. 82
11. Caetano de Souza 1735, σ. 83
12. Evans, David (2004). Portugal. New Holland Publishers. σ. 195
13. Caetano de Souza 1735, σσ. 80–81
14. Mattoso 2014, σ. 334
15. Rodrigues Oliveira 2010, σ. 84
16. Rodrigues Oliveira 2010, σσ. 84 και 89
17. Rodrigues Oliveira 2010, σ. 89
18. Caetano de Souza 1735, σ. 84
19. Caetano de Souza 1735, σσ. 88–89
20. Rodrigues Oliveira 2010, σ. 85
21. Rodrigues Oliveira 2010, σσ. 85 και 92
22. Rodrigues Oliveira 2010, σσ. 85 και 93
23. Carvalho Correia 2008, σ. 180
24. Rodrigues Oliveira 2010, σ. 94
25. Carvalho Correia 2008, σσ. 178,180-182
26. Sotto Mayor Pizarro 1997, σ. 166
27. Carvalho Correia 2008, σσ. 180-182
28. Branco, Maria Joao (2006). D. Sancho I (1st ed.). Lisbon: Temas e Debates. σ. 45
29. Carvalho Correia 2008, σ. 187
30. Rodrigues Oliveira 2010, σ. 44
31. Sotto Mayor Pizarro 1987, σσ. 223-224
32. Sotto Mayor Pizarro 1987, σ. 223
33. Sotto Mayor Pizarro 1987, σ. 224
34. Sotto Mayor Pizarro 1987, σσ. 224-225.
35. Sotto Mayor Pizarro 1987, σ. 225
36. Sotto Mayor Pizarro 1987, σσ. 168 και 261
37. Sotto Mayor Pizarro 1987, σ. 168

Πηγές

• Álvarez Palenzuela, Vicente Ángel (2013). "El componente cruzado de la Reconquista". Mundos medievales: espacios, sociedades y poder (in Spanish). Universidad de Cantabria.
• Caetano de Souza, Antonio (1735). Historia Genealógica de la Real Casa Portuguesa (PDF) (in Portuguese). Vol. I. Lisbon: Lisboa Occidental, na oficina de Joseph Antonio da Sylva.
• Carvalho Correia, Francisco (2008). Ο Mosteiro de Santo Tirso de 978 a 1588: a silhueta de uma entidade projectada no chao de uma história milenária (in Portuguese). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións e Intercambio Científico.
• Mattoso, José (2014). D. Afonso Henriques (in Portuguese). Lisbon: Temas e Debates.
• Rodrigues Oliveira, Ana (2010). Rainhas medievais de Portugal. Dezassete mulheres, duas dinastias, quatro séculos de História (in Portuguese). Lisbon: A esfera dos livros.
• Sotto Mayor Pizarro, José Augusto (1997). Linhagens Medievais Portuguesas: Genealogias e Estratégias (1279-1325) (in Portuguese). Oporto: Doctorate thesis, author's edition.
• Sotto Mayor Pizarro, José Augusto (1987). Os Patronos do Mosteiro de Grijó (in Portuguese). Oporto.

Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας Πορτογαλικός Οίκος της Βουργουνδίας Γέννηση: 11 Νοεμβρίου 1154 Θάνατος: 26 Μαρτίου 1211
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος Αλφόνσο Ενρίκες	Βασιλιάς της Πορτογαλίας 1185 - 1211	Διάδοχος Αλφόνσο ο Παχύς

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Σάντσο Α΄ της Πορτογαλίας