Αρμένοι Λασιθίου

Οι Αρμένοι είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Σητείας, της περιφερειακής ενότητας Λασιθίου, στην ανατολική Κρήτη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 273 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 560 μέτρων, 28,7 χιλιόμετρα νότια της Σητείας, στο μικρό οροπέδιο των Αρμενοχαντράδων, όπου βρίσκεται επίσης το χωριό Χανδράς. Χωρίζεται από χείμαρρο στο Πέρα και Πώδε Χωριό.^[2]

Αρμένοι
Γενική άποψη του χωριού
Αρμένοι Αρμένοι
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα[1]
Περιφέρεια	Κρήτης
Περιφερειακή Ενότητα	Λασιθίου
Δήμος	Σητείας
Δημοτική Ενότητα	Λεύκης
Γεωγραφία
Νομός	Λασιθίου
Υψόμετρο	560 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	245
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	720 59
Τηλ. κωδικός	2843
δεδομένα

Ιστορικά στοιχεία

Ο Στέργιος Σπανάκης αναφέρει ότι συνοικίστηκε από Αρμένιους στρατιώτες μετά την ανακατάληψη της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά το 961. Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Armenus στην επαρχία Σητείας. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Armenus με 428 κατοίκους. Με την ίδια ονομασία αναφέρεται επίσης από τον Βασιλικάτα 1630 και στην τουρκική απογραφή του 1671, με 78 χαράτσα. Το χωριό αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Armeni με 20 χριστιανικές και 8 τουρκικές οικογένειες. Το χωριό καταστράφηκε από σεισμό το 1856. Το 1881 είχε 246 κατοίκους, όλοι χριστιανοί, και ανήκε στο δήμο Χαντρά.^[2]

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

Απογραφή	1900	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011	2021
Πληθυσμός[2]	371	350	428	506	459	523	466	381	323[3]	338	273	245

Σημεία ενδιαφέροντος

Στο χωριό σώζονται δύο βυζαντινές εκκλησίες, η Κοίμηση της Θεοτόκου και ο Άγιος Γεώργιος. Ο ναός της Κοιμήσεως πυρπολήθηκε από τους Τούρκους το 1829 και στη συνέχεια κάλυψαν με ασβέστη τις τοιχογραφίες που είχαν απομείνει. Διασώζεται η υπογραφή του αγιογράφου, Μ. Κορνάρος, έτος 1570.^[2]

Κοντά στο δυτικό άκρο του οροπεδίου βρίσκεται η μονή της Αγίας Σοφίας. Η μονή χρονολογείται από τους βενετικούς χρόνους. Στο υπέρθυρο του ναού είναι χαραγμένη η χρονολογία 1634, η οποία μπορεί να αφορά ανακαίνιση του ναού. Ο ναός βρίσκεται στο κέντρο της μονής και είναι μονόχωρος καμαρόσκεπος. Το κλίτος του έχει επεκταθεί κατά τη συνέχεια προς τα δυτικά. Τα κτίρια της μονής αναστηλώθηκαν τον 19ο αιώνα από τον Όσιο Ιωσήφ Γεροντογιάννη. Το 1870 άρχισε να λειτουργεί στην μονή σχολείο. Το 1884, μετά το κλείσιμο του σχολείου, η ανακαίνιση της μονής συνεχίστηκε από τον Γεννάδιο Μυτάκη, ο οποίος ακολούθως μόνασε σε αυτή. Το 1900 κρίθηκε διαλυτέα και οι εγκαταστάσεις τις παραχωρήθηκαν στην ενορία Αρμένων.^[4]

Διοικητικά στοιχεία

Δείτε: Κοινότητα Αρμένων

Οι Αρμένοι αναφέρονται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζοναι έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.^[5] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίηση του Κλεισθένης Ι, μαζί με τον οικισμό Ασπρόλιθος και Ετιά αποτελούν την κοινότητα Αρμένων που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Σητείας του δήμου Σητείας ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 273 κατοίκους.^[6][7]

Σημείωση

Στην Κρήτη υπάρχουν οι συνώνυμοι οικισμοί Αρμένοι Χανίων και Αρμένοι Ρεθύμνου.

Παραπομπές

1. (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
2. Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 517.
3. Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2006). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Αθήνα: Ερμής. σελ. 100. ISBN 9603201332.
4. «Ιερά Μονή Αγίας Σοφίας Αρμένων Σητείας». www.imis.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022.
5. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022.
6. «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2020-05-20 στο Wayback Machine.», σελ. 10879 (σελ. 405 του pdf)
7. «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2022.