Γαστρεντερολογία

Η γαστρεντερολογία^[1] είναι ο κλάδος της ιατρικής που επικεντρώνεται στο γαστρεντερικό σύστημα και τις διαταραχές του.

Οι ασθένειες που επηρεάζουν το γαστρεντερικό σύστημα, οι οποίες περιλαμβάνουν τα όργανα από το στόμα έως τον πρωκτό, κατά μήκος του πεπτικού σωλήνα, είναι το επίκεντρο αυτής της ειδικότητας. Οι ιατροί που ασκούνται σε αυτόν τον τομέα ονομάζονται γαστρεντερολόγοι. Έχουν συμπληρώσει συνήθως περίπου οκτώ χρόνια προϊατρικής και ιατρικής εκπαίδευσης, πρακτικής άσκησης διάρκειας ενός έτους (εάν αυτό δεν αποτελεί μέρος της ειδικότητας), τρία χρόνια ειδικότητας εσωτερικής ιατρικής και τρία χρόνια στην υποτροφία γαστρεντερολογίας. Οι γαστρεντερολόγοι εκτελούν μια σειρά από διαγνωστικές και θεραπευτικές διαδικασίες, όπως κολονοσκόπηση, oισοφαγογαστροδωδεκαδακτυλοσκόπηση (EGD), ενδοσκοπική ανάδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP), ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα (EUS) και βιοψία ήπατος.^[2] Ορισμένοι ασκούμενοι γαστρεντερολογίας θα ολοκληρώσουν ένα «τέταρτο έτος» (αν και αυτό είναι συχνά το έβδομο έτος της μεταπτυχιακής τους ιατρικής εκπαίδευσης) στην ηπατολογία μεταμοσχεύσεων, την προηγμένη επεμβατική ενδοσκόπηση, την ιδιοπαθή φλεγμονώδη εντερική νόσο, την κινητικότητα ή άλλα θέματα.

Η προηγμένη ενδοσκόπηση, που μερικές φορές ονομάζεται επεμβατική ή χειρουργική ενδοσκόπηση, είναι μια υποειδίκευση της γαστρεντερολογίας που επικεντρώνεται σε προηγμένες ενδοσκοπικές τεχνικές για τη θεραπεία παγκρεατικών, ηπατοχολικών και γαστρεντερικών νόσων. Οι επεμβατικοί γαστρεντερολόγοι συνήθως υποβάλλονται σε ένα επιπλέον έτος αυστηρής εκπαίδευσης σε προηγμένες ενδοσκοπικές τεχνικές, συμπεριλαμβανομένης της ενδοσκοπικής ανάδρομης χολαγγειοπαγκρεατογραφίας, ενδοσκοπικών διαγνωστικών και επεμβατικών διαδικασιών καθοδηγούμενων με υπερήχους και προηγμένων τεχνικών εκτομής, συμπεριλαμβανομένης της ενδοσκοπικής εκτομής του βλεννογόνου και της ενδοσκοπικής ανατομής του υποβλεννογόνου. Επιπρόσθετα, η διενέργεια ενδοσκοπικών βαριατρικών επεμβάσεων εκτελείται επίσης από ορισμένους προχωρημένους ενδοσκόπους.

Η ηπατολογία, ή ηπατοχολική ιατρική, περιλαμβάνει τη μελέτη του ήπατος, του παγκρέατος και του χοληφόρου δέντρου και θεωρείται παραδοσιακά υποειδικότητα της γαστρεντερολογίας, ενώ η πρωκτολογία περιλαμβάνει διαταραχές του πρωκτού, του ορθού και του παχέος εντέρου και θεωρείται υποειδικότητα της γενικής χειρουργικής.

Ιστορία

Σχέδια του "Lichtleiter" του Μποτσίνι, ένα πρώιμο ενδοσκόπιο

Αναφερόμενος στους αιγυπτιακούς παπύρους, ο Τζον Φ. Ναν εντόπισε σημαντικές γνώσεις για γαστρεντερικές νόσους μεταξύ των ασκούμενων ιατρών κατά την περίοδο των Φαραώ. Ο Ιρινάχτι, της δέκατης δυναστείας, π. 2125 π.Χ., ήταν αυλικός ιατρός με εξειδίκευση στη γαστρεντερολογία, τον ύπνο και την πρωκτολογία.^[3]

Μεταξύ των αρχαίων Ελλήνων, ο Ιπποκράτης απέδιδε την πέψη στην παρασκευή φαρμάκου. Η ιδέα του Γαληνού ότι το στομάχι έχει τέσσερα τμήματα ήταν ευρέως αποδεκτή μέχρι το νεωτερισμό τον 17ο αιώνα.

18ος αιώνας:

• Ο Ιταλός Λάζαρο Σπαλαντζάνι (1729–99) ήταν μεταξύ των πρώτων ιατρών που αγνόησαν τις θεωρίες του Γαληνού και το 1780 έδωσε πειραματικές αποδείξεις για τη δράση του γαστρικού οξέος στα τρόφιμα.
• Το 1767, ο Γερμανός Γιόχαν Γκέοργκ Ρίτερ φον Σίμερμαν έγραψε ένα σημαντικό έργο για τη δυσεντερία.
• Το 1777, ο Μαξιμίλιαν Στολ της Βιέννης περιέγραψε τον καρκίνο της χοληδόχου κύστης.^[4][5]

19ος αιώνας:

• Το 1805, ο Φίλιπ Μποτσίνι έκανε την πρώτη προσπάθεια να παρατηρήσει μέσα στο ζωντανό ανθρώπινο σώμα χρησιμοποιώντας έναν σωλήνα που ονόμασε Lichtleiter (όργανο καθοδήγησης φωτός) για να εξετάσει το ουροποιητικό σύστημα, το ορθό και τον φάρυγγα. Αυτή είναι η παλαιότερη περιγραφή της ενδοσκόπησης.^[6][7]
• Ο Γάλλος Σαρλ Εμίλ Τρουαζιέ περιέγραψε τη διεύρυνση των λεμφαδένων στον καρκίνο της κοιλιάς.
• Το 1823, ο Ουίλιαμ Πράουτ ανακάλυψε ότι τα υγρά του στομάχου περιέχουν υδροχλωρικό οξύ.^[8]
• Το 1833, ο Ουίλιαμ Μπόουμοντ δημοσίευσε το Πειράματα και παρατηρήσεις για το γαστρικό υγρό και τη φυσιολογία της πέψης, μετά από χρόνια πειραματισμών στο υποκείμενο της δοκιμής του, Αλέξις Στ. Μάρτιν.
• Το 1868, ο Άντολφ Κούσμαουλ, διάσημος Γερμανός ιατρός, ανέπτυξε το γαστροσκόπιο. Τελειοποίησε την τεχνική σε έναν καταπίνων ξίφους.
• Το 1871, στην κοινωνία των ιατρών στη Βιέννη, ο Καρλ Στερκ παρουσίασε ένα οισοφαγοσκόπιο, κατασκευασμένο από δύο τηλεσκοπικούς μεταλλικούς σωλήνες, που αρχικά επινοήθηκε από τον Βάλντενμπουργκ το 1870.
• Το 1876, ο Καρλ Βίλχελμ φον Κούπφερ περιέγραψε τις ιδιότητες ορισμένων ηπατικών κυττάρων που τώρα ονομάζονται κύτταρα Κούπφερ.
• Το 1883, ο Χούγκο Κρόνεκερ και ο Σάμιουελ Τζέιμς Μέλτσερ μελέτησαν τη μανομετρία του οισοφάγου σε ανθρώπους.

Ανιχνευτής pH του ΜακΚλέντον

20ος αιώνας:

• Το 1915, ο Τζέσι Φράνσις ΜακΚλέντον δοκίμασε την οξύτητα του ανθρώπινου στομάχου in situ.^[9]
• Το 1921-22, ο Ουόλτερ Κ. Άλβαρεζ έκανε την πρώτη έρευνα ηλεκτρογαστρογραφήματος.^[10]
• Ο Ρούντολφ Σίντλερ περιέγραψε πολλές σημαντικές ασθένειες που εμπλέκουν το ανθρώπινο πεπτικό σύστημα κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στο εικονογραφημένο εγχειρίδιο του και από ορισμένους παρουσιάζεται ως ο «πατέρας της γαστροσκόπησης». Αυτός και ο Γκέοργκ Βολφ ανέπτυξαν ένα ημιεύκαμπτο γαστροσκόπιο το 1932.
• Το 1932, ο Μπέριλ Μπέρναντ Κρον περιέγραψε τη νόσο του Κρον.
• Το 1957, ο Μπάσιλ Χίρσοβιτς παρουσίασε το πρώτο πρωτότυπο γαστροσκόπιου με οπτικές ίνες.

21ος αιώνας:

• Το 2005, ο Μπάρι Μάρσαλ και ο Ρόμπιν Ουόρεν από την Αυστραλία τιμήθηκαν με το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής για την ανακάλυψη του ελικοβακτήριου του πυλωρού (1982/1983) και τον ρόλο του στη νόσο του πεπτικού έλκους. Ο Τζέιμς Λέβιτ βοήθησε στην έρευνά τους, αλλά το βραβείο Νόμπελ δεν απονέμεται μετά θάνατον, επομένως δεν συμπεριλήφθηκε στο βραβείο.

Ταξινόμηση νόσων

1. Διεθνής Ταξινόμηση Νόσων (ICD 2007)/Ταξινόμηση ΠΟΥ:

• Κεφάλαιο XI, Παθήσεις του πεπτικού συστήματος,(K00-K93)

2. Επικεφαλίδα θέματος MeSH:

• Γαστρεντερολογία (G02.403.776.409.405)
• Γαστρεντερολογικές νόσοι (C06.405)

3. Αμερικανική Εθνική Ιατρική Βιβλιοθήκη (NLM ταξινόμηση 2006):

• Πεπτικό σύστημα (W1) Αρχειοθετήθηκε 2004-10-19 στο Wayback Machine.

Ερευνητικοί πόροι

• Scandinavian Journal of Gastroenterology
• UEG Journal Αρχειοθετήθηκε 2016-12-05 στο Wayback Machine.