Γραμμή 4 (Μετρό Αθήνας)

Η Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας είναι υπό κατασκευή γραμμή του δικτύου, η οποία στην πρώτη φάση της θα περιλαμβάνει 15 σταθμούς και θα είναι μήκους 13 χιλιομέτρων.^[2]

Γραμμή 4 Άλσος Βεΐκου – Γουδή
Εργασίες στην Πλατεία Κυψέλης το Φεβρουάριο του 2023 για την κατασκευή του σταθμού Κυψέλη.
Πληροφορίες
Περιοχή	Αθήνα
Είδος	Μετρό
Σταθμοί	15
Ιστότοπος	https://www.emetro.gr
Λειτουργία
Έναρξη λειτουργίας	Δεκέμβριος 2029[1]-2030
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Μήκος συστήματος	12,8 χλμ.
Εύρος γραμμής	1.435 χιλιοστά (κανονικό εύρος)
Σχετικά πολυμέσα
Σχεδιαστική απεικόνιση π • σ • ε Γραμμή 4 (Μετρό Αθήνας) Άλσος Βείκου Γαλάτσι Ελικώνος Κυψέλη Δικαστήρια Αλεξάνδρας Εξάρχεια Ακαδημία Πανεπιστήμιο Κολωνάκι Ευαγγελισμός Καισαριανή Πανεπιστημιούπολη Ιλίσια Ζωγράφου Γουδή

Προβλέπεται να είναι η πρώτη γραμμή μετρό στην Αθήνα με αυτόματους συρμούς και αυτόματες θύρες επί των αποβαθρών.^[3] Η εκτιμώμενη ημερήσια επιβατική κίνηση στο αρχικό τμήμα Άλσος Βεΐκου – Γουδή έχει υπολογιστεί στους 340.000 επιβάτες.^[4]

Η διάρκεια των έργων προβλέπεται στους 96 μήνες (8 χρόνια) από την έναρξη της κατασκευής.

Χρηματοδότηση έχει εξασφαλιστεί από την ΕΤΕπ και το ΕΣΠΑ 2014-2020.^[3]

Ιστορικό

Η αρχική Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό, που εκπονήθηκε μεταξύ του 1995 και του 1999, προέβλεπε την κατασκευή δύο νέων επεκτάσεων του δικτύου μετρό, οι οποίες θα είχαν την μορφή κλάδων των υφιστάμενων Γραμμών 2 και 3. Ο κλάδος της Γραμμής 2 θα ακολουθούσε τη διαδρομή Πανεπιστήμιο - Εξάρχεια - Αλεξάνδρας - Δικαστήρια - Κυψέλη - Γαλάτσι - Τράλλεων (Άλσος Βεΐκου) (σημερινό δυτικό τμήμα γραμμής 4, με χρόνο κατασκευής τα 5 χρόνια)^[5][6] ενώ αυτός της Γραμμής 3, τη διαδρομή: Πανόρμου - Γηροκομείο - Φάρος - Σίδερα - ΟΑΚΑ - Παράδεισος - ΟΤΕ - Μαρούσι. Αρχικά μάλιστα προτάθηκε ο κλάδος κατά μήκος της λεωφόρου Κηφισίας να είναι υπέργειος, τύπου γέφυρας.^[7][8] Στα αρχικά όμως στάδια μελέτης των παραπάνω έργων, η Αττικό Μετρό (τον Μάιο του 2023 μετονομάστηκε σε Ελληνικό Μετρό) διαπίστωσε πως οι εν λόγω επεκτάσεις δεν ήταν τεχνικά εφικτό να κατασκευαστούν, λόγω κατασκευαστικών και λειτουργικών αδυναμιών.^[8]

Επίσης, το 2000 και το 2001, με αφορμή την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004, εξετάστηκαν διάφορες εναλλακτικές, αλλά δεν προχώρησαν, λόγω ανεπαρκούς χρόνου. Για την ακρίβεια, υπήρξαν τότε έντονες πιέσεις από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) να κατασκευαστεί μία διακλάδωση της Γραμμής 3 (με διάφορες εναλλακτικές ιδέες για τον σταθμό ανταπόκρισης και την χάραξη, μεταξύ αυτών και μέσω της λεωφόρου Κηφισίας) που να φτάνει στο ΟΑΚΑ και με την προοπτική να είναι γραμμή εξπρές και αρχικά χωρίς ενδιάμεσους σταθμούς, οι οποίοι θα κατασκευάζονταν εκ των υστέρων, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τελικώς όμως, τον Φεβρουάριο του 2001 η τότε κυβέρνηση ματαίωσε τα σχέδια, καθώς έκρινε ότι δεν υπήρχε πλέον επαρκής χρόνος για την ολοκλήρωση της κατασκευής της πριν τη διοργάνωση.^[7][9]

Χάρτης μελέτης και χάραξης της Γραμμής 4 το 2010 με επιπλέον σταθμούς σε Παλατιανή και Ομορφοκκλησιά στις επεκτάσεις του πρώτου τμήματος, σε σχέση με τον οριστικό σχεδιασμό του 2017.

Με την εγκατάλειψη του αρχικού σχεδίου για δύο κλάδους, μελετήθηκε η δυνατότητα σύνδεσης των εν λόγω επεκτάσεων μεταξύ τους και της ανάπτυξής τους ως μίας νέας, αυτόνομης Γραμμής 4 σε χαρακτηριστικό σχήμα U. Η νέα γραμμή μετρό θα περιλαμβάνει δύο ακτινικού χαρακτήρα σκέλη (προς Γαλάτσι και προς Μαρούσι) και ένα κεντρικό τμήμα που θα συνδέει οκτώ νέους σταθμούς Μετρό: Πανεπιστήμιο, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Άνω Ιλίσια, Ζωγράφου, Γουδή και Κατεχάκη, με ανταπόκριση με τις υφιστάμενες Γραμμές 1, 2 και 3.^[8] Αργότερα, τον Νοέμβριο του 2010 στη Γραμμή αυτή προστέθηκε ο κλάδος Ευαγγελισμός - Παγκράτι - Βύρωνας - Υμηττός - Άνω Ηλιούπολη ως το πρώτο τμήμα της μελλοντικής γραμμής 5 του μετρό, καθώς και οι επεκτάσεις Μαρούσι - Πεύκη - Λυκόβρυση - Εθνική Οδός προς τα βόρεια και Άλσος Βεΐκου - Πευκάκια προς τα δυτικά. Αρχικά, το τμήμα αυτό ήταν Άλσος Βεΐκου - Περισσός, αλλά στα τέλη του έτους 2020 διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν σημαντικοί λόγοι, τεχνικοί, κατασκευαστικοί και συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης, για επιλογή διαφορετικού σταθμού ανταπόκρισης με τη Γραμμή 1 στα Πευκάκια, καθώς και επιλογής βορειότερης τοποθεσίας για τον μεταγενέστερο σταθμό Νέα Φιλαδέλφεια και το 2021 ξεκίνησαν οι σχετικές γεωτεχνικές και γεωλογικές μελέτες. Καθοριστικό ρόλο για την επαναχάραξη για τον δεύτερο σταθμό έπαιξε η εγγύτητα με το νέο γήπεδο της ΑΕΚ, που εγκαινιάστηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2022, καθώς με την τελική χάραξη ο σταθμός Νέα Φιλαδέλφεια θα είναι σε απόσταση μόλις 150 μέτρων από αυτό, έναντι 800 μέτρων της προηγούμενης επιλογής.

Σύμφωνα με αρχικές μελέτες της Αττικό Μετρό, η Γραμμή 4 θα είχε 29 σταθμούς και θα εξυπηρετούσε καθημερινά περισσότερους από 500.000 επιβάτες.^[10] Τον Σεπτέμβριο του 2014 έγινε γνωστό ότι προστέθηκε και ένας δεύτερος σταθμός στην Καισαριανή, με την ονομασία Νήαρ Ηστ, λόγω της ομώνυμης τοπικής ομάδας του Δημοσίου Προτύπου Γυμναστηρίου Καισαριανής (Near East Foundation - NEF), καθώς είχε επιλεγεί να κατασκευαστεί δίπλα στο γήπεδο της ομάδας,^[11] αλλά στα τέλη Δεκεμβρίου του 2017 προς αρχές Ιανουαρίου του 2018 η Αττικό Μετρό αποφάσισε να μεταφέρει τον σταθμό Νήαρ Ηστ στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου^{[Σημ. 1]} και τότε του προσέδωσε την ονομασία Πανεπιστημιούπολη. Ταυτόχρονα, επίσης, στα τέλη Δεκεμβρίου του 2017, η Αττικό Μετρό ανακοίνωσε την προσθήκη ενός νέου σταθμού στη συμβολή των οδών Πάρνηθος και Αγίας Γλυκερίας στο Γαλάτσι. Η αρχική ονομασία του σταθμού ήταν Πάρνηθος, αλλά στη συνέχεια άλλαξε σε Ελικώνος. Ο σταθμός Ελικώνος παίρνει το όνομα του από τον λόφο Ελικώνα που βρίσκεται δίπλα από τον σταθμό, επίσης, ο σταθμός Ελικώνος θα είναι και ο βαθύτερος της γραμμής 4, σε βάθος 36,4 μέτρα, με δεύτερο βαθύτερο τον σταθμό Ιλίσια, στα 34,7 μέτρα.^[12]

Αναφορικά με τον σταθμό Εξάρχεια, εξετάστηκε εναλλακτική τοποθεσία στη συμβολή των οδών Τοσίτσα και Μπουμπουλίνας, ωστόσο δεν προχώρησε.^[13][14] Η κατασκευή του σταθμού ξεκίνησε κανονικά στην πλατεία Εξαρχείων τον Αύγουστο του 2022.^[15]

Κατασκευή

Η προετοιμασία για την κατασκευή της Γραμμής 4 άρχισε του Αύγουστο του 2017, με την υποβολή φακέλων εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τέσσερις ενδιαφερόμενες κοινοπραξίες. Τον Μάιο του 2018 εγκρίθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος η αναθεωρημένη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Οι δεσμευτικές προσφορές από τις δύο κοινοπραξίες (Άκτωρ και Άβαξ) που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον (μία εν τω μεταξύ απορρίφθηκε) κατατέθηκαν στις 15 Μαρτίου 2019, με την Άβαξ τον Ιούλιο του 2019 να έχει το προβάδισμα στην τεχνική αξιολόγηση για να ακολουθήσουν οι οικονομικές προσφορές, η τελική επιλογή του αναδόχου και η υπογραφή της σύμβασης.^[16][17]

Τον Οκτώβριο του 2019 το ΣτΕ απέρριψε τις προσφυγές εναντίον του διαγωνισμού, και το έργο προχώρησε με την εξέταση των τεχνικών προσφορών, αν και λίγους μήνες μετά ο διαγωνισμός πάγωσε για ένα χρονικό διάστημα, λόγω της εισαγωγής στην Ελλάδα της πανδημίας COVID-19. Τελικώς, στις 19 Οκτωβρίου 2020 αποσφραγίστηκαν οι οικονομικές προσφορές και ο ανάδοχος των κύριων εργασιών κηρύχθηκε η κοινοπραξία Άβαξ.^[18] Στις 29 Οκτωβρίου 2020 έληξε η προθεσμία για τυχόν ένσταση από την διεκδικήτρια εταιρεία.

Στις 29 Μαρτίου 2021 υπογράφηκε η σύμβαση για τις πρόδρομες εργασίες, που έχει κατοχυρωθεί στην εταιρεία ΕΡΕΤΒΟ.^[19] Έπειτα από την υπογραφή τον Αύγουστο του 2021 ξεκίνησε η ανάπτυξη των εργοταξίων στους μελλοντικούς σταθμούς και το 2022 ξεκίνησαν τα κυρίως έργα της νέας γραμμής.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Στις 22 Ιουνίου 2021, υπεγράφη η σύμβαση για τις κύριες εργασίες, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.^[20]

Πρόοδος έργου

Στον παρακάτω πίνακα περιγράφεται η εξέλιξη των εργασιών σε καθέναν από τους σταθμούς της γραμμής 4.^[21][22][23]

Σταθμοί		Πρόδρομες Εργασίες			Κύριες Εργασίες
		Εργοταξιακή κατάληψη	Παράκαμψη δικτύων Ο.Κ.Ω.	Αρχαιολογικές εργασίες	Κατασκευή σταθμού	Διάνοιξη με τα ΤΒΜ Νίκη[24]/Αθηνά
1	Άλσος Βεΐκου
2	Γαλάτσι
3	Ελικώνος
4	Κυψέλη					προβλέπεται είσοδος μετροπόντικα με breakthrough
5	Δικαστήρια					προβλέπεται είσοδος μετροπόντικα με breakthrough
6	Αλεξάνδρας					προβλέπεται είσοδος μετροπόντικα με breakthrough
7	Εξάρχεια
8	Ακαδημία					προβλέπεται είσοδος μετροπόντικα με breakthrough
9	Κολωνάκι					προβλέπεται είσοδος μετροπόντικα με breakthrough
10	Ευαγγελισμός					ΤΒΜ Νίκη: Καλοκαίρι 2026 ΤΒΜ Αθηνά: Τέλος 2025[25]
11	Καισαριανή					2025
12	Πανεπιστημιούπολη					2025
13	Ιλίσια
14	Ζωγράφου			Αρχαιολογικό ενδιαφέρον[25]
15	Γουδή			Αρχαιολογικό ενδιαφέρον[25]

* Οργανισμών Κοινής Ωφελείας (ΕΥΔΑΠ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΕΠΑ, ΟΤΕ και ΟΣΥ)

• Παρατηρήσεις:

Ολοκληρώθηκε

Σε εξέλιξη

Στάδια ανάπτυξης της Γραμμής 4

Στην δημοπρατημένη μορφή της, η Γραμμή έχει σχήμα U και θα συνδέει την Πετρούπολη με την Λυκόβρυση, διερχόμενη από το κέντρο της Αθήνας. Με την πλήρη ανάπτυξή της, θα ακολουθεί την διαδρομή Πετρούπολη - Πευκάκια - Γαλάτσι - Κυψέλη - Ακαδημία - Ευαγγελισμός - Καισαριανή - Ζωγράφου - Γουδή - Λεωφόρος Κηφισίας - Μαρούσι - Πεύκη - Εθνική Οδός, με τον κλάδο Ευαγγελισμός – Άνω Ηλιούπολη.^[10] Το έργο υπολογίζεται να ολοκληρωθεί το 2030. Οι συρμοί θα είναι Alstom Metropolis, τετράδυμοι^[26], ο μέσος χρόνος αναμονής στις αποβάθρες 1,5 λεπτό και ο χρόνος διάνυσης της διαδρομής Άλσος Βείκου – Γουδή θα είναι 17 λεπτά.^[27] Ειδικότερα οι χρόνοι επιμέρους τοπικών διαδρομών θα είναι: Άλσος Βείκου – Ακαδημία 8,5 λεπτά, Άλσος Βείκου – Καισαριανή: 12,5 λεπτά, Άλσος Βείκου – Πανεπιστημιούπολη: 14 λεπτά, Δικαστήρια – Γουδή: 12 λεπτά και Ευαγγελισμός – Ζωγράφου: 5 λεπτά.^[28]

Α' Φάση (Άλσος Βεΐκου – Γουδή)

Η πρώτη φάση περιλαμβάνει καλύπτει τη διαδρομή από το Άλσος Βεΐκου έως το Γουδή, με μήκος 12,8 χλμ. και 15 σταθμούς.

Ο προϋπολογισμός κατασκευής του έργου ανέρχεται στα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα οποία η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα διαθέσει τα 800 εκατομμύρια, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα καταβληθεί από το νέο ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους. Το αμαξοστάσιο της Γραμμής 4 προβλέπεται στα Σεπόλια, καθώς το Άλσος Βείκου απερρίφθη λόγω της δασικής έκτασης, ενώ μελλοντικά, μετά την τελική επέκταση, το αμαξοστάσιο θα μετεγκατασταθεί στην Λυκόβρυση (στο ύψος της Ιεράς Μονής Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου).

Οι σταθμοί του υπό κατασκευή τμήματος της Γραμμής 4 είναι:^[2][29]

Σταθμοί Α' Φάσης Γραμμής 4
Όνομα	Συνδέσεις	Περιοχή
		Δήμος	Π. Ενότητα
Άλσος Βεΐκου	Καμία	Δήμος Γαλατσίου	Κεντρικός Τομέας Αθήνων
Γαλάτσι
Ελικώνος
Κυψέλη		Δήμος Αθηναίων
Δικαστήρια
Αλεξάνδρας
Εξάρχεια
Ακαδημία	Πανεπιστήμιο
Κολωνάκι	Καμία
Ευαγγελισμός
Καισαριανή	Καμία	Δήμος Καισαριανής
Πανεπιστημιούπολη
Ιλίσια		Δήμος Ζωγράφου
Ζωγράφου
Γουδή

Β' Φάση (Γουδή – Μαρούσι)

Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει τη διαδρομή Γουδή – Μαρούσι, μήκους 9,6 χιλιομέτρων και με τους εξής 8 σταθμούς:^[2][29]

Σταθμοί Β' Φάσης Γραμμής 4
Όνομα	Συνδέσεις	Περιοχή
		Δήμος	Π. Ενότητα
Κατεχάκη		Δήμος Αθηναίων	Κεντρικός Τομέας Αθήνων
Φάρος	Καμία	Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού	Βόρειος Τομέας Αθηνών
Φιλοθέη
Σίδερα		Δήμος Χαλανδρίου
		Δήμος Αμαρουσίου
Ολυμπιακό Στάδιο
Παράδεισος	Α1 Α4 Π5 Κηφισίας
ΟΤΕ	Καμία
Μαρούσι

Γ' Φάση (Ευαγγελισμός – Άνω Ηλιούπολη)

Η τρίτη φάση περιλαμβάνει τη διακλάδωση Ευαγγελισμός – Άνω Ηλιούπολη, μήκους 4,1 χιλιομέτρων και με τους εξής 3 σταθμούς:^[2][29]

Σταθμοί Γ' Φάσης Γραμμής 4
Όνομα	Συνδέσεις	Περιοχή
		Δήμος	Π. Ενότητα
Παγκράτι	Καμία	Δήμος Αθηναίων	Κεντρικός Τομέας Αθήνων
Βύρωνας		Δήμος Βύρωνα
Άνω Ηλιούπολη		Δήμος Ηλιούπολης

Υπάρχει όμως και το ενδεχόμενο αυτή η διακλάδωση να αποτελέσει μέρος της νέας μελλοντικής Γραμμής 5 και χωρίς να γίνει σταθμός στην Άνω Ηλιούπολη, αλλά να κατευθυνθεί προς τη Δάφνη, με στόχο τη μητροπολιτική σύνδεση του νέου κυβερνητικού πάρκου στο πρώην εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ.^[30] Στην επόμενη φάση της η γραμμή 5 θα φθάσει στο Χαϊδάρι από το Πανεπιστήμιο μέσω σταθμού και στην πλατεία Κουμουνδούρου, καθώς θα έχει κοινό τμήμα με την Γραμμή 4 στο τμήμα Ακαδημία-Κολωνάκι-Ευαγγελισμός.^[31]

Δ' Φάση (Άλσος Βεΐκου – Πετρούπολη)

Η τέταρτη φάση περιλαμβάνει τη διαδρομή Άλσος Βεΐκου – Πετρούπολη, μήκους 7,5 χιλιομέτρων και με τους εξής 6 σταθμούς:^[2][29]

Σταθμοί Δ' Φάσης Γραμμής 4
Όνομα	Συνδέσεις	Περιοχή
		Δήμος	Π. Ενότητα
Νέα Ιωνία	Καμία	Δήμος Νέας Ιωνίας	Βόρειος Τομέας Αθήνων
Πευκάκια
Νέα Φιλαδέλφεια	Καμία	Δήμος Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας	Κεντρικός Τομέας Αθηνών
Πύργος Βασιλίσσης	Α1 Α2	Δήμος Αγίων Αναργύρων-Καματερού	Δυτικός Τομέας Αθηνών
Ίλιον		Δήμος Ιλίου
Πετρούπολη	Καμία	Δήμος Πετρούπολης

Ε' Φάση (Μαρούσι – Λυκόβρυση)

Η πέμπτη και τελευταία φάση περιλαμβάνει τη διαδρομή Μαρούσι – Λυκόβρυση, με τους εξής 2 σταθμούς:^[2][29]

Σταθμοί Ε' Φάσης Γραμμής 4
Όνομα	Συνδέσεις	Περιοχή
		Δήμος	Π. Ενότητα
Πεύκη	Καμία	Δήμος Λυκόβρυσης - Πεύκης	Βόρειος Τομέας Αθηνών
Λυκόβρυση

Χάρτες

• Σχέδιο Ανάπτυξης Γραμμών Μετρό Αθήνας (Οκτώβριος 2022)

Σημειώσεις

1. Ο λόγος ήταν ότι το Δημοτικό Συμβούλιο της Καισαριανής σε συνεδρίαση τον Απρίλιο του 2017, με τότε δήμαρχο τον Ηλία Σταμέλο, υπερψήφισε και ζήτησε την απομάκρυνση του σταθμού Νήαρ Ηστ από το κέντρο της πόλης (επρόκειτο να κατασκευαστεί δίπλα στο Δημόσιο Πρότυπο Γυμναστήριο Καισαριανής Νήαρ Ηστ) και την επιλογή ενός σημείου δίπλα στην Πανεπιστημιούπολη για την κατασκευή του, ώστε να μην προκληθεί, όπως ισχυρίστηκε, κυκλοφοριακή επιβάρυνση στη λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως (ισχυρίστηκε ότι ένας δεύτερος σταθμός επί της ίδιας λεωφόρου θα επέφερε τέτοια επιβάρυνση που δεν θα την άντεχε άλλο η ήδη επιβαρυμένη λεωφόρος) και να μην χαθούν θέσεις στάθμευσης κατά τη διάρκεια της κατασκευής, και επίσης για να μην απαλλοτριωθεί η έκταση του γηπέδου τένις της Νήαρ Ηστ και ενός τμήματος της αυλής του απέναντι σχολικού συγκροτήματος. Η απόφαση αυτή θεωρήθηκε σκανδαλώδης και είναι χαρακτηριστικό ότι η τότε αντιπολίτευση του δήμου ζήτησε να γίνει δημοψήφισμα των πολιτών του δήμου για την επιλογή του σημείου κατασκευής του σταθμού, αίτημα όμως που δεν έγινε δεκτό από τη δημοτική αρχή.

Παραπομπές

1. Γραμμή 4 - Τμήμα Α` - Άλσος Βεΐκου – Γουδί
2. «Γενική περιγραφή της Γραμμής 4 – ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε». Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
3. «Δημοπράτηση – ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε». Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
4. «Μετρό – Πώς η Γραμμή 4 αλλάζει την Αθήνα». ΤΟ ΒΗΜΑ. 21 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2022.
5. Η Siemens παγώνει το Μετρό
6. «Μετρό στο Γαλάτσι το...2015». NewsIT. 19 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
7. Χαραλαμπιδου, Βασω (24 Νοεμβρίου 2008). «Το μετρό δεν πάει στο Ολυμπιακό Στάδιο». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
8. «Γραμμή 4». Αττικό Μετρό. 3 Ιουνίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2008.
9. «Νέα γραμμή για το Μετρό». ΤΑ ΝΕΑ. 9 Φεβρουαρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
10. Γραμμή 4 Αρχειοθετήθηκε 2008-11-02 στο Wayback Machine., Αττικό Μετρό Α.Ε.
11. Μετρό Αθήνας - Γραμμή 4 (τμήμα Άλσος Βεΐκου - Γουδή) ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. Παρουσίαση στις 25 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2014.
12. Και επισήμως δεύτερος σταθμός του Μετρό στην Κυψέλη – Αλλάζει θέση ο σταθμός Νήαρ Ηστ.
13. «Η Ανάπλαση κάνει... κατάληψη στα Εξάρχεια». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
14. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (1 Ιανουαρίου 1980). «Αλλάζει όψη η Αθήνα - Το αναλυτικό σχέδιο για το κέντρο της πόλης». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
15. Εξάρχεια: Ξεκίνησαν οι εργασίες για το Μετρό παρουσία της αστυνομίας.
16. «Η AVAX προηγείται της ΑΚΤΩΡ για την γραμμή 4 του Μετρό. Ωστόσο, όλα θα κριθούν στις οικονομικές προσφορές». Metaforespress. 31 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
17. «Στη Νίκαια θα φτάνει τον Ιούνιο το μετρό». www.amna.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
18. Καραγιάννης, Νίκος (19 Οκτωβρίου 2020). «Η κοινοπραξία ΑΒΑΞ – Ghella – Alstom μειοδότησε για το "χρυσό" συμβόλαιο της νέας Γραμμής 4 του Μετρό». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
19. «e-galatsi - Έπεσαν οι υπογραφές, για τις πρόδρομες εργασίες της γραμμής 4 του Μετρό». www.e-galatsi.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
20. Καραγιάννης, Νίκος (18 Ιουνίου 2021). «Την Τρίτη 22 Ιουνίου υπογραφές για τη Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022.
21. «Ψηφιακό Ενημερωτικό Δελτίο Γραμμής 4 – Τμήματος Α».
22. «Πρόοδος έργου Γραμμής 4 - Φωτογραφίες».
23. «Ρωμοσιός κατά Μιτζάλη για τα εργοτάξια της Γραμμής 4 - Mononews.gr». Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, αρθρογραφία και άμεση ενημέρωση, με όλα τα τελευταία νέα και ειδήσεις για την Οικονομία, τις Επιχειρήσεις, το Χρηματιστήριο, το Bitcoin, τις πολιτικές εξελίξεις και τον πολιτισμό. 18 Ιουνίου 2024. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2024.
24. Έναρξη 19/2/2024
25. Καραγιάννης, Νίκος (9 Δεκεμβρίου 2024). «Μετρό Αθήνας - Νέα Γραμμή 4: επόμενη στάση Ιλίσια και Γαλάτσι - Πως προχωρούν μετροπόντικες και σταθμοί». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2024.
26. Alstom consortium selected for first section of Athens Metro Line 4
27. «ΓΓ Υποδομών: Σε 17 λεπτά Άλσος Βεΐκου - Γουδή με την Γραμμή 4 του Μετρό». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2021.
28. Επιτέλους: Ζωγράφου – Κέντρο… σε 5 λεπτά! Δείτε τις περιοχές που θα εξυπηρετεί η νέα Γραμμή 4 του Μετρό!
29. «Σχέδιο Ανάπτυξης Γραμμών Μετρό» (PDF). Αττικό Μετρό. Αττικό Μετρό Α.Ε. Οκτώβριος 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2022.
30. Karagiannis, Nikos (22 Νοεμβρίου 2021). «Νέα Γραμμή Μετρό 5: Συνδέει τον Ευαγγελισμό με Βύρωνα, Υμηττό και φτάνει Καλαμάκι». ypodomes.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2022.
31. Μετρό: Όλος ο σχεδιασμός για τις επεκτάσεις – Οι νέοι σταθμοί και οι περιοχές που ωφελούνται