Η Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ)[1] (αγγλικά: European Free Trade Association, EFTA, γαλλικά: Association européenne de libre-échange, AELE) είναι οργανισμός που ιδρύθηκε το 1960 από ευρωπαϊκά κράτη που δίσταζαν να ενταχθούν πλήρως στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.[2] Σκοπός του οργανισμού είναι η προώθηση του ελεύθερου εμπορίου και της οικονομικής ολοκλήρωσης προς όφελος των μελών του. Σήμερα μέλη της ΕΖΕΣ είναι τέσσερις χώρες: η Ελβετία, η Ισλανδία, το Λίχτενσταϊν και η Νορβηγία. Οι τρεις από αυτές (εκτός της Ελβετίας) είναι και μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).
Ιστορική εξέλιξη
Η ΕΖΕΣ ιδρύθηκε το 1960 από επτά χώρες: Αυστρία, Δανία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Νορβηγία, Πορτογαλία και Σουηδία[3]. Αργότερα έγιναν μέλη η Φινλανδία (συνδεδεμένο μέλος το 1961 και πλήρες το 1986), η Ισλανδία (1970) και το Λίχτενσταϊν (1991). Οι χώρες που έγιναν μέλη της ΕΟΚ και αργότερα της ΕΕ σταδιακά αποχώρησαν (η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο το 1973, η Πορτογαλία το 1986, η Αυστρία, η Σουηδία και η Φινλανδία το 1995). Το 1994 τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), που συνέδεσε τις αγορές των κρατών της ΕΖΕΣ με την ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελβετία επέλεξε με δημοψήφισμα να μη γίνει μέλος του ΕΟΧ και έχει συνάψει ξεχωριστές διμερείς συμφωνίες με την ΕΕ.
Επίσης, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΖΕΣ, το Ηνωμένο Βασίλειο, εγκατέλειψε την Ευρωπαϊκή Ένωση την 1 Φεβρουαρίου 2020 και παραμένει άγνωστο αν επανενταχθεί στην ΕΖΕΣ για να γίνει εκ νέου μέλος του ΕΟΧ. Σε κάθε περίπτωση έχει συνάψει κάποιες ξεχωριστές εμπορικές συμφωνίες με την ΕΕ, όπως αντίστοιχα το ίδιο έχουν πράξει τόσο η Ελβετία, όσο και η Νορβηγία, οι οποίες δεν εντάχθηκαν ποτέ στην ΕΕ.
Χώρες μέλη της ΕΖΕΣ
| Χώρα | Ένταξη στην ΕΖΕΣ | Πληθυσμός [4] (2016) |
Έκταση (km²) | Πρωτεύουσα | GDP in millions (PPP)[note 1] | GDP per capita (PPP)[note 1] |
|---|---|---|---|---|---|---|
 Ελβετία |
3 Μαΐου 1960 | 8,401,739 | 41.285 | Βέρνη | 363.421[5] | 45.417[5] |
 Ισλανδία |
1 Ιανουαρίου 1970 | 332,474 | 103.000 | Ρέικιαβικ | 12.831[6] | 39.223[6] |
 Λιχτενστάιν |
1 Σεπτεμβρίου 1991 | 37,666 | 160,4 | Βαντούζ | 3.545[note 2] | 98.432[note 2] |
 Νορβηγία |
3 Μαΐου 1960 | 5,254,694 | 385.155 | Όσλο | 265.911[7] | 53.470[7] |
Πρώην Χώρες μέλη της ΕΖΕΣ
| Χώρα | Πρωτεύουσα | Ένταξη στην ΕΖΕΣ | Αποχώρηση από την ΕΖΕΣ Προσχώρηση στην ΕΟΚ/ΕΕ |
|---|---|---|---|
 Αυστρία |
Βιέννη | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1995 |
 Δανία |
Κοπεγχάγη | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1973 |
 Ηνωμένο Βασίλειο |
Λονδίνο | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1973 (εγκατέλειψε την ΕΕ στις 1 Φεβρουαρίου 2020) |
 Πορτογαλία |
Λισαβόνα | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1986 |
 Σουηδία |
Στοκχόλμη | 1960 | 1 Ιανουαρίου 1995 |
 Φινλανδία |
Ελσίνκι | 1986 | 1 Ιανουαρίου 1995 |
Διεθνείς συμφωνίες
Εκτός της ΕΕ, η ΕΖΕΣ έχει συνάψει εμπορικές συμφωνίες και με άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς:
Χώρες της Ευρώπης, που είναι υποψήφιες και σε διαπραγματεύσεις για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:
Αλβανία (υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, από το 2019)
Βόρεια Μακεδονία (υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, από το 2019)
Βοσνία και Ερζεγοβίνη (δυνητικά υποψήφια χώρα στην ΕΕ, από το 2022)
Γεωργία (δυνητικά υποψήφια χώρα στην ΕΕ, από το 2023)
Μαυροβούνιο (υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, από το 2014)
Ουκρανία (δυνητικά υποψήφια χώρα στην ΕΕ, από το 2022)
Σερβία (υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, από το 2014)
Τουρκία (σε παγωμένες διαπραγματεύσεις, για ένταξη στην ΕΕ)
Χώρες και υπερπόντια εδάφη της Ασίας, που έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:
Ιαπωνία
Ινδονησία
Ιορδανία
Ισραήλ
Λίβανος
Μακάο (ειδική εδαφική περιοχή της Κίνας)
Νότια Κορέα
Σιγκαπούρη
Φιλιππίνες
Χονγκ Κονγκ (ειδική εδαφική περιοχή της Κίνας)
Χώρες της Αμερικής (και κυρίως της Λατινικής Αμερικής) που έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:
Χώρες της Αφρικής που έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:
Μη αναγνωρισμένες χώρες διεθνώς και Κράτη μη μέλη του ΟΗΕ, που δεν είναι και μέλη της ΔΝΤ που έχουν συνάψει ειδική οικονομική συμφωνία, με την ΕΖΕΣ:
Δημοκρατία της Κίνας (Ταιβάν) (αναγνωρισμένη μόνο από 21 χώρες διεθνώς)
Κράτος της Παλαιστίνης (αναγνωρισμένη μόνο από 136 χώρες διεθνώς)
Οικονομικές Ενώσεις Χωρών
- Συμβούλιο Συνεργασίας Περσικού Κόλπου (Gulf Cooperation Council), στο οποίο συμμετέχουν Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ, Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Ομάν και Σαουδική Αραβία.
- Ένωση χωρών Κεντρικής Αμερικής (Γουατεμάλα, Κόστα Ρίκα και Παναμάς)
- Τελωνειακή Ένωση Νότιας Αφρικής (Southern African Customs Union), στην οποία συμμετέχουν Λεσότο, Μποτσουάνα, Ναμίμπια, Νότια Αφρική και Εσουατίνι.
Γενικοί γραμματείς
| Χώρα καταγωγής | Όνομα (γέννηση-θάνατος) | Διάρκεια θητείας |
|---|---|---|
.svg){kind=small} Ηνωμένο Βασίλειο |
Σερ Φρανκ Φιγκάρες (1910-1990) | 1960–1965 |
| Ηνωμένο Βασίλειο |
Τζον Κάουλσον (1909-1997) | 1965–1972 |
| Σουηδία |
Μπενγκτ Ραμπαέους (1917-2010) | 1972 –30 Νοεμβρίου 1975 |
 Ελβετία |
Κορνέλιο Σομαρούγκα (γ. 1932) | 1η Δεκεμβρίου 1975 - 30 Δεκεμβρίου 1975 (προσωρινός) |
| Ελβετία |
Τσαρλς Μίλερ (1922-2015) | 1976–1981
|
 Νορβηγία |
Περ Κλέπε (γ. 1923) | 1981–1988 |
 Αυστρία |
Γκέοργκ Ράισχ (Georg Reisch, γ. 1930) | 1988–1994 |
 Ισλανδία |
Κιάρταν Γιόχανσον (Kjartan Jóhannsson, γ. 1939) | 1994–2000 |
| Ελβετία |
Ουίλιαμ Ροσιέ (γ. 1942) | 2000–2006 |
| Νορβηγία |
Κάρε Μπριν (Kåre Bryn, γ. 1944) | 2006-2012 |
| Ισλανδία |
Κρίστιν Φ. 'Αουρτνασον (Kristinn F. Árnason, γ. 1954) | 2012–2018 |
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
