Αντώνιος (γενική: Αντωνίου· καθημερινός τύπος: Αντώνης), ελληνικό αντρικό κύριο όνομα (βαφτιστικό όνομα).
Το όνομα από το μεταγενέστερο Ἀντώνιος, από το λατινικό οικογενειακό όνομα Antonius, αγνώστου ετύμου, ίσως ετρουσκικής αρχής.[1] Το πιο γνωστό μέλος της οικογένειας των Αντωνίων ήταν ο Μάρκος Αντώνιος (82/81–30 π.Χ.). Μέλος της τριανδρίας του Ιουλίου Καίσαρα στην Αρχαία Ρώμη και εραστής της Κλεοπάτρας, ισχυριζόταν ότι έλκει την καταγωγή του, και το όνομά του, από τον γιο τού Ηρακλή Ἄντωνα («ἦν δὲ καὶ λόγος παλαιὸς Ἡρακλείδας εἶναι τοὺς Ἀντωνίους, ἀπ’ Ἄντωνος παιδὸς Ἡρακλέους γεγονότας», Πλούταρχος, Βίοι παράλληλοι, «Αντώνιος» 4:1–3). Στη Βρετανία, η προέλευση του ονόματος αποδόθηκε εσφαλμένα το 16 αι. στην αρχαιοελληνική λέξη ἄνθος, και από τότε διαδόθηκε η γραφή Anthony.
Το όνομα, αν και προϋπήρχε της εμφάνισης του χριστιανισμού στον ελληνόφωνο χώρο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, εξαπλώθηκε ακόμη περισσότερο εξαιτίας σημαντικών αγίων, όπως ο άγιος Αντώνιος, ο θεμελιωτής του μοναχισμού στην Ανατολή, ή ο άγιος Αντώνιος της Πάδουας, ο προστάτης της Πορτογαλίας, που έδωσαν στο όνομα πρόσθετο κύρος. Ενδεικτικά στην εποχή μας, στην Ισπανία το Antonio ήταν 2ο σε συχνότητα όνομα το 2011· στις ΗΠΑ το Antony ήταν το 7ο το 2008·[2] στη Βρετανία το Anthony ήταν το 6ο το 1944, ενώ είκοσι χρόνια αργότερα, το 1964, το 14ο·[3] στην Ιταλία το Antonio είναι το 3 πιο συχνό όνομα, το Antonia το 24ο και το Antonietta το 13.[4] Στην Ελλάδα, σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων, το όνομα Αντώνιος παρουσιάζεται ως 47ο πιο συχνό όνομα (16ο ανάμεσα στα αντρικά), το Αντωνία ως 60ο πιο συχνό όνομα (38ο ανάμεσα στα γυναικεία) και το Αντωνίνα το 812ο (596ο ανάμεσα στα γυναικεία).[5]
- Στις 17 Ιανουαρίου, του Αντωνίου του μέγα
- βλ. και παρακάτω Άγιοι
- Αντώνης [Αdόνις], κοινός τύπος σε όλη την Ελλάδα
- Αντωνάκης, Νάκης· Αντωνούλης· Αντωνάκι (ουδέτερο), υποκοριστικοί τύποι, κοινοί σε όλον τον Ελληνόφωνο χώρο
- Αντωνής, Αντωνούριν, υποκοριστικοί τύποι στην Κύπρο[6]
- Αντώνιο, Αντωνιό, Αντωνίκος, Αντωναρί, υποκοριστικοί τύποι στη Σύμη[7]
- Ντωνιό, υποκοριστικός τύπος στον Αρχάγγελο, Ρόδου
- Αντώνακας, Αντώναρος, Αντωνάρα (η), μεγεθυντικός, κοινός σε όλη την Ελλάδα
- Αντωνάς, στην Κάρπαθο[8] και στη Σύμη[9] με μεγεθυντική χροιά
- Αντωνίκας, Αντών, στον Πόντο
- Αντώντς, Αντουνούλτς· Αντώνας και Dώνας, στο Βελβεντό Κοζάνης[10]
- Αντών’ς, Αντουνάκ’ς, Αντουνούλ’ς, στη Σκιάθο[11]
- Αντώνς, Αντωνάκς, στις Σαράντα Εκκλησιές της Θράκης[12]
- Τώνιος [Τόɲος], στην Ήπειρο[13] με αποκοπή τού Αντώνιος, Ντόνας
- Τώνης, Τόνυ, Τώνη, από επίδραση του ιταλικού ή του αγγλικού Tony
- Τοτό, στον Βούα της Καλαβρίας[14]
- Αντωνίνος, από επίδραση του ιταλικού Antonino ή του ρωσικού Антонин — Το βαφτιστικό Αντωνίνος από το λατινικό όνομα Αντωνίνος (Antoninus), πατρωνύμιο του Αντώνιος (Antonius) «απόγονος, γιος, συγγενής του Αντωνίου».
Σύνθετο με άλλα ονόματα
- Σπυραντώνιος, από Σπύρος + Αντώνιος
- Μαρκαντώνιος, από Μάρκος + Αντώνιος
- Αντωνία, κοινός σε όλη την Ελλάδα· Αντωνιά
- Τόνια (ή Τώνια), από επίδραση του ιταλικού Tonia ή του αγγλικού Tonia
- Αντωνού, στην Κύπρο[14]
- Αντώνα, στην Τριφυλία Κυπαρισσίας[16] και στον Οινούντα (Βρέσθενα Λακωνίας)
- Αντωνούσα
- Αντωνέλα (ή Αντωνέλλα ή Αντονέλα ή Αντονέλλα), από επίδραση του ιταλικού Antonella
- Αντωνίκα, από επίδραση του ιταλικού Antonica
- Αντωνέτα (ή Αντωνέττα ή Αντονέττα ή Αντονέτα), από επίδραση του ιταλικού Antonetta· Αντωνιέτα (ή Αντωνιέττα), από επίδραση του ιταλικού Antonietta
- Αντουανέτα (ή Αντουανέττα), από επίδραση γαλλικού Antoinette
- Αντωνίνα, από επίδραση του ιταλικού Antonina < Antonino ή του ρώσικου Антонина < Антонин
- Νίνα, με αποκοπή
| αγγλικά: Anthony, Antony, Anthonie, Tony· θηλ. Antonia, Toni, Tonia [17] | ουγγρικά: Antal (Άνταλ) |
| αλβανικά: Anton, Enton, Andon | ουκρανικά: Антоній (Αντόνι), Антон (Άντον)·[18] θηλ. Тоня (Τόνια)[19] |
| βουλγαρικά: Антоний (Αντόνι), Антон (Αντόν)[20] | πορτογαλικά: António (Αντόνιο) |
| γαλλικά: Antoine (Αντουάν), Antonin (Αντονέν) · θηλ. Antoinette (Αντουανέτ) | ρουμανικά: Antonie |
| γερμανικά: Anton (Άντον), Antonius· θηλ. Antonia (Αντώνια) | σερβικά: Антоније (Αντόνιε)· θηλ. Антонија (Αντωνία), Антонина (Αντωνίνα), Антонета (Αντωνέτα) |
| ιταλικά: Antonio, υπκρ.: Tonino, Tòni, Tòny, Totò, Tonio· θηλ. Antònia, Antonétta, Antoniétta, Antonèlla, Antonica, υπκρ.: Tònia, Tonina· χαϊδευτικό: Antonella | ρωσικά: Анто́ний (Αντόνι),[21] Анто́н (Αντόν)·[18] Антонин (Αντωνίν), θηλ. Антонина (Αντωνίνα), Тоня (Τόνια)[22] |
| ιταλικά βενετσιάνικα: Toni | |
| ισπανικά: Antonio, Antón· θηλ. Antonia |
- Αντώνιος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 8 Ιανουαρίου (μαζί με του Κέλσιου)[23][24]
- Αντώνιος ο μέγας, η Ορθόδοξη, η Καθολική και η Ευαγγελική Εκκλησία τιμούν τη μνήμη του στις 17 Ιανουαρίου[25][26]
- Αντώνιος, νεομάρτυς, ο Αθηναίος (†1774), η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 5 Φεβρουαρίου[25][27]
- Αντώνιος, όσιος, αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 12 Φεβρουαρίου (ο Αντώνιος Β΄ ο Καυλέας[25] ή ο Αντώνιος Γ΄ ο Στουδίτης)[28]
- Αντώνιος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 23 Φεβρουαρίου[29]
- Αντώνιος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 25 Φεβρουαρίου[25][30]
- Αντώνιος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στη 1 Μαρτίου (μαζί με του Μάρκελλου)[25][31]
- Αντώνιος, πρεσβύτερος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 21 Ιουνίου[32]
- Αντώνιος, οσιομάρτυς, Ρώσος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 10 Ιουλίου[33]
- Αντώνιος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 10 Ιουλίου (των 45 μαρτύρων των εν Νικοπόλει της Αρμενίας)[25][34]
- Αντώνιος ο Μακκαβαίος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στη 1 Αυγούστου (μαζί με του Ελεάζαρ και της Σολομονής)[25][35]
- Αντώνιος, όσιος, θαυματουργός, Ρώσος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 3 Αυγούστου[33]
- Αντώνιος επίσκοπος Σάρδης, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 23 Αυγούστου[25]
- Αντώνιος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 23 Σεπτεμβρίου (μαζί με του Ιωάννου και του Πέτρου)[25][36]
- Αντώνιος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 7 Νοεμβρίου[25][37]
- Αντώνιος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 9 Νοεμβρίου[25][38]
- Αντώνιος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 12 Νοεμβρίου (μαζί με του Ζεβινά, του Γερμανού και του Νικηφόρου)[25][39]
- Αντώνιος, όσιος, ο νέος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στη 1 Δεκεμβρίου[25][40]
- Αντώνιος, όσιος, Ρώσος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 6 Δεκεμβρίου[33]
- Αντώνιος Παδούης, μοναχός, η Καθολική Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 13 Ιουνίου[41]
- Αντώνιος Μαρία Ζαχαρίας, πρεσβύτερος, ιδρυτής των Βαρναβιτών (1502–1539), η Καθολική Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 5 Ιουλίου[42]
- Αντώνιος - Μαρία Κλαρέτ (1806–1870), επίσκοπος, η Καθολική Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 24 Οκτωβρίου[43]
- Με το όνομα Αντώνιος
- Αντώνιος Α΄ Κασυματάς (9ος αι.), πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
- Αντώνιος Β΄ ο Καυλέας (9ος αι.), πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
- Αντώνιος Γ΄ ο Στουδίτης (10ος αι.), πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
- Αντώνιος Δ΄ (14ος αι.), πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
- Αντώνιος (αγιογράφος) (5ος αι.), βιογράφος του Συμεών του Στυλίτη
- Αντώνιος Αλεβιζόπουλος (1931–1996), πρωτοπρεσβύτερος, συγγραφέας βιβλίων ποικίλου ποιμαντικού περιεχομένου
- Αντώνιος Δαμιλάς, λόγιος του 15ου αι.
- Αντώνιος Διογένης, μυθιστοριογράφος του 1ου ή 2ου αι. μ.Χ.
- Αντώνιος Ηπίτης (1854–1927), στρατιωτικός και συγγραφέας
- Αντώνιος Θαλλός (1ος π.Χ. αι.), επιγραμματοποιός από τη Μίλητο (βλ. Κατάλογος ποιητών της Ελληνικής Ανθολογίας)
- Αντώνιος Κεραμόπουλος (1870–1960), αρχαιολόγος, ακαδημαϊκός
- Αντώνιος Κριεζής (1796–1865), αγωνιστής του 1821 και πρωθυπουργός της Ελλάδας
- Αντώνιος Μαρτελάος (1754–1819), ποιητής
- Αντώνιος Μηλιαράκης (1841–1905), γεωγράφος και ιστορικός
- Αντώνιος ο Αργείος, επιγραμματοποιός (βλ. Κατάλογος ποιητών της Ελληνικής Ανθολογίας)
- Αντώνιος ο Κρης (16ος αι.), αγιογράφος, μαθητής του Θεοφάνους του Κρητός
- Αντώνιος Χοζεβίτης (6ος αι.), συγγραφέας του Βίου του αγίου Γεωργίου τής Κύπρου
- Με το όνομα Αντώνης
- Αντώνης Αμπατιέλος (1914 ή 1919–1995), πολιτικός
- Αντώνης Αντωνιάδης (1946), ποδοσφαιριστής
- Αντώνης Βαρδής (1948–2014), συνθέτης,τραγουδιστής και στιχουργός
- Αντώνης Δροσογιάννης (1922–2006), στρατιωτικός και πολιτικός
- Αντώνης Καλογιάννης (1940), τραγουδιστής
- Αντώνης Κατσαντώνης (1775(;)–1808) ήταν ονομαστός κλέφτης
- Αντώνης Καφετζόπουλος (1951), ηθοποιός
- Αντώνης Λιβάνης (1925), πολιτικός και εκδότης
- Αντώνης Μανιτάκης (1944), πανεπιστημιακός
- Αντώνης Μηγιάκης (1911–1999), ποδοσφαιριστής
- Αντώνης Μπενάκης (1873–1954), βιομήχανος, εθνικός ευεργέτης
- Αντώνης Μωραΐτης (1914–1981), φιλόλογος, ιδρυτής και διευθυντής της Σχολής Μωραΐτη
- Αντώνης Ρέμος (1970), τραγουδιστής
- Αντώνης Ρουπακιώτης (1938), δικηγόρος
- Αντώνης Σαμαράκης (1919–2003), συγγραφέας του Λάθους
- Αντώνης Σαμαράς (1951), πρωθυπουργός
- Αντώνης Τουρκογιώργης, μέλος των Σόκρατες (μπάσο/φωνή)
- Αντώνης Τρίτσης (1937–1992), πολιτικός
- Αντώνης Φωστιέρης (1953), ποιητής
- Ψαραντώνης (Αντώνης Ξυλούρης) (1942), λυράρης
- Με το όνομα Αντών
- Τσαούς Αντών (Aντώνιος Φωστηρίδης), ποντιακής καταγωγής αρχηγός ανταρτών στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη
- Αντών Πασάς (Αντώνης Χατζηελευθερίου, 1888–1917), καπετάνιος αντάρτικης ομάδας στο δυτικό Πόντο [44]
- Αντών Νταλγκάς ή Αντώνης Διαμαντίδης (1892–1945), τραγουδιστής ρεμπέτικου[45]
- Με το όνομα Τώνης/Τώνι/Τόνι – Τώνια/Τόνια
- Τώνης Γιακωβάκης (1931–2004), ηθοποιός
- Τώνης Λυκουρέσης (1945), σκηνοθέτης και σεναριογράφος
- Τώνης Μαρούδας (1920–1988), τραγουδιστής και συνθέτης
- Τώνης Σπητέρης (1910-1986), ιστορικός της τέχνης
- Τώνια Μαρκετάκη (1942–1994), σκηνοθέτρια
- Τόνι Μόρρισον (Chloe Ardelia Wofford, 1931), Αμερικανίδα λογοτέχνιδα
- Τόνι Μπλερ (Tony Blair, 1953), Βρετανός πολιτικός, πρωθυπουργός της Βρετανίας
- Τόνι Μπράξτον (Toni Michele Braxton, 1967), Αμερικανίδα τραγουδίστρια
- Τόνι Σαβέβσκι (Тони Савевски, 1963), ποδοσφαιριστής από τη Βόρεια Μακεδονία
- Με το όνομα Αντωνία
- Αντωνία Τριχοπούλου, Εκτελεστική Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Υγείας, ομότιμη καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
- Με το όνομα Αντωνούσα
- Με το όνομα Νία
- Νία Βαρντάλος (Αντωνία Ευγενία Βαρντάλος, 1962), Ελληνοκαναδέζα ηθοποιός
- Με το όνομα Αντόνιο (Antonio, António )
- Αντόνιο Γκράμσι (Antonio Gramsci, 1891–1937), Ιταλός φιλόσοφος και πολιτικός
- Αντόνιο Βιβάλντι (Antonio Lucio Vivaldi, 1678–1741), Ιταλός συνθέτης
- Αντόνιο Σαλιέρι (Antonio Salieri, 1750–1825), Ιταλός συνθέτης
- Αντόνιο Νέγκρι (Antonio Negri, 1933), Ιταλός πανεπιστημιακός, συγγραφέας
- Αντόνιο Λαμπριόλα (Antonio Labriola, 1843–1904), Ιταλός φιλόσοφος
- Αντόνιο Ταμπούκι (Antonio Tabucchi, 1943–2012) Ιταλός συγγραφέας
- Αντόνιο Ντι Μπενεντέττο (Antonio di Benedetto, 1922–1986), Αργεντινός συγγραφέας
- Αντόνιο Σαλαζάρ (António de Oliveira Salazar, 1889–1970), δικτάτορας της Πορτογαλίας
- Αντόνιο Μπαντέρας (José Antonio Domínguez Banderas, 1960), Ισπανός ηθοποιός
- Με το όνομα Άντονι (Anthony, Antony), Αντόνι (Antoni)
- Άντονι Κουίν (Anthony Quinn, 1915–2001), Αμερικανός ηθοποιός
- Άντονυ Ήντεν (Robert Anthony Eden, 1897–1977), Άγγλος πολιτικός, πρωθυπουργός της Βρετανίας
- Άντονι Χόπκινς (Sir Philip Anthony Hopkins, 1937), Αμερικανός ηθοποιός ουαλικής καταγωγής
- Άντονι Πέρκινς (Anthony Perkins, 1932–1992), Αμερικανός ηθοποιός
- Αντόνι Γκαουντί (Antoni Gaudí i Cornet, 1852–1926), Καταλανός αρχιτέκτονας
- Αντόνι Τάπιες (Antoni Tàpies i Puig, I marqués de Tàpies, 1923–2012), Ισπανός εικαστικός
- Με το όνομα Άντον (Anton), Αντόν (Анто́н)
- Αντόν Τσέχοφ (Анто́н Па́влович Че́хов, 1860–1904), Ρώσος συγγραφέας
- Αντόν Ρουμπινστάιν (Anton Rubinstein/Анто́н Григо́рьевич Рубинште́йн, 1829–1894), Ρώσος πιανίστας
- Άντον Βέμπερν (Anton Friedrich Wilhelm von Webern, 1883–1945), Γερμανός συνθέτης μουσικής
- Άντον Κόρμπιν (Anton Corbijn, 1955) Ολλανδός φωτογράφος και σκηνοθέτης
- Με το όνομα Αντουάν (Antoine)
- Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ (Antoine-Jean-Baptiste-Marie-Roger de Saint-Exupery, 1900–1944), Γάλλος συγγραφέας
- Αντουάν Γκαλλάν (Antoine Galland, 1646–1715), Γάλλος ανατολιστής, μεταφραστής των Χιλίων και μιας νυχτών (Les mille et une nuits)
- Αντουάν Λαβουαζιέ (Antoine Laurent Lavoisier, 1743–1794), Γάλλος χημικός, ο πατέρας της σύγχρονης χημείας
- Με το όνομα Τοτό
- «Ἀπολείπειν ὁ θεός Ἀντώνιον», ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη που αναφέρεται στην αξία που έχει να διατηρήσει κανείς την αξιοπρέπειά του μπροστά στην απώλεια
- «Ο Αντώνης» («Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν»), μουσική Μίκης Θεοδωράκης, στίχοι Ιάκωβος Καμπανέλλης, πρώτη εκτέλεση Μαρία Φαραντούρη
- «Ο κυρ Αντώνης», μουσική, στίχοι Μάνος Χατζιδάκις, πρώτη εκτέλεση Νάνα Μούσχουρη[47]
- «Ο Αντώνης ο βαρκάρης», μουσική Σπύρος Περιστέρης, στίχοι Μίνως Μάτσας[48]
- «Το τραγούδι του Αντών Πασά»
- Ιδιαίτερη αδυναμία φαίνεται να είχε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ στο όνομα Αντώνιος, το οποίο απαντά στην τραγωδία Αντώνιος και Κλεοπάτρα (Antony and Cleopatra) αλλά και στα έργα Πολύ κακό για το τίποτα, Ο έμπορος της Βενετίας, Η δωδέκατη νύχτα και Η τρικυμία
- Τόνι Μοντάνα (Tony Montana), ο κύριος ήρωας (τον υποδύεται ο Αλ Πατσίνο) στην ταινία Ο σημαδεμένος (Scarface, 1983)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
