Βυζαντινός άγιος, θεολόγος, συγγραφέας, ασκητής και επίσκοπος From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Άγιος Διάδοχος, επίσκοπος Φωτικής (5ος αιώνας) ήταν ασκητής, συγγραφέας, ιεράρχης και ομολογητής του Χριστιανισμού, του οποίου τα έργα συμπεριλαμβάνονται στη Φιλοκαλία.
Άγιος Διάδοχος | |
---|---|
Όσιος, ομολογητής | |
Γέννηση | περ. 400 Ελλάδα |
Κοίμηση | περ. 485 βόρεια Αφρική |
Τιμάται από | Ορθόδοξη Εκκλησία |
Εορτασμός | 29 Μαρτίου |
δεδομένα ( ) |
Σήμερα αναγνωρίζεται η μεγάλη επίδραση του Διαδόχου σε μεταγενέστερους Βυζαντινούς θεολογικούς συγγραφείς, όπως ο Μάξιμος ο Ομολογητής, ο Ιωάννης της Κλίμακος, ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος, αλλά και στο κίνημα του Ησυχασμού εννέα αιώνες αργότερα. Ο Διάδοχος άσκησε σημαντική επίδραση ακόμα και στη Δύση, μέσα από το έργο του Ιουλιανού Πομερίου (†498) De vita contemplativa.
Η μνήμη του ως αγίου τιμάται στις 29 Μαρτίου.
Λιγοστές είναι οι πληροφορίες για τη ζωή του Διαδόχου. Γεννήθηκε περί το 400 μ.Χ. και απεβίωσε κάποια χρόνια πριν το 486. Γνωρίζουμε ότι κάποιο έτος, μάλλον το 451, έγινε επίσκοπος της Φωτικής, μιας μικρής πόλεως στη βυζαντινή επαρχία της Παλαιάς Ηπείρου (είναι η σημερινή Παραμυθιά Θεσπρωτίας). Το 451 έλαβε μέρος ως επίσκοπος στην Δ΄ Οικουμενική σύνοδο της Χαλκηδόνος.
Το πιθανότερο είναι ότι περιλαμβανόταν σε μία ομάδα διακεκριμένων Ηπειρωτών που αιχμαλωτίσθηκαν κατά τη διάρκεια μιας επιδρομής των Βανδάλων μεταξύ των ετών 467 και 474. Αργότερα η ομάδα απελευθερώθηκε στη Βόρεια Αφρική, κάπου στην περιοχή της αρχαίας Καρχηδόνας, αλλά από εκεί και πέρα τα ίχνη όλων τους χάθηκαν για πάντα. Για τον λόγο αυτόν, η χρονολογία και ο ακριβής τόπος θανάτου του αγίου είναι άγνωστα, αν και γίνεται αποδεκτό ότι απεβίωσε πριν το 486.[1]
Τόσο το γραπτό έργο, όσο και η ασκητική πρακτική του Διαδόχου επηρεάσθηκαν πολύ από τον Ευάγριο τον Ποντικό και τον Άγιο Μακάριο της Αιγύπτου τον Μέγα, ενσωματώνοντας τις ιδέες τους περί ἡσυχίας ως πνευματικής εμπειρίας και την ένταση του αγώνα τους κατά των δαιμόνων.
Σε όλα τα έργα του ο Διάδοχος εμφανίζεται ως σθεναρός υποστηρικτής του δόγματος της Χαλκηδόνος. Το γνωστότερο έργο του, το Περί πνευματικής γνώσεως και διακρίσεως, που αναφέρεται συνήθως με τον τίτλο Κεφάλαια γνωστικά εκατόν, γράφτηκε για τους μοναχούς του ως αντίδραση στα παράδοξα δόγματα των Ευχιτών ή Μεσσαλιανών, αιρετικών της Μεσοποταμίας.
Στα Κεφάλαια εκατόν ο Διάδοχος αναδεικνύεται ως ένας επίσκοπος που ανησυχεί για την ορθόδοξη πίστη του ποιμνίου του και ως ενεργότατος στους πνευματικούς αγώνες της εποχής του. Στα κεφάλαια 13 και 91 του έργου αποκαλύπεται στον αναγνώστη ως ένας αληθινός Χριστιανός της προσευχής, ενωμένος με τον Θεό, που ανακαλύπτει την «εν Χριστώ ζωή» και επιθυμεί να μοιρασθεί τα καλά της με τους αναγνώστες του.
Το επίθετο «γνωστικά» στον τίτλο του έργου μπορεί να είναι παραπλανητικό, καθώς στην περίπτωση αυτή έχει τη σημασία της θεωρίας, της γνώσεως του Θεού, όπως στη βιβλική χρήση του, και όχι στην πρωτοχριστιανική αίρεση του γνωστικισμού, στην οποία ο Διάδοχος αντιτάχθηκε εντόνως και ενεργά: οι προαναφερθέντες Ευχίτες εντάσσονταν στο ρεύμα της αιρέσεως του γνωστικισμού.
Απόσπασμα από το Κεφάλαιο 12:
Οποιοσδήποτε αγαπά τον εαυτό του δεν μπορεί να αγαπήσει τον Θεό. Αλλά εάν, εξαιτίας του «ὑπερβάλλοντος πλοῦτου τῆς χάριτος αὐτοῦ» (Εφεσ. β΄ 7), κάποιος δεν αγαπά τον εαυτό του, τότε πραγματικά αγαπά τον Θεό. Τέτοιοι άνθρωποι δεν αποζητούν ποτέ τη δική τους δόξα, αλλά τη δόξα του Θεού. Ο άνθρωπος που αγαπά τον εαυτό του ζητεί τη δική του δόξα, ενώ εκείνος που αγαπά τον Θεό αγαπά τη δόξα του Δημιουργού του. Είναι ίδιον της ψυχής που συνειδητώς αισθάνεται την αγάπη του Θεού, να επιθυμεί τη δόξα του Θεού σε κάθε Εντολή που υπακούει και να ευφραίνεται στην ταπεινοφροσύνη της. Επειδή η δόξα αρμόζει στον Θεό εξαιτίας της μεγαλωσύνης του, ενώ η ταπεινοφροσύνη αρμόζει στον άνθρωπο, επειδή μάς ενώνει με τον Θεό. Αν το συνειδητοποιήσουμε αυτό αγαλλόμενοι στη δόξα του Θεού, τότε και εμείς, όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, θα αρχίσουμε να λέμε ακατάπαυστα: «Εκείνος πρέπει να υψωθεί, ενώ εμείς να μικρύνουμε».
Τα Κεφάλαια εκδόθηκαν στη Φλωρεντία το 1578 και στη Λειψία το 1912.
Από τα άλλα έργα του Διαδόχου Φωτικής σώζονται μόνο τα εξής δύο:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.