Θεατρικό έργο του Ρακίνα From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Βερενίκη (γαλλικά: Bérénice) είναι πεντάπρακτη έμμετρη τραγωδία του Γάλλου θεατρικού συγγραφέα του 17ου αιώνα Ρακίνα που παρουσιάσθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1670 στο Μέγαρο της Βουργουνδίας και δημοσιεύθηκε το 1671.[2]
Εξώφυλλο της έκδοσης του 1671 | |
Συγγραφέας | Ρακίνας |
---|---|
Τίτλος | Bérénice |
Γλώσσα | Γαλλικά |
Ημερομηνία δημοσίευσης | 1671[1] |
Πολιτιστικό κίνημα | κλασικισμός |
Μορφή | θεατρικό έργο |
Χαρακτήρες | d:Q24732087, d:Q24732084, d:Q24732082, d:Q24732081, d:Q24732078, d:Q24732075 και d:Q24732073 |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα ( ) |
Ο Ρακίνας φαίνεται ότι επέλεξε το θέμα σε ανταγωνισμό με τον Πιερ Κορνέιγ, ο οποίος εργαζόταν στο δράμα του Τίτος και Βερενίκη την ίδια περίοδο. Το θέμα προέρχεται από τον Ρωμαίο ιστορικό Σουητώνιο, ο οποίος αναφέρεται στον έρωτα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τίτου και της Βερενίκης της Κιλικίας, αδελφής του Αγρίππα Β'. Ο Σουετώνιος έγραψε μια μόνο πρόταση για την υπόθεση που στον πρόλογό του ο Ρακίνας μετέφρασε ως «Ο Τίτος, που αγαπούσε με πάθος τη Βερενίκη και που όλοι πίστευαν ότι είχε υποσχεθεί να την παντρευτεί, την έδιωξε από τη Ρώμη, παρά τη θέληση και των δύο, στις πρώτες κιόλας μέρες της αυτοκρατορίας του.»[lower-greek 1]
Ο Ρακίνας εξύψωσε τη σχέση του Ρωμαίου αυτοκράτορα και της ερωμένης του στο επίπεδο του απόλυτου και τραγικού έρωτα. Στη σκέψη των συγχρόνων, η τραγωδία αντανακλούσε ένα περιστατικό της ζωής του Λουδοβίκου ΙΔ΄.[3]
Ο Ρακίνας αφιέρωσε το έργο στον Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ.
Όλα ξεκινούν κατά την τελευταία φάση του Πρώτου Ιουδαϊκού πολέμου ( 74 μ.Χ. ). Ο Αντίοχος, βασιλιάς της Κομμαγηνής, φτάνει στο βασίλειο της Κιλικίας, πιθανότατα σε διπλωματική αποστολή, και συναντά τη Βερενίκη, την οποία ερωτεύεται. Προσπαθεί να της εκφράσει τον έρωτά του αλλά η άφιξη του Τίτου και του πατέρα του Βεσπασιανού τον εμποδίζει.
Ο Τίτος επίσης ερωτεύεται τη Βερενίκη και υπόσχεται να την πάρει στη Ρώμη μόλις καταπνίξει την εξέγερση στην Ιουδαία. Απελπισμένος καθώς δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τον γιο του αυτοκράτορα, ο Αντίοχος εντάσσεται στον στρατό των δύο Ρωμαίων ηγετών, ελπίζοντας να βρει το θάνατο στο πεδίο της μάχης. Αντίθετα, όχι μόνο επιζεί, αλλά συμβάλλει στην καταστροφή της Ιερουσαλήμ, γεγονός που βάζει τέλος στην εξέγερση.
Ο Τίτος αναγνωρίζει την αξία του Αντίοχου και τον κάνει φίλο του, στη συνέχεια επιστρέφει στη Ρώμη μαζί με τη Βερενίκη, η οποία ανταποδίδει τον έρωτά του. Ο Αντίοχος παρέμεινε για άλλα δύο χρόνια στο βασίλειο της Κιλικίας, στη συνέχεια πήγε στη Ρώμη ( 76 μ.Χ. ) ακόμη ερωτευμένος τρελά με τη Βερενίκη. Ο Τίτος καλωσορίζει τον Αντίοχο και τον φιλοξενεί για τρία χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η Βερενίκη γίνεται φίλη του Αντίοχου, μη υποπτευόμενη τον έρωτά του. Ο Τίτος υπόσχεται να παντρευτεί τη Βερενίκη μόλις γίνει αυτοκράτορας. Το 79 μ.Χ., ο Βεσπασιανός πεθαίνει και ο Τίτος γίνεται αυτοκράτορας. Η τραγωδία ξεκινά οκτώ ημέρες μετά την κηδεία, το βράδυ που προηγείται του γάμου του Τίτου και της Βερενίκης, που όμως δεν θα γίνει ποτέ.
Το έργο διαδραματίζεται στην αρχαία Ρώμη. Μετά τον θάνατο του Βεσπασιανού, πατέρα του Τίτου, όλοι υποθέτουν ότι ο Τίτος θα είναι πλέον ελεύθερος να παντρευτεί την αγαπημένη του Βερενίκη, τη βασίλισσα της Παλαιστίνης. Ο Αντίοχος, βασιλιάς της Κομμαγηνής, στενός φίλος του Τίτου, είναι κρυφά ερωτευμένος με τη Βερενίκη εδώ και πολλά χρόνια και αποφασίζει, όταν πλησιάζει ο επικείμενος γάμος, να φύγει από τη Ρώμη - το ανακοινώνει στη Βερενίκη και συγχρόνως της εξομολογείται τον έρωτά του. Από την πλευρά του, ο Τίτος, έχοντας αντιληφθεί στις ρωμαϊκές συνελεύσεις ότι η κοινή γνώμη αντιδρά σ' αυτόν τον γάμο και δεν δέχεται μια ξένη για αυτοκράτειρα, αποφασίζει να εγκαταλείψει την ιδέα να παντρευτεί τη Βερενίκη. Ο Τίτος επιλέγει το καθήκον του στη Ρώμη από την αγάπη του για τη Βερενίκη και στέλνει τον Αντίοχο να της το ανακοινώσει. Η Βερενίκη, γνωρίζοντας τώρα τα αισθήματα που τρέφει ο φίλος του Τίτου για εκείνη, αρνείται να τον πιστέψει. Ωστόσο, ο Τίτος έρχεται να της επιβεβαιώσει ότι δεν θα την παντρευτεί, ενώ την παρακαλεί να μείνει κοντά του, κάτι που η Βερενίκη αρνείται. Αυτή και ο Αντίοχος φεύγουν χωριστά από τη Ρώμη και ο Τίτος παραμένει πίσω για να κυβερνήσει την αυτοκρατορία του.[4]
Η τραγική σύγκρουση προκύπτει από την αντιπαράθεση δύο ασυμβίβαστων επιταγών. Ο Τίτος δεν μπορεί να θυσιάσει το καθήκον του ως αυτοκράτορας της Ρώμης υποκύπτοντας στο πάθος του για τη Βερενίκη. Το δράμα θα μπορούσε να βασιστεί σε ανατροπές για να ενώσει και στη συνέχεια να χωρίσει τους δύο εραστές. Ο Ρακίνας, αντίθετα, επέλεξε να εξαλείψει όλα τα γεγονότα που θα μπορούσαν να επισκιάσουν τη μοναδική δράση του δράματος: την ανακοίνωση της επιλογής του Τίτου να απομακρυνθεί η Βερενίκη. Ο Τίτος, όταν έμαθε από τον Παυλίνο ότι η Ρώμη αρνήθηκε να του επιτρέψει να παντρευτεί την ξένη βασίλισσα Βερενίκη, πήρε την απόφαση να την απομακρύνει. Απομένει λοιπόν να το ανακοινώσει στην Βερενίκη και αυτή πρέπει να το αποδεχτεί. Ο έρωτάς τους δεν τίθεται ποτέ υπό αμφισβήτηση, σε καμία στιγμή δεν υπάρχει ποτέ προσωπικός κίνδυνος: τίποτε δεν αποσπά την προσοχή του κοινού.[5]
Η καλλιτεχνική δεξιοτεχνία του Ρακίνα συνίσταται στο «να φτιάχνει κάτι από το τίποτα» όπως λέει ο ίδιος στον πρόλογο του έργου, στο να δημιουργεί στον θεατή «αυτή τη μεγαλειώδη θλίψη που προκαλεί όλη την ευχαρίστηση της τραγωδίας» από ένα θέμα που μπορεί να ειπωθεί σε μια πρόταση. Η ένταση φτάνει στο αποκορύφωμά της στο τέλος της τέταρτης πράξης, όταν ο Τίτος εξηγεί το δίλημμά του και η Βερενίκη αρνείται την απόφασή του. Στην πέμπτη πράξη, συμβιβάζονται και οι δύο με το καθήκον τους: σε αντίθεση με άλλους ήρωες του Ρακίνα, αποδέχονται τον χωρισμό τους και δεν αναζητούν διαφυγή στον θάνατο.[6]
Η Ρώμη, με έναν νόμο που δεν μπορεί να αλλάξει,
δεν παραδέχεται ξένο αίμα στο αίμα της,
και δεν αναγνωρίζει τους παράνομους καρπούς
που γεννιούνται από έναν γάμο αντίθετο με τις αρχές της. [9]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.