Αυστριακές Κάτω Χώρες

Το 1713, οι Νότιες Κάτω Χώρες, υπό ισπανική κατοχή, γίνονται οι Αυστριακές Κάτω Χώρες με το σύμφωνο της Ουτρέχτης.

Η σημαία των αυστριακών Κάτω Χωρών

Οι Αυστριακές Κάτω Χώρες

Στη διάρκεια του 17ου αιώνα οι πόλεμοι ανάμεσα στη Γαλλία και την Ισπανία σχημάτιζαν τα σημερινά σύνορα ανάμεσα στη Γαλλία και το Βέλγιο. Στα πλαίσια της συνθήκης της Ουτρέχτης, το 1713, το στέμμα της Ισπανίας περνάει στους Βουρβόνους, με τον Φίλιππο Ε΄ της Ισπανίας, εγγονό του Λουδοβίκου ΙΔ΄ να αναλαμβάνει τον βασιλικό θρόνο της Ισπανίας.

Οι Νότιες Κάτω Χώρες βρισκόντουσαν υπό τη στρατιωτική κατοχή των Ηνωμένων Επαρχιών, αλλά καταλήγουν στους Αψβούγους της Αυστρίας, συμπεριλαμβάνοντας τις πόλεις του Τουρναί και της Φιλιπβίλ και την επαρχία της Δυτικής Φλάνδρας, που παραχωρήθηκαν από τη Γαλλία. Οι Ηνωμένες Επαρχίες μπορούσαν να διατηρήσουν οχυρές θέσεις, αλλά ως αντάλλαγμα ο στρατός τους έπρεπε να εγκαταλείψει τη Λιλ.

Οι Κάτω Χώρες, στα γαλλικά όλο και πιο συχνά αναφερόμενες ως Βελγικές Χώρες, παραμένουν ένα Ομοσπονδιακό Κράτος αποτελούμενο από περίπου δέκα ημιαυτόνομες Επαρχίες, που διοικούνταν από τους Αψβούργους της Αυστρίας από τη Βιέννη. Η « αυστριακή καθοδήγηση » ξαναπαίρνει στοιχεία της κεντροποιημένης κυβέρνησης των « Ισπανών » στις Βρυξέλλες.

Μια πολιτική κεντρικοποίησης

Οι Κάτω Χώρες πριν το 1795

Υπό τη βασιλεία της Μαρίας-Θηρεσίας, μέσω των πληρεξούσιων υπουργών της και ωγενικών διοικητών της -κυρίως ο εξάδελφός της Κάρολο-Αλέξανδρο της Λωρραίνης- ο Διαφωτισμός κάνει την εμφάνισή του, και η κεντρική διοίκηση δημιουργεί μια πολιτική διοικητικής ανανέωσης, αλλά και οικονομικής και πολιτισμικής^[1].

Με αυτόν τον τρόπο, η κεντρική διοίκηση απλώνει την εξουσία της και παρεμβαίνει όλο και περισσότερο στη διαχείριση των Κρατών. Η εξυγίανση των διοικητικών απελευθερώνει χρήματα που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη των βιομηχανιών άνθρακα και μεταλλουργίας, κυρίως στο Αινώ (το ίδιο θα ισχύσει και για το Πριγκιπάτο της Λιέγης)^[2]. Η κλωστοϋφαντουργία γνωρίζει επίσης μια ισχυρή ανάπτυξη (στη Γάνδη κυρίως), ενώ το ελεύθερο εμπόριο τονώνεται. Για να περιορίσει τη φυγή κεφαλαίων, η Μαρία Τερέζα, ακολουθώντας το αντίθετο της παραδοσιακής πολιτικής, δεν διστάζει να συμμαχήσει με τη Γαλλία το 1756^[3].

Στο πολιτιστικό και πνευματικό πεδίο, η κυβέρνηση δεν παραμένει άπρακτη : δημιουργεί μια βασιλική και αυτοκρατορική Ακαδημία των Επιστημών και Γραμμάτων, στις Βρυξέλλες (1769-1771). Μια «Βελγική» ιστοριογραφία θα δει το φως της μέρας (Ο Ζαν Ντε Ρος ξεκινά τη συγγραφή μιας Εθνικής Ιστορίας).

Επίσης, μέχρι το 1740, καθώς τα ισπανικά χρησιμοποιούνταν ακόμα ως κοινή γλώσσα του Συμβουλίου των Κάτω Χωρών στη Βιέννη (που έγινε το 1757 Βελγικό γραφείο), η συγκέντρωση θα επιδιώξει την προώθηση της χρήσης της γαλλικής γλώσσας η οποία θα αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στην κεντρική διοίκηση, σε βάρος των λαϊκών γλωσσών (που καταφέρνουν να επιβιώσουν εντός των κυβερνήσεων των περιοχών και των πόλεων). Οι επίσημες πράξεις ωστόσο, πρέπει πάντα να γράφονται στη γλώσσα της περιοχής.

Το 1789, η κεντρικοποίηση των απότομων μεταρρυθμίσεων (πολιτικών και θρησκευτικών) που θέλει να επιβάλει ο νέος άρχοντας Ιωσήφ Β΄ προκαλεί την αντίθεση της Γενικής Συνέλευσης και θα οδηγήσει στην εξέγερση παρά τις προειδοποιήσεις του γενικού διοικητή, της Μαρίας-Χριστίνας αρχιδούκισσας της Αυστρίας και του συζύγου της δούκα του Τέσεν.

Η ανεξαρτησία

Σημαία των Ηνωμένων Βελγικών Κρατών.

Ο ξεσηκωμός, γνωστός υπό το όνομα Επανάσταση της Βραβάντης στο Δουκάτο της Βραβάντης, δίνει θέση, μετά την ήττα των αυστριακών δυνάμεων στο Τύρνχαουτ (Turnhout), σε διακηρύξεις ανεξαρτησίας των διάφορων κρατών που αποτελούσαν τις Αυστριακές Κάτω Χώρες.

Στις 11 Ιανουαρίου 1790 οι Αυστριακές Κάτω Χώρες γίνονται η Δημοκρατία των Ηνωμένων Βελγικών Κρατών.

Η ασυνεννοησία ανάμεσα στο καθολικό κόμμα και στο φιλελεύθερο όμως αποδιοργανώνει σε σημαντικό βαθμό την άμυνα της χώρας και διευκολύνει την επιστροφή των αυστριακών δυνάμεων, που αποκαθιστούν την εξουσία τους από τον Οκτώβριο του ίδιου έτους.

Αποκατάσταση, καταλήψεις, εξαφάνιση

Εξαφάνιση των Νοτίων Κάτω Χωρών, που είναι πλέον αναδιοργανωμένες σε διαμερίσματα της Γαλλίας (1792-1815).

Το 1792, οι Αυστριακές Κάτω Χώρες καταλαμβάνονται από τους Γάλλους επαναστάτες μετά τη μάχη του Ζεμάπ, που στη συνέχεια ανακαταλαμβάνονται από την Αυστρία το 1793.

Το 1794, Βελγικά Κράτη καταλαμβάνονται ξανά από τη Γαλλία, και η προσάρτησή τους είναι οριστική την 1η Οκτωβρίου 1795. Όταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης γίνεται Ύπατος, τα εδάφη των Κάτω Χωρών του νότου όπως και ένα τμήμα των Κάτω Χωρών του βορρά προσαρτώνται στη Γαλλική Αυτοκρατορία, και επαναδιοργανώνονται σε « βελγικά » Διαμερίσματα.

Το 1815, το Συνέδριο της Βιέννης θα συνδέσει τα βελγικά διαμερίσματα στο Βασίλειο των Κάτω Χωρών, από το οποίο θα ανεξαρτητοποιηθούν οριστικά το 1830.

Η ασυνεννοησία του 1790 δεν επαναλήφθηκε το 1830 : τα δύο κόμματα Καθολικοί και Φιλελεύθεροι ένωσαν τη προσπάθειά τους, και δεν χωρίστηκαν παρά μόνο στο τέλος του 19ου αιώνα αλλά αποτέλεσαν την πηγή του βελγικού συνθήματος : "L'Union fait la Force" (ελ: Η Ένωση αποτελεί τη Δύναμη).

Δείτε επίσης

• Λίστα των αρχόντων των ισπανικών και αυστριακών Κάτω Χωρών
• Λίστα των κυβερνητών των ισπανικών και αυστριακών Κάτω Χωρών
• Λίστα των πληρεξούσιων υπουργών των αυστριακών Κάτω Χωρών

• Ιστορία του Βελγίου
• Ιστορία του Λουξεμβούργου
• Ιστορία του Νορ-Πα-ντε-Καλαί
• Ιστορία της Ολλανδίας
• Επανάσταση του Μπραμπάν
• Λογοκρισία στις αυστριακές Κάτω Χώρες υπό τον Κάρολο ΣΤ'

Σημειώσεις και παραπομπές

1. Lode Wils, "Histoire des nations belges".
2. Οι περιοχές αυτές θα αποτελέσουν τον δεύτερο παγκόσμιο παραγωγό χάλυβα και άνθρακα τον 19ο αιώνα.
3. Μετά την προσάρτηση των επαρχιών στο Ηνωμένο Βασίλειο των Κάτω Χωρών, η βελγική οικονομία θα αποκοπεί από τη γαλλική αγορά. Η οικονομία θα αποδυναμωθεί τότε σε μεγάλο βαθμό.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Αυστριακές Κάτω Χώρες

• Numismatique : 1 kronenthaler des Pays-Bas Autrichiens, 1765^{[νεκρός σύνδεσμος]}