διοργάνωση του κυπέλλου Ελλάδας From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Κύπελλο Ελλάδας ποδοσφαίρου ανδρών αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη διοργάνωση ποδοσφαίρου ανδρών στην Ελλάδα, μετά το πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας (Super League 1). Διοργανώτρια αρχή του θεσμού είναι η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (Ε.Π.Ο.).[1] Από την έναρξή του το 1931 έχει διεξαχθεί 82 φορές, στις οποίες κυπελλούχος αναδείχθηκε τις 81.[2] Από το 2023, το κύπελλο είναι γνωστό και με την ονομασία Κύπελλο Ελλάδας Betsson λόγω της χορηγίας από την εν λόγω εταιρεία.[3]
 | |
| Διοργανωτής | Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία |
|---|---|
| Ίδρυση | 1931 |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αριθμός ομάδων | 80 (2024–25) |
| Προκρίνει σε | Europa League |
| Τρέχων κάτοχος |  Παναθηναϊκός(20ος τίτλος) |
| Περισ. κατακτήσεις |  Ολυμπιακός(28 τίτλοι) |
| Τηλεοπτική κάλυψη | COSMOTE TV |
| Ιστοσελίδα | Επίσημος ιστότοπος |
 2024–25 | |
Από την περίοδο 2018–2019 (με εξαίρεση την περίοδο 2020–2021) στο Κύπελλο Ελλάδας συμμετέχουν οι Π.Α.Ε. των επαγγελματικών εθνικών κατηγοριών της Super League 1 (Α1 Εθνικής Κατηγορίας) και της Super League 2 (Α2 Εθνικής Κατηγορίας) και οι 53 κυπελλούχοι σύλλογοι των τοπικών Ε.Π.Σ.[4]
Από την αγωνιστική περίοδο 2013–14 έως την περίοδο 2017–2018 μετείχαν μόνο οι σύλλογοι των δύο ανώτερων εθνικών κατηγοριών, Super League και Β΄ Εθνικής Κατηγορίας (Football League), ενώ μέχρι τη σεζόν 2012–2013 λάμβαναν επίσης μέρος αυτοί της Γ΄ Εθνικής Κατηγορίας (Football League 2 κατά την περίοδο 2010–2013).
Παλαιότερα και έως την περίοδο 1970–1971, δικαίωμα προαιρετικής συμμετοχής είχαν και οι αγωνιζόμενοι στα πρωταθλήματα των τοπικών Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Σωματείων (Ε.Π.Σ.), με αποτέλεσμα κάποιες χρονιές ο συνολικός αριθμός των ομάδων να φτάνει ή ακόμα και να υπερβαίνει τις 200. Κατά καιρούς υπέστη διαφοροποιήσεις της επίσημης ονομασίας του, όπως π.χ. με την προσθήκη ονομασιών των εκάστοτε χορηγών.
Η πιο επιτυχημένη ομάδα του θεσμού είναι ο Ολυμπιακός Πειραιώς με 28 τίτλους (εκ των οποίων τα 22 αήττητα), ο οποίος κατέχει και το ρεκόρ συνεχόμενων κατακτήσεων με 5 σερί τρόπαια (αήττητα) από την περίοδο 1956–1957 έως και την περίοδο 1960–1961.[2]
Τρέχων κάτοχος του τίτλου είναι o Παναθηναϊκός (2023–2024).
Διοργανώσεις κυπέλλου αναφέρονται από τα πρώτα ήδη χρόνια του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα το Φεβρουάριο του 1907 καταγράφεται η διεξαγωγή συναντήσεων που προκήρυξαν η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων (σημερινή Ε.Ο.Ε.) και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Αθλητικών και Γυμναστικών Σωματείων (Σ.Ε.Α.Γ.Σ., πλέον Σ.Ε.Γ.Α.Σ.)[5] με σύστημα νοκ άουτ,[σ 1] όπου στον τελικό αναμετρήθηκαν οι Εθνικός Γ.Σ. (επιβλήθηκε με 2-1) και Ακαδημαϊκόν Γυμναστήριον (ομάδα του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών),[7] νικητές αντίστοιχα των Πειραϊκού Συνδέσμου και Πανελλήνιου Γ.Σ. κατά τους ημιτελικούς.[8]
Ως "αγώνα κυπέλλου" διεξαχθέντα υπό τον Σ.Ε.Α.Γ.Σ. περιγράφει προπολεμική αθλητική εφημερίδα δύο διοργανώσεις περί τα 1909 και 1910, τις οποίες κατέκτησαν οι Σ.Π. Γουδί και Πειραϊκός Σύνδεσμος.[9] Είναι πιθανόν αυτές να ταυτίζονται με τα πρωταθλήματα (του ίδιου φορέα και με νικητές τους προαναφερόμενους) των περιόδων 1908–1909 και 1909–1910 για τα οποία κάνουν λόγο πηγές της μεταγενέστερης βιβλιογραφίας[10][11] ή όντως να προκηρύχθηκαν διοργανώσεις τόσο κυπέλλου, όσο και πρωταθλήματος κατά τη διάρκεια της ίδιας αγωνιστικής χρονιάς.
Ξεκίνησε την περίοδο 1931–1932 και τα πρώτα χρόνια η συμμετοχή ήταν προαιρετική, ενώ για πολλά χρόνια στη συνέχεια, ως τη φάση των «16» τα ζευγάρια προέκυπταν με γεωγραφικά κριτήρια, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι συχνές μετακινήσεις των ομάδων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 είχαν καθιερωθεί οι προκριματικοί όμιλοι, με τις ομάδες της Α΄ Εθνικής να τίθενται επικεφαλής και τις δύο πρώτες ομάδες κάθε ομίλου να προκρίνονται.
Μέχρι το 1963–1964 εάν κάποιος αγώνας παρέμενε ισόπαλος και μετά την παράταση, γινόταν επαναληπτικός αγώνας στην έδρα της φιλοξενούμενης ομάδας και στην περίπτωση νέας ισοπαλίας έπειτα από 120', ακολουθούσε κλήρωση ("στρίψιμο" νομίσματος) στα γραφεία της Ε.Π.Ο. μία από τις επόμενες ημέρες. Ο επαναληπτικός καταργήθηκε, όταν στον ημιτελικό Παναθηναϊκού − Ολυμπιακού Πειραιώς 1–1 οι φίλαθλοι και των δύο ομάδων μπήκαν στον αγωνιστικό χώρο, κατέστρεψαν το γήπεδο και διέκοψαν τον αγώνα, πιστεύοντας ότι ήταν κανονισμένο να λήξει ισόπαλο ώστε να γίνει επαναληπτικός και να υπάρξουν επιπλέον εισπράξεις. Τότε (1964) δεν απονεμήθηκε ο τίτλος, ωστόσο πολλά χρόνια αργότερα η Ε.Π.Ο. αναγνώρισε αυτό το τρόπαιο στην Α.Ε.Κ., η οποία είχε προκριθεί στον τελικό αποκλείοντας τον Πιερικό Κατερίνης.
Στη διοργάνωση της περιόδου 1968–1969, ο κυπελλούχος αναδείχθηκε με κλήρωση (στρίψιμο νομίσματος).
Την περίοδο 1990–1991 καθιερώθηκε για πρώτη φορά η διεξαγωγή διπλών αγώνων στον τελικό και ίσχυσε για δύο χρονιές (1990–1991 και 1991–1992), σε αντιγραφή της αντίστοιχης ιταλικής (στην Αυστρία είχαν επανέλθει σε μονό τελικό το 1990).
Περισσότερες κατακτήσεις τίτλων στη διοργάνωση έχει ο Ολυμπιακός Πειραιώς, ο οποίος υπήρξε τελικός νικητής 28 φορές, έχοντας συμμετάσχει σε 41 τελικούς. Κατέχει μάλιστα το ρεκόρ έξι συνεχόμενων κατακτήσεων από το 1957 και μετά. Στον αντίποδα, το διάστημα των περιόδων 1973–1974 έως 1979–1980, το τρόπαιο κατέκτησαν διαδοχικά 7 διαφορετικοί σύλλογοι.
Ο Απόλλων Σμύρνης είναι κάτοχος του ρεκόρ της νίκης με ευρύτερη διαφορά στην ιστορία του θεσμού. Για τον Α΄ Προκριματικό Γύρο της περιφέρειας Αθηνών την περίοδο 1959–1960 και στις 23 Σεπτεμβρίου 1959,[12] η ομάδα της Ριζούπολης επικράτησε με 23–0 του Π.Α.Ο. Νέας Μελανδίας (πρόγονο της σημερινής Α.Ε. Πετραλώνων).[13] Τα περισσότερα τέρματα σε έναν αγώνα πέτυχε ο Ο.Φ.Η. εναντίον του γειτονικού Ολυμπιακού Ηρακλείου το 1965 στη συνάντησή τους με τελικό αποτέλεσμα 24−2, κατά την οποία σημειώθηκε και το ρεκόρ συνολικής επίτευξης τερμάτων σε έναν αγώνα στο θεσμό (δεν λαμβάνονται υπόψη τυχόν εύστοχες εκτελέσεις στη διαδικασία των πέναλτι).[14]
Από την περίοδο 2018–2019 στο Κύπελλο Ελλάδας συμμετέχουν οι Π.Α.Ε. των επαγγελματικών εθνικών κατηγοριών της Super League 1 (Α1 Εθνικής Κατηγορίας) και της Super League 2 (Α2 Εθνικής Κατηγορίας) και οι 53 κυπελλούχοι σύλλογοι των τοπικών Ε.Π.Σ.[4]
Από την περίοδο 2005–2006 και μέχρι την περίοδο 2012–2013 ίσχυε το ακόλουθο σύστημα διεξαγωγής:
1ος γύρος: Μετέχουν αποκλειστικά οι ομάδες των 2 ομίλων της Γ΄ Εθνικής Κατηγορίας και οι αγώνες είναι μονοί νοκ άουτ στην έδρα της ομάδας που ορίζεται από την κλήρωση. Σε περίπτωση ισοπαλίας ακολουθεί παράταση και αν χρειαστεί η διαδικασία των πέναλτι.
2ος γύρος: Οι προκριθείσες ομάδες του 1ου γύρου αντιμετωπίζουν σε μονό νοκ άουτ αγώνα (με πιθανότητα παράτασης ή πέναλτι) τις ομάδες της Β΄ Εθνικής Κατηγορίας που εισέρχονται στη διοργάνωση. Οι αγώνες γίνονται υποχρεωτικά στην έδρα της ομάδας της Γ΄ Εθνικής Κατηγορίας. Περίπτωση να βρεθούν αντιμέτωπες μεταξύ τους ομάδες της ίδιας κατηγορίας, αποκλείεται.
3ος γύρος: Πρόκειται για έναν συμπληρωματικό, εμβόλιμο γύρο, με μόνο 2 ζευγάρια αγώνων ομάδων Β΄ Εθνικής και Γ΄ Εθνικής, ώστε το σύνολο των ομάδων που θα συνεχίσουν στη διοργάνωση να είναι 32. Και στη φάση αυτή οι δύο αγώνες είναι μονοί νοκ άουτ.
4ος γύρος: Οι προκριθείσες ομάδες του 2ου και του 3ου γύρου αντιμετωπίζουν σε μονό νοκ άουτ αγώνα (με πιθανότητα παράτασης ή πέναλτι ξανά) τις ομάδες της Α΄ Εθνικής που εισέρχονται στη διοργάνωση. Οι αγώνες γίνονται υποχρεωτικά στην έδρα της ομάδας μικρότερης κατηγορίας, δηλαδή οι ομάδες της Α΄ Εθνικής είναι όλες φιλοξενούμενες. Περίπτωση να βρεθούν αντιμέτωπες μεταξύ τους ομάδες της ίδιας κατηγορίας, και πάλι αποκλείεται.
5ος γύρος (φάση των 16): Οι 16 ομάδες που προκρίθηκαν από τον 4ο γύρο μπαίνουν πλέον σε ελεύθερη κλήρωση και σχηματίζονται 8 ζευγάρια, ανεξαρτήτως κατηγορίας. Η έδρα του αγώνα ορίζεται από την κλήρωση. Και πάλι οι αγώνες είναι μονοί νοκ άουτ, μόνο που σε περίπτωση ισοπαλίας δεν υπάρχει δυνατότητα για παράταση ή πέναλτι. Σ΄ αυτήν την περίπτωση ορίζεται επαναληπτικός αγώνας στην έδρα της φιλοξενούμενης ομάδας. Αν και πάλι υπάρξει ισοπαλία, τότε ακολουθεί κανονικά η διαδικασία παράτασης και πέναλτι. Δεν υπολογίζεται ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ στην περίπτωση 2 ισοπαλιών, αφού κάθε αγώνας αυτής της φάσης λογίζεται ως μοναδικός.
Προημιτελικοί (φάση των 8): Οι 8 ομάδες σχηματίζουν, πάντα κατόπιν κλήρωσης, 4 ζευγάρια όπου πλέον οι αγώνες γίνονται διπλοί στις έδρες των αντιπάλων ομάδων. Σ΄ αυτήν την περίπτωση ισχύει ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ για την πρόκριση, χωρίς όμως και πάλι να αποκλείεται το ενδεχόμενο για παράταση ή πέναλτι στον επαναληπτικό αγώνα.
Ημιτελικοί: Διεξάγονται ακριβώς με την ίδια διαδικασία των προημιτελικών.
Τελικός: Διεξάγεται μονός αγώνας με ενδεχόμενο παράτασης ή πέναλτι σε περίπτωση ισοπαλίας, ενώ η έδρα του αγώνα ορίζονταν έγκαιρα από την Ε.Π.Ο. και διευκρινίζονταν οι περιπτώσεις όπου οι αντίπαλες ομάδες του τελικού προέρχονται από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Με νέο όμως καταστατικό από το 2012, όλοι οι τελικοί ορίζονται στην έδρα του Ο.Α.Κ.Α. ανεξάρτητα από τις γεωγραφικές περιοχές των ομάδων του τελικού.
| Σύλλογος | Κυπελ. | Φιναλίστ | Συμμετ. | Έτη παρουσίας ως κυπελλούχος | Έτη παρουσίας ως φιναλίστ |
|---|---|---|---|---|---|
 Ολυμπιακός Πειραιώς |
28 | 14 | 42 | 1947, 1951, 1952, 1953, 1954, 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1963, 1965, 1968, 1971, 1973, 1975, 1981, 1990, 1992, 1999, 2005, 2006, 2008, 2009, 2012, 2013, 2015, 2020 | 1956, 1962*, 1966, 1969, 1974, 1976, 1986, 1988, 1993, 2001, 2002, 2004, 2016, 2021 |
 Παναθηναϊκός |
20 | 11 | 31 | 1940, 1948, 1955, 1967, 1969, 1977, 1982, 1984, 1986, 1988, 1989, 1991, 1993, 1994, 1995, 2004, 2010, 2014, 2022, 2024 | 1949, 1960, 1962*, 1965, 1968, 1972, 1975, 1997, 1998, 1999, 2007 |
 Α.Ε.Κ. |
16 | 11 | 27 | 1932, 1939, 1949, 1950, 1956, 1964**, 1966***, 1978, 1983, 1996, 1997, 2000, 2002, 2011, 2016, 2023 | 1948, 1953, 1979, 1994, 1995, 2006, 2009, 2017, 2018, 2019, 2020 |
 Π.Α.Ο.Κ. |
8 | 15 | 23 | 1972, 1974, 2001, 2003, 2017, 2018, 2019, 2021 | 1939, 1951, 1955, 1970, 1971, 1973, 1977, 1978, 1981, 1983, 1985, 1992, 2014, 2022, 2023 |
 Πανιώνιος |
2 | 4 | 6 | 1979, 1998 | 1952, 1961, 1967, 1989 |
 Α.Ε. Λάρισας |
2 | 2 | 4 | 1985, 2007 | 1982, 1984 |
 Άρης Θεσσαλονίκης |
1 | 9 | 10 | 1970 | 1932, 1933, 1940, 1950, 2003, 2005, 2008, 2010, 2024 |
 Ηρακλής Θεσσαλονίκης |
1 | 4 | 5 | 1976 | 1947, 1957, 1980, 1987 |
 Ο.Φ.Η. |
1 | 1 | 2 | 1987 | 1990 |
 Εθνικός Πειραιώς |
1 | – | 1 | 1933 | |
2.png){kind=small} Α.Γ.Σ. Καστοριάς |
1 | – | 1 | 1980 | |
 Δόξα Δράμας |
– | 3 | 3 | 1954, 1958, 1959 | |
 Ατρόμητος Αθηνών |
– | 2 | 2 | 2011, 2012 | |
 Πιερικός |
– | 1 | 1 | 1963 | |
| Αθηναϊκός | – | 1 | 1 | 1991 | |
 Απόλλων Σμύρνης |
– | 1 | 1 | 1996 | |
 Ιωνικός Νίκαιας |
– | 1 | 1 | 2000 | |
 Αστέρας Τρίπολης |
– | 1 | 1 | 2013 | |
 Α.Ο. Ξάνθης |
– | 1 | 1 | 2015 |
* Η συμμετοχή των Ολυμπιακού Πειραιώς και Παναθηναϊκού στον τελικό του 1962 προσμετράται και για τους δύο ως παρουσία φιναλίστ, δεδομένου ότι ο αγώνας διακόπηκε λόγω σκότους στη παράταση (0-0). Λόγω των επεισοδίων μεταξύ των παικτών των δυο ομάδων, των επεισοδίων στις κερκίδες, τις υπερβολικές καθυστερήσεις και την καχυποψία ότι όλα αυτά ήταν σκόπιμα για να επαναληφθεί ο αγώνας και να αποκομίσουν μεγαλύτερα κέρδη οι ομάδες, το συμβούλιο της Γ.Γ.Α. αποφάσισε να τιμωρήσει την Ε.Π.Ο. με επίπληξη και απαγόρευσε την επανάληψη του αγώνα ως ποινή για τις δυο ομάδες.[15]
** Το 1964 διεκόπη ο ημιτελικός μεταξύ Ολυμπιακού Πειραιώς και Παναθηναϊκού, πάλι στην παράταση (1-1), λόγω εισβολής των φιλάθλων στον αγωνιστικό χώρο. Τότε δεν έγινε τελικός, ενώ αρκετά αργότερα η Ε.Π.Ο. αναγνώρισε αυτό το τρόπαιο στην Α.Ε.Κ., η οποία είχε προκριθεί στον τελικό αποκλείοντας τον Πιερικό Κατερίνης στα ημιτελικά.
*** Το 1966 πάλι δεν έγινε τελικός. Ο Ολυμπιακός Πειραιώς είχε προκριθεί στον τελικό έχοντας αποκλείσει τον Α.Ο. Τρικάλων, ενώ στον άλλο ημιτελικό μεταξύ Α.Ε.Κ. και Α.Ο. Καβάλας ξέσπασε διαμάχη μεταξύ των δυο ομάδων, με αφορμή την έδρα του ημιτελικού. Ο Α.Ο. Καβάλας τελικά μηδενίστηκε και η Ε.Π.Ο. όρισε καθυστερημένα τον τελικό τον Ιούλιο. Ο Ολυμπιακός Πειραιώς διαμαρτυρήθηκε έντονα επειδή οι παίκτες του και ο προπονητής είχαν φύγει ήδη για διακοπές, με αποτέλεσμα να μην κατέβει στον τελικό. Τελικά, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους η Ε.Π.Ο. ανακήρυξε κυπελλούχο την Α.Ε.Κ..
Σύμφωνα με την τρέχουσα ένταξη κάθε συλλόγου σε μία Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων (Ε.Π.Σ.).
| Πόλη | Κ. | Φ. | Κυπελλούχοι | Φιναλίστ |
|---|---|---|---|---|
| Αθήνα | 38 | 29 | Παναθηναϊκός 20, Α.Ε.Κ. 16, Πανιώνιος Σμύρνης 2 | Παναθηναϊκός 10, Α.Ε.Κ. 11, Πανιώνιος Σμύρνης 4, Ατρόμητος Αθηνών 2, Αθηναϊκός Βύρωνα 1, Απόλλων Σμύρνης 1 |
| Πειραιάς | 29 | 15 | Ολυμπιακός Πειραιώς 28, Εθνικός Πειραιώς 1 | Ολυμπιακός Πειραιώς 14, Ιωνικός Νίκαιας 1 |
| Θεσσαλονίκη | 10 | 28 | Π.Α.Ο.Κ. 8, Άρης Θεσσαλονίκης 1, Ηρακλής Θεσσαλονίκης 1 | Π.Α.Ο.Κ. 15, Άρης Θεσσαλονίκης 9, Ηρακλής Θεσσαλονίκης 4 |
| Λάρισα | 2 | 2 | Α.Ε. Λάρισας | |
| Ηράκλειο | 1 | 1 | Ο.Φ.Η. | |
| Καστοριά | 1 | – | Α.Γ.Σ. Καστοριάς | |
| Δράμα | – | 3 | Δόξα Δράμας | |
| Κατερίνη | – | 1 | Πιερικός Κατερίνης | |
| Τρίπολη | – | 1 | Αστέρας Τρίπολης | |
| Ξάνθη | – | 1 | Α.Ο. Ξάνθης | |
Ο Ολυμπιακός Πειραιώς είναι ο πολυνίκης του θεσμού με 28 κατακτήσεις, ενώ διαθέτει και το ρεκόρ συνεχόμενων κατακτήσεων με 5 σερί τρόπαια από την περίοδο 1956–1957 έως την περίοδο 1960–1961.[16]
Η Α.Ε.Κ. είναι η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο. Ο Άρης Θεσσαλονίκης αποτελεί την πρώτη ομάδα εκτός Λεκανοπεδίου Αττικής και συνάμα την πρώτη της Θεσσαλονίκης που κατέκτησε το τρόπαιο, ενώ ο Α.Γ.Σ. Καστοριάς αποτελεί την πρώτη επαρχιακή ομάδα που στέφθηκε νικήτρια του θεσμού (1980) και μάλιστα μαζί με την Α.Ε. Λάρισας (1985, 2007) και τον Ο.Φ.Η. (1987) είναι οι μόνες εκτός των δύο μεγάλων αστικών κέντρων Αθηνών - Πειραιώς και Θεσσαλονίκης που έχουν καταφέρει να κερδίσουν το τρόπαιο στην ιστορία του θεσμού.
Ο Ολυμπιακός Πειραιώς είναι η ομάδα με τις περισσότερες παρουσίες σε τελικό με 42 και ακολουθεί ο Παναθηναϊκός με 31.
Ως κατακτήσεις του Κυπέλλου Ελλάδας σε ατομικό επίπεδο, προσμετρώνται οι περιπτώσεις που ο παίκτης αγωνίστηκε τουλάχιστον μία φορά για τη διοργάνωση της εκάστοτε περιόδου. Όταν δεν μετείχε στον τελικό της χρονιάς, αυτή αναγράφεται με πλάγια γραμματοσειρά και συνοδεύεται από επεξηγηματική σημείωση.
Ποδοσφαιριστές που έχουν σημειώσει τουλάχιστον 50 γκολ στην κανονική διάρκεια ή παράταση αγώνων κυπέλλου (όχι σε ενδεχόμενη διαδικασία των πέναλτι) και με τη σχετική αθλητική βιβλιογραφία να παραθέτει στοιχεία έως και τη διοργάνωση 2008–2009 μόνο,[σ 18] είναι:
| # | Ποδοσφαιριστής | Τέρματα [30][31][32] | Πέν. | Σύλλογος/γοι | Πρώτος σκόρερ διοργάνωσης[33][34] | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| φορές | χρονιές (με τονισμένα οι νικηφόρες) | |||||
| 1 | Γιώργος Σιδέρης | 5[35] | Ατρόμητος Πειραιώς (13), Ο.Σ.Φ.Π. (60)[35] | 1962 με 9, 1963 με 7, 1965 με 7, 1968 με 7, 1969 με 9 | ||
| 2 | Δημήτρης Σαραβάκος | 64[σ 19] | Πανιώνιος Σμύρνης, Π.Α.Ο. (50),[36] Α.Ε.Κ. | 1988 με 10, 1989 με 7, 1990 με 8, 1991 με 10 (όλες με τον Π.Α.Ο.) | ||
| 3 | Μίμης Παπαϊωάννου | Α.Ε.Κ. | ||||
| 4 | Θωμάς Μαύρος | Πανιώνιος Σμύρνης (σε δύο θητείες), Α.Ε.Κ. | 1983 με 12 (με την Α.Ε.Κ.) | |||
| 5 | Κριστόφ Βαζέχα | Π.Α.Ο. | 1999 με 5 | |||
| # | Ποδοσφαιριστής | Σύλ- λο- γος | Παρουσία και αγώνες τελικών | Κατάκτηση κυπέλλου | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| πλ. | αγ. | χρονιές | πλ. | χρονιές | |||
| 1 | Θανάσης Μπέμπης | Ο.Σ.Φ.Π. | 10 | 12 | 1951, 1952 & επανάληψη, 1953, 1956, 1957, 1958, 1959, 1960 & επανάληψη, 1962 διακοπή, 1963 |
8[σ 20] | 1951 με 1953, 1957 με 1960, 1963 |
| 2 | Κώστας Πολυχρονίου | Ο.Σ.Φ.Π. | 9 | 10 | 1956, 1957, 1958, 1959, 1960 & επανάλ., 1961, 1962 διακ., 1963, 1965 | 7[σ 21] | 1957 με 1961, 1963, 1965 |
| Μίμης Δομάζος | Π.Α.Ο. | 9 | 10 | 8: 1960 & επανάλ., 1962 διακοπή, 1965, 1967, 1968, 1969, 1972, 1977 | 3 | 3: 1967, 1969, 1977 | |
| Α.Ε.Κ. | 1: 1979 | – | |||||
| Γιώργος Κούδας | Π.Α.Ο.Κ. | 9 | 9 | 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1977, 1978, 1981, 1983 | 2 | 1972, 1974 | |
| 5 | Ηλίας Ρωσίδης | Ο.Σ.Φ.Π. | 8 | 10 | 1951, 1952 & επανάλ., 1953, 1954, 1956, 1957, 1960 & επανάλ., 1961 | 7[σ 22] | 1951 με 1954, 1957, 1960, 1961 |
| Στράτος Αποστολάκης | Ο.Σ.Φ.Π. | 8 | 9 | 2: 1988, 1990 | 5 | 1: 1990 | |
| Π.Α.Ο. | 6: 1991 διπλός, 1993, 1994, 1995, 1997, 1998 | 4: 1991, 1993 με 1995 | |||||
| Πρέντραγκ Τζόρτζεβιτς | Ο.Σ.Φ.Π. | 8 | 8 | 1999, 2001, 2002, 2004, 2005, 2006, 2008, 2009 | 5 | 1999, 2005, 2006, 2008, 2009 | |
| 8 | Μπάμπης Κοτρίδης | Ο.Σ.Φ.Π. | 7 | 9 | 1951, 1952 & επανάληψη, 1954, 1956, 1957, 1958, 1960 & επανάληψη | 6[σ 23] | 1951, 1952, 1954, 1957, 1958, 1960 |
| Μίμης Στεφανάκος | Ο.Σ.Φ.Π. | 7 | 8 | 1958, 1959, 1960 & επανάληψη, 1961, 1962 διακοπή, 1963, 1965 | 6 | 1958 με 1961, 1963, 1965 | |
| Γιάννης Γκαϊτατζής | Ο.Σ.Φ.Π. | 7 | 7 | 1965, 1968, 1969, 1971, 1973, 1974, 1975 | 5 | 1965, 1968, 1971, 1973, 1975 | |
| Σταύρος Σαράφης | Π.Α.Ο.Κ. | 7 | 7 | 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1977, 1978 | 2 | 1972, 1974 | |
| Γιάννης Γούναρης | Π.Α.Ο.Κ. | 7 | 7 | 1971, 1972, 1973, 1974, 1977, 1978, 1981 | 2 | 1972, 1974 | |
| Κριστόφ Βαζέχα | Π.Α.Ο. | 7 | 8 | 1991 διπλός, 1993, 1994, 1995, 1997, 1998, 1999 | 4[σ 24] | 1991, 1993 με 1995 | |
| Γιάννης Καλιτζάκης | Π.Α.Ο. | 7 | 8 | 6: 1988, 1989, 1991 διπλός, 1993, 1994, 1995 | 7 | 6: 1988, 1989, 1991, 1993 με 1995 | |
| Α.Ε.Κ. | 1: 2000 | 1: 2000 | |||||
| Γιώργος Χ. Γεωργιάδης | Π.Α.Ο. | 7 | 7 | 5: 1993, 1994, 1995, 1997, 1998 | 5[σ 25] | 3: 1993 με 1995 | |
| Π.Α.Ο.Κ. | 2: 2001, 2003 | 2: 2001, 2003 | |||||
Από τους παίκτες που μετείχαν αποκλειστικά σε νικηφόρους τελικούς, ο Καλιτζάκης αποτελεί αυτόν με τις περισσότερες παρουσίες στην ιστορία του θεσμού και συγκεκριμένα 7. Ο Μπέμπης έχει 8, οι Ρωσίδης, Πολυχρονίου 7, ενώ και οι τρεις ως μόνη ήττα το 1-2 του 1956 από την Α.Ε.Κ. (στον μοναδικό, άλλωστε, τελικό σε 13 που ο Ολυμπιακός Πειραιώς ηττήθηκε κατά τη 15ετή κυριαρχία του στη διοργάνωση μεταξύ 1951 και 1965).
Προσμετρώνται όσα σημειώθηκαν στην κανονική διάρκεια του αγώνα και την παράταση, όχι σε ενδεχόμενη διαδικασία των πέναλτι:[38][39]
Από τους παραπάνω, χατ τρικ σημείωσαν οι Νίκος Κίτσος (1932, στον πρώτο τελικό του θεσμού), Γιάννης Βάζος (1947), Τάκης Τσιρώνης (1980, έπειτα από 33 χρόνια και διεξαγωγή ισάριθμων ακριβώς αγώνων με 8 να περιλαμβάνουν παράταση), Βασίλης Τσιάρτας (1996) και Μάρκους Μπεργκ (2014).[40] Ο Τάκης Τσιρώνης κατέχει τη διάκριση του ταχύτερου χατ τρικ και του μοναδικού καθαρού (στα τελευταία 24' της επανάληψης), ενώ κυπελλούχοι στέφθηκαν οι τέσσερις που έπονται του πρωτοπόρου Νίκου Κίτσου.
Κατά τις 78 φορές που ο θεσμός έχει διεξαχθεί μέχρι και την περίοδο 2019–2020 (δεν συνυπολογίζεται η διοργάνωση 1940–1941 που διακόπηκε στον αρχικό γύρο), μόλις 19 σύλλογοι έχουν προκριθεί στον τελικό, με 11 από αυτούς να στέφονται κυπελλούχοι, άλλοι 26 έχουν φτάσει έως τα ημιτελικά και άλλοι 38 στα προημιτελικά.
Έως και την 78η διεξαγωγή του Κυπέλλου Ελλάδας (αγωνιστική περίοδος 2019–2020, χωρίς να περιλαμβάνεται η προαναφερόμενη 1940–1941), μόνον οι Α.Ε.Κ., Ολυμπιακός Πειραιώς, Παναθηναϊκός, Π.Α.Ο.Κ. και Άρης Θεσσαλονίκης έχουν να επιδείξουν διψήφιο αριθμό παρουσιών στον τελικό του και επιπρόσθετα, συγκεντρώνουν το 90% σχεδόν των τροπαίων. Οι πιθανές 6 μεταξύ τους συναντήσεις, διατηρούν για οποιοδήποτε γύρο του θεσμού το χαρακτήρα του ντέρμπι τον οποίον έχουν και στο πρωτάθλημα. Το ίδιο συμβαίνει επίσης για αυτή των δύο της συμπρωτεύουσας Άρη Θεσσαλονίκης και Π.Α.Ο.Κ., η οποία στο εξωτερικό αφενός αναγνωρίζεται ως η πλέον ενδιαφέρουσα ποδοσφαιρική αντιπαλότητα της Ελλάδας έπειτα από εκείνη των Ολυμπιακού Πειραιώς και Παναθηναϊκού,[42] αφετέρου έχει συγκαταλεχθεί ανάμεσα στα 50 σπουδαιότερα σε παγκόσμιο επίπεδο.[43]
Κατά μέσο όρο, προκύπτουν 2 διασταυρώσεις κάθε χρόνο μεταξύ των (θεωρούμενων ως) δημοφιλέστερων συλλόγων στην Ελλάδα, με το φίλαθλο κοινό να έχει την ευκαιρία παρακολούθησης σχεδόν τριών (2,7) ντέρμπι κυπέλλου ετησίως. Χωρίς κανένα εξελίχθηκαν 8 διοργανώσεις, δηλαδή μία στην 9ετία, ενώ περισσότερα υπήρξαν τα 9 της περιόδου 2000–2001 ως αποτέλεσμα των διπλών αγώνων σε κάθε φάση, ακόμα και των ομίλων, πλην του τελικού. Οι Άρης Θεσσαλονίκης και Π.Α.Ο.Κ. αναμετρήθηκαν τρεις φορές για την 1949–1950, το ίδιο Α.Ε.Κ. και Παναθηναϊκός την 1995–1996.
Μοναδική κυπελλούχος που επικράτησε και των τριών άλλων σε γύρο νοκ άουτ, αποτέλεσε η Α.Ε.Κ. τη χρονιά 1977–1978. Ο Παναθηναϊκός κατέκτησε το κύπελλο 1993–1994 και η Α.Ε.Κ. το 1995–1996 έχοντας να αντιμετωπίσουν επίσης τρεις διασταυρώσεις για ντέρμπι, αλλά με την πρώτη (συμπτωματικά μεταξύ τους) κατά τη φάση των ομίλων και άρα χωρίς σοβαρή πιθανότητα αποκλεισμού εφόσον δεν νικούσαν, όπως και συνέβη. Α.Ε.Κ. και Ολυμπιακός Πειραιώς έχουν αναμετρηθεί σε 38 αγώνες και τους πιο πολλούς, ενώ ο δεύτερος και ο Παναθηναϊκός παρουσιάζουν την υψηλότερη συχνότητα διασταυρώσεων με 30 (πρόκειται όμως και για το ζευγάρι που καθυστερεί περισσότερο να συναντηθεί και συγκεκριμένα από το 2008). Γενικά, ο Ολυμπιακός Πειραιώς έχει αντιμετωπίσει κάποιον από τους τρεις 79 φορές και σε 104 αγώνες, αριθμοί μεγαλύτεροι των υπολοίπων. Το ντέρμπι των “αιωνίων”, αποτελεί τον συνηθέστερο τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας έχοντας λάβει χώρα σε 11 περιπτώσεις εντός 44 ετών, αρχική το 1960, πλέον πρόσφατη το 2004 και με μοιρασμένες τις επιτυχίες (το 1962 διακόπηκε χωρίς την ανάδειξη νικητή).
| (Ε) | Επαναληπτικός |
| (Δ) | Διπλός τελικός |
| ά.α. | Άνευ αγώνος |
| δ.δ. | Δεν διεξήχθη |
| ό.π. | Όπου και προηγουμένως |
| κ.θ. | Κεκλεισμένων των θυρών |
Οι αγώνες για τον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας έχουν πραγματοποιηθεί σε 11 διαφορετικά σημεία 6 πόλεων της χώρας. Μόλις 8 χρονιές μονός τελικός ορίστηκε να διεξαχθεί εκτός Λεκανοπεδίου Αττικής, το οποίο φιλοξενεί την κορυφαία αναμέτρηση του θεσμού 9 φορές τη δεκαετία.
| Χώρος [τελευταία ονομασία] | Πόλη | Διοργανώσεις με μονό τελικό | Επα- ναλη- πτικός | Επα- νά- ληψη | Έδρα διπλού τελικού | Αγώνες συνο- λικά | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πλήθος | Διαστήματα | Έδρα πρωταθλήματος | ||||||
| Στάδιο Ο.Α.Κ.Α. «Σπύρος Λούης» | Αθήνα | 29 | μόνιμα 1983–1991, 1993–2002, 2009–2016, 2018–2019, 2021–2022 | Π.Α.Ο., Ο.Σ.Φ.Π., Α.Ε.Κ. | – | – | 1 | 30 |
| Γήπεδο «Απ. Νικολαΐδης» | Αθήνα | 18 | 1932–1933, μόνιμα 1939–1956, 1959–1961, 1963, 1968 | Π.Α.Ο., Ο.Σ.Φ.Π. | 2 | 1 | 1 | 22 |
| Στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης» | Πειραιάς | 13 | 1957–1958, 1960, 1965, 1969, 1971–1973, 1975, 1977–1979, 1992, 1997–1998 | Ο.Σ.Φ.Π. | 1 | – | 1 | 15 |
| Στάδιο Νίκος Γκούμας | Αθήνα | 8 | 1962, 1967, 1974, 1976, 1980–1982, 2001 | – | – | – | – | 8 |
| Πανθεσσαλικό στάδιο | Βόλος | 5 | 2007, 2017, 2020, 2023, 2024 | Ν.Π.Σ. Βόλος | – | – | – | 5 |
| Καυτανζόγλειο στάδιο | Θεσσαλονίκη | 2 | 1970, 2008 | – | – | – | – | 2 |
| Γήπεδο Τούμπας | Θεσσαλονίκη | 1 | 2003 | Π.Α.Ο.Κ. | – | – | 1 | 2 |
| Γήπεδο Άρη (παλαιό) | Θεσσαλονίκη | 1 | 1933 | Άρης Θεσσαλονίκης | – | – | – | 1 |
| Στάδιο Νέας Σμύρνης | Αθήνα | 1 | 2004 | – | – | – | – | 1 |
| Παμπελοποννησιακό στάδιο | Πάτρα | 1 | 2005 | – | – | – | – | 1 |
| Παγκρήτιο στάδιο | Ηράκλειο | 1 | 2006 | – | – | – | – | 1 |
Σε όλη σχεδόν την ιστορία του θεσμού, υπήρχε ένας χώρος σταθερής ή έστω συχνότατης τέλεσης του αγώνα ανά διαστήματα. Αρχικά και μέχρι το 1963 ήταν το γήπεδο Παναθηναϊκού, σήμερα «Απόστολος Νικολαΐδης» (17 μονοί τελικοί από τους πρώτους 21, με συνεχείς 12 μεταξύ 1939 και 1956), το οποίο το διαδέχθηκε το ανακαινισμένο στάδιο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» από το 1969 και για όλη τη δεκαετία του 1970 (8 στους 11). Κατόπιν τριών ετών στο γήπεδο «Νίκος Γκούμας» και με την ανέγερση του πολλαπλάσιας χωρητικότητας Ολυμπιακού Σταδίου Αθηνών, αυτό αποτέλεσε (πλην δύο διοργανώσεων με διπλό τελικό) τη μόνιμη επιλογή της Ε.Π.Ο. για τα επόμενα 14 χρόνια και ανεξαρτήτως αντιπάλων (παρότι ταυτόχρονα διατελούσε έδρα του Παναθηναϊκού και για μικρότερες περιόδους των Ολυμπιακού, Α.Ε.Κ.). Ακολούθησε η 12ετία 1997–2008 με 9 διαφορετικά γήπεδα διεξαγωγής και για πρώτη φορά τα 3 στην λεγόμενη επαρχία, ενώ στη συνέχεια έχει επανέλθει ο προκαθορισμός του σταδίου Ο.Α.Κ.Α. μέσω της προκήρυξης του Κυπέλλου Ελλάδας.[49]
Οι αγώνες του Κυπέλλου Ελλάδας καλύπτονται τηλεοπτικά και εκπέμπουν από τον ιδιωτικό σταθμό τηλεοπτικό εθνικής εμβέλειας της συνδρομητικής τηλεόρασης, COSMOTE TV, η οποία ανήκει στον όμιλο Ο.Τ.Ε..
Το διάστημα 2006–2010, κεντρικός χορηγός του Κυπέλλου Ελλάδας ήταν η εταιρεία Hellas Online,[50] ενώ ο θεσμός ονομαζόταν «Κύπελλο Hellas Online». Για την περίοδο 2010–2011, ο κεντρικός χορηγός της διοργάνωσης ήταν ο Ο.Π.Α.Π., ενώ η διοργάνωση είχε τον τίτλο «Κύπελλο Ελλάδος ΟΠΑΠ».[51] Το 2022, τη χορηγία της διοργάνωσης ανέλαβε η εταιρεία Novibet,[52] ενώ ο θεσμός πήρε την ονομασία «Κύπελλο Ελλάδας Novibet». Την τριετία 2023–2026, τη χορηγία έχει αναλάβει η εταιρεία Betsson, ενώ ο θεσμός άλλαξε ονομασία σε «Κύπελλο Ελλάδας Betsson».[3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=logo}
