Τένσμπεργκ
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Τένσμπεργκ (νορβηγικά: Tønsberg), παλαιότερα Τούνσμπεργκ, είναι πόλη και δήμος στην περιοχή Βέστφολντ της περιφέρειας Βέστφολντ και Τέλεμαρκ, της νότιας Νορβηγίας, και βρίσκεται περίπου 102 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Όσλο στη δυτική ακτή του Οσλοφιορδ, κοντά στην έξοδό του στο Σκάγκερακ. Το διοικητικό κέντρο του δήμου είναι η ομώνυμη πόλη, που είναι η πολυπληθέστερη μητροπολιτική περιοχή του Βέστφολντ με πληθυσμό 52.419 το 2019.[5] Ο δήμος έχει πληθυσμό 56.293 και καλύπτει έκταση 329 τετραγωνικών χιλιομέτρων (2020).
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Τένσμπεργκ | ||
---|---|---|
| ||
Χώρα | Νορβηγία[1] | |
Διοικητική υπαγωγή | Βέστφολντ | |
Ίδρυση | 871 | |
Διοίκηση | ||
• Δήμαρχος του Τένσμπεργκ | Anne Rygh Pedersen (από 2020)[2] | |
Έκταση | 329,26 km²[3] | |
Πληθυσμός | 58.561 (1 Ιανουαρίου 2023)[4] | |
Ταχ. κωδ. | 3101–3127 | |
Ζώνη ώρας | UTC+01:00 | |
Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | |
Σχετικά πολυμέσα | ||
Το Τένσμπεργκ θεωρείται γενικά ως η αρχαιότερη πόλη της Νορβηγίας και ιδρύθηκε από τους Βίκινγκ τον 9ο αιώνα. .[6][7][8] Εγινε δήμος την 1η Ιανουαρίου 1838. Ο αγροτικός δήμος Σεμ συγχωνεύθηκε με εκείνο του Τένσμπεργκ την 1η Ιανουαρίου 1988 και ο γειτονικός δήμος Ρε την 1η Ιανουαρίου 2020.[9]
Εδώ βρίσκεται το Φρούριο Τένσμπεργκ στο Βουνό του Κάστρου, που περιλαμβάνει ερείπια του Castrum Tunsbergis, του μεγαλύτερου κάστρου της Νορβηγίας το 13ο αιώνα. Ένα υπαίθριο μουσικό φεστιβάλ πραγματοποιείται στο Φρούριο Τένσμπεργκ κάθε Ιούλιο.[10][11] Στο Τένσμπεργκ βρίσκεται επίσης ο Σωρός Οσεμπεργκ, όπου ανασκάφηκε το ομώνυμο πλοίο του 9ου αιώνα.
Η Αρχαία Νορδική μορφή του ονόματος ήταν Túnsberg. Το πρώτο συνθετικό είναι η γενική πτώση του tún (n), που σημαίνει περιφραγμένη περιοχή ή κήπος. Το δεύτερο είναι το Berg (n), που σημαίνει βουνό. Το όνομα αρχικά αναφερόταν στις οχυρώσεις του Slottsfjellet (Βουνό του Κάστρου). Η παλιά ορθογραφία διατηρήθηκε στο όνομα της επισκοπής Tunsberg bispedømme.
Ο θυρεός είναι μια παλιά σφραγίδα της πόλης από το 1349. Η σφραγίδα φέρει το Φρούριο Τένσμπεργκ, που περιβάλλεται από ένα κυκλικό τείχος σε ένα βουνό με τη θάλασσα μπροστά του. Υπάρχει επίσης ένα σκάφος στη θάλασσα μπροστά από το φρούριο. Γύρω από τη σφραγίδα είναι η επιγραφή (στα λατινικά): Αυτή είναι η σφραγίδα του Τούνσμπεργκ. .[12]
Το Τένσμπεργκ είναι η παλαιότερη πόλη της Νορβηγίας,[13][14][15][16] ιδρύθηκε από το Χάραλντ Χορφάγκρε τον 9ο αιώνα.[17] Υπήρξε επίσης αρχαία πρωτεύουσα της Νορβηγίας.[18] Η πρώτη φορά που η πόλη αναφέρεται από συγγραφέα της εποχής είναι το 1130. Σύμφωνα με τον Σνόρρι Στούρλουσον το Τένσμπεργκ ιδρύθηκε πριν από τη Μάχη του Χάφρσφιορδ, που σύμφωνα με τον Σνόρρι, έλαβε χώρα το 871. Το ακριβές όμως έτος της μάχης αμφισβητείται και οι περισσότεροι σημερινοί ιστορικοί πιστεύουν ότι η μάχη έγινε πλησιέστερα στο 900. Ωστόσο, αν η μάχη πράγματι έγινε το 871, αυτό καθιστά το Τένσμπεργκ μία από τις παλαιότερες σημερινές Σκανδιναβικές πόλεις. Σε αυτό το γεγονός βασίστηκαν ο εορτασμός των 1000 ετών της πόλης το 1871 και των 1100 το 1971. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έγιναν το 1987–88 κάτω από τα ερείπια της μονής αποκάλυψαν αρκετούς τάφους των Βίκινγκ που επιβεβαιώνουν την αρχαιότερη χρονολόγηση του αρχικού οικισμού.[19]
Ο βασιλιάς ή ο επίτροπός του κατοικούσε στην παλιά Βασιλική Αυλή στο Sæheimr, σήμερα Αρχοντικό Γιάρλσμπεργκ (Jarlsberg Hovedgård) και στο αγρόκτημα Χάουγκαρ, (από την Αρχαία Νορδική λέξη haugr που σημαίνει λόφος ή ταφικός σωρός), που μπορεί να θεωρηθεί ότι ήταν η πρώτη εμφάνιση του Τένσμπεργκ. Το Χάουγκαρ έγινε η έδρα του Χάουγκατινγκ, της Συνέλευσης του Βέστφολντ και ο δεύτερος σημαντικότερος τόπος της Νορβηγίας για την ανακήρυξη των βασιλέων. Η θέση αυτή πιθανότατα πήρε το όνομά της από δύο ταφικούς σωρούς της Εποχής των Βίκινγκ, που η παράδοση συνδέει με δύο γιους του Βασιλιά Χάραλντ Α΄, τον Ολαφ Χάραλντσον Γκέιρστανταλφ, που ήταν βασιλιάς του Βέστφολντ και Tέλεμαρκ, και τον αδελφό του, Σίγκρεντ Χάραλντσον, βασιλιά του Τρόντχαϊμ. Θεωρείτο ότι και οι δύο είχαν πέσει σε μάχη στο Χάουγκαρ εναντίον του αδελφού τους Έρικ Μπλοόξ και ότι έχουν ταφεί στο ίδιο σημείο.[20]
Το Slottsfjellet (Βουνό του Κάστρου), βόρεια του κέντρου της πόλης, αποτελούασε ένα σχεδόν απόρθητο φυσικό φρούριο. Κατά τους εμφυλίους πολέμους του 12ου αιώνα οχυρώθηκε από τους Μπάγκλερ (αριστοκράτες). Οι Μπιρκμπέινερ (στασιαστές) το πολιόρκησαν για 20 εβδομάδες το χειμώνα του 1201 πριν οι Μπάγκλερ παραδοθούν. Το 13ο αιώνα ο Βασιλιάς Χάακον Χάακονσον έφτιαξε ένα κάστρο στο Τένσμπεργκ, το ομώνυμο Φρούριο. Η πόλη καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1536, αλλά το Τένσμπεργκ παρέμεινε μια από τις σημαντικότερες πόλεις-λιμάνια της Νορβηγίας.[21] Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ της Σκωτίας σταμάτησε στο Τόνσμπεργκ καθ' οδόν προς το Όσλο για να συναντήσει την Άννα της Δανίας και ο επίσκοπος Ντέιβιντ Λίντσεϊ του έκανε ένα κήρυγμα στις 16 Νοεμβρίου 1589. Το γεγονός είναι καταγεγραμμένο σε μια ζωγραφισμένη επιγραφή στην εκκλησία, που σώζεται στο μουσείο.[22]
Κέντρο της νεότερης φαλαινοθηρίας στον κόσμο ήταν το Τένσμπεργκ και το γειτονικό Σάντεφιορδ.[23] Το Τένσμπεργκ μαζί με τα γειτονικά Σάντεφιορδ και Λάρβικ ήταν οι κύριες φαλαινοθηρικές πόλεις της Νορβηγίας. Ενώ οι φαλαινοθήρες από το Σάντεφιορδ ίδρυσαν τον πρώτο φαλαινοθηρικό σταθμό στις Νήσους Φερόες, εκείνοι από το Τένσμπεργκ ξεκίνησαν τη φαλαινοθηρία στην Ισλανδία και τις Εβρίδες.[24]
Τη δεκαετία του 1850 το Τένσμπεργκ μετατράπηκε σε βάση λειτουργίας και πηγή εμπειρογνωμοσύνης για τους φαλαινοθήρες του Αρκτικού και του Ανταρκτικού Ωκεανού.[25] Το Τένσμπεργκ έχει χαρακτηριστεί «το λίκνο της νεότερης φαλαινοθηρίας.»[26] Στην έκδοση του 1892 «Εγχειρίδιο για τους ταξιδιώτες στη Νορβηγία» του Τζον Μάρτεϊ, το Τένσμπεργκ περιγράφεται ως «το κέντρο της νορβηγικής αλιείας φάλαινας και φώκιας στον Αρκτικό Ωκεανό».[27]
Τις πρώτες επιχειρήσεις φαλαινοθηρίας στην Ανταρκτική έκανε ο μηχανικός Χένρικ Χένρικσεν από το Τένσμπεργκ.[28] Ο Χένρικ Γιόχαν Μπουλ ήταν ένας άλλος διάσημος φαλαινοθήρας από την περιοχή, διάσημος για τις αποστολές του στην Ανταρκτική. Ο Μπουλ ταξίδεψε από την Αυστραλία στο Τένσμπεργκ για να μάθει από τον εκεί φαλαινοθήρα Σβεντ Φόιν, που αναγνωρίζεται ως πρωτοπόρος της σύγχρονης φαλαινοθηρίας.[29]
Ένας από τους σημαντικότερους κατοίκους της πόλης, ο Σβεντ Φόιν, ήταν πρωτοπόρος που μπάρκαρε το 1847 σε μια αποστολή στην Αρκτική, που κατέληξε σε σύλληψη 6.000 φωκιών. Σύντομα το λιμάνι του Τένσμπεργκ φιλοξενούσε ένα μεγάλο στόλο αλιείας φώκιας, που αναπτύχθηκε περαιτέρω μετά την κατάργηση των Νόμων Ναυσιπλοίας της Βρετανίας το 1849. Οι αλιείς οδήγησαν τις φώκιες σχεδόν σε εξαφάνιση στον Αρκτικό Ωκεανό και έτσι στράφηκαν στις φάλαινες τη δεκαετίας του 1870. Η Νορβηγία διατήρησε το μονοπώλιο της φαλαινοθηρίας στην Ευρώπη ως το 1883, πρώτα απ 'όλα λόγω των δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας του Σβεντ Φόιν για τις τεχνικές και εφευρέσεις της φαλαινοθηρίας. Η υπερβολική θήρευση στην Αρκτική οδήγησε τελικά τις φάλαινες στην Ανταρκτική. Στις αρχές του 20ού αιώνα το Τένσμπεργκ είχε χάσει τα πρωτεία του στη φαλαινοθηρίας από τη γειτονική πόλη Σάντεφιορδ, ακριβώς νότια του Τένσμπεργκ,που αργότερα έγινε γνωστό ως πρωτεύουσα της φαλαινοθηρίας στον κόσμο.[30][31][32]
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής της Νορβηγίας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κοντά στο Τένσμπεργκ κατασκευάστηκε το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπεργκ. Το 1948 το Τένσμπεργκ έγινε έδρα της Επισκοπής του Τούνσμπεργκ (Tunsberg bispedømme), που δημιουργήθηκε όταν οι περιφέρειες Μπούσκερουντ και Βέστφολντ διαχωρίστηκαν από τη Επισκοπή του Όσλο.
Το Τένσμπεργκ είναι πόλη και δήμος της περιφέρειας Βέστφολντ, στη δυτική ακτή του Οσλοφιορδ. Το Τένσμπεργκ βρίσκεται βόρεια του Φέρντερ, νότια του Χόρτεν και βορειοανατολικά του Σάντεφιορδ. Είναι η ένατη μεγαλύτερη πόλη της Νορβηγίας (κατά πληθυσμό). Το κέντρο της πόλης βρίσκεται βόρεια του νησιού Νέτερεϊ. Εκτός από το Τένσμπεργκ στο δήμο ανήκουν επίσης τα χωριά Μπάρκοκερ και Σεμ. Το χωριό Οσγκορντστραντ ανήκει εν μέρει στο Τένσμπεργκ, αν και το μεγαλύτερο μέρος του ανήκει στο δήμο Χόρτεν.
Ο Σταθμός του Τένσμπεργκ απέχει 5–10 λεπτά με τα πόδια από την κεντρική πλατεία στο κέντρο της πόλης, γνωστή ως Τόρβετ. Μερικές εκατοντάδες μέτρα από την κεντρική πλατεία βρίσκεται, μέσω της Rådhusgaten, η Αποβάθρα στο κέντρο της πόλης ("Tønsberg Brygge"), όπου βρίσκονται τα περισσότερα καφέ, μπαρ και εστιατόρια. Ακριβώς νότια του Τένσμπεργκ βρίσκονται τα νησιά Νέτερεϊ και Τγέμε, που είναι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί.[33]
Το υψηλότερο σημείο του Τένσμπεργκ είναι το Ουντρουμσόσεν στα 145 μέτρα. Τα χωριά Βέαρ και Χόγκνες / Μπγέλαντ συγχωνεύθηκαν με το Τένσμπεργκ την 1η Ιανουαρίου 2017 και ο γειτονικός δήμος Ρε την 1η Ιανουαρίου 2020.
Το Τένσμπεργκ έχει πέντε καταφύγια άγριας ζωής
Υπάρχει επίσης το καταφύγιο άγριας ζωής της Κάρλσβικα, του οποίου σκοπός είναι η διατήρηση του απειλούμενου είδους Oenanthe aquatica.
58.561[4] Το κυρίως Τένσμπεργκ και η γύρω του αστική περιοχή το καθιστούν την 9η πολυπληθέστερη πόλη της Νορβηγίας και τη δεύτερη της Περιφέρειας Βέστφολντ (μετά το Σάντεφιορδ). Η Πόλη του Τένσμπεργκ είχε 51.061 κατοίκους το 2016, ενώ 17.073 κάτοικοι ζούσαν στην πλευρά του Νέτερεϊ. Στις μικρότερες κοινότητες του δήμου περιλαμβάνονται τα χωριά Μπάρκοκερ (πληθ. 1.696 το 2016) και Σεμ (2.392). Το Οστρσγκορντστραντ στα σύνορα με το Χόρτεν ανήκει και στους δύο δήμους και έχει 176 κατοίκους που ζουν στην πλευρά του Τένσμπεργκ, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων του κατοικεί στο δήμο Χόρτεν. Η πόλη παρουσίασε αύξηση πληθυσμού 20,8% μεταξύ 2000–15, σε σύγκριση με 14,0% της Περιφέρειας Βέστφολντ συνολικά. Επιπλέον ο δήμος Τένσμπεργκ έχει το υψηλότερο ποσοστό αστικοποίησης στο Βέστφολντ. Ενώ το 94,6 τοις εκατό των κατοίκων κατοικούν σε πόλεις, ο αντίστοιχος αριθμός για την Περιφέρειας Βέστφολντ είναι 84,8%.
Το 2018 οι μεγαλύτερες μειονοτικές ομάδες ήταν Λιθουανοί (1,11%), Πολωνοί (1,68%), Ιρακινοί (1,06%), Σουηδοί (0,75%) και Σύροι (0,64%).[34]
Την 1η Ιανουαρίου 2009 ο πληθυσμός του δήμου Τένσμπεργκ ήταν 38.914.[35] Ο πληθυσμός της αστικής περιοχής, της δέκατης πολυπληθέστερης της Νορβηγίας, ήταν 46.091. 30.061 ζούσαν στο δήμο Τένσμπεργκ, ενώ 16.030 στο δήμο Νέτερεϊ. Η αστική περιοχή εκτείνεται από το Εικ στο βορρά ως το Τόλβσρεντ, το Βάλε και το Ρινγκσχαουγκ στα ανατολικά και το Μπόργκχεϊμ του Νέτερεϊ στο νότο. Ο δήμος Τένσμπεργκ περιέχει πέντε επιπλέον αστικούς οικισμούς: το Σεμ, με 2.147 κατοίκους εκ των οποίων 2.100 ζουν στο Τένσμπεργκ και 47 ζουν στο Οστρσγκορντστραντ, το Μπάρκοκερ, με 1.292 κατοίκους, το Οστρσγκορντστραντ, με 2.847 κατοίκους, εκ των οποίων 2.794 στο Χόρτεν και 53 στο Οστρσγκορντστραντ, το Βέαρ, με πληθυσμό 3.502 εκ των οποίων 2.263 ζουν στο Οστρσγκορντστραντ και 1.239 στο Τένσμπεργκ και το Ρέβεταλ, με 2.399 κατοίκους που όλοι ζουν στο Τένσμπεργκ.[36]
Η ΦΚ Τένσμπεργκ είναι η κορυφαία ομάδα ποδοσφαίρου της πόλης, που παίζει (2017) στη 2η κατηγορία. Η Τένσμπεργκ Βίκινγκς είναι η τοπική ομάδα χόκεϊ. Ο σύλλογος έπαιζε στο GET-ligaen μέχρι το 2014.
Το Τένσμπεργκ φιλοξενεί ένα γύρο του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος UIM F2 (Θαλάσσιας Φόρμουλας 2) κάθε χρόνο από το 2014.
Ίσως το πιο σημαντικό αξιοθέατα της πόλης είναι το Slottsfjellet, ο πύργος πάνω στο λόφο. Κατασκευάσθηκε το 1888 σε ανάμνηση του Φρούριου Τένσμπεργκ (Tunsberg festning), το παλιό φρούριο, από το οποίο παραμένουν μόνο αποσπασματικά ερείπια. Κάτω από το βουνό υπάρχει ένα μουσείο αφιερωμένο στο "Slottsfjellet" και στο Τένσμπεργκ. Υπάρχουν πολλές εκθέσεις εδώ για τη φαλαινοθηρία και το φρούριο. Αρκετοί δρόμοι στην πόλη έχουν το όνομά παλιών βασιλιάδων της Νορβηγίας.[37]
Άλλα σημαντικά αξιοθέατα είναι:
Στο Τένσμπεργκ βρίσκεται ο Tύμβος Οσεμπεργκ, ένας ταφικός τύμβος της εποχής των Βίκινγκ. Το Πλοίο Οσεμπεργκ ανακαλύφθηκε στον ομώνυμο ταφικό τύμβο το 1904. Αυτό το πλοίο βρίσκεται τώρα στο Μουσείο Πλοίων των Βίκινγκ στο Όσλο. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές το 1904 αποκάλυψαν το μεγαλύτερο και πλουσιότερο παράδειγμα χειροτεχνίας της ιστορίας της εποχής των Βίκινγκ. Εκτός από το Πλοίο Οσεμπεργκ το Oseberghaugen περιείχε την ομώνυμη άμαξα, πέντε όμορφα σκαλιστά στύλους κρεβατιού σε σχήμα κεφαλής ζώου, τέσσερα έλκηθρα, κρεβάτια, κασέλες, αργαλιούς, οικιακά σκεύη και πολλά άλλα. Επιστημονικές έρευνες το 1992 χρονολόγησαν την ταφή στο 834 μ.Χ. και πιθανολογείται ότι εκεί ετάφη η Βασίλισσα Άλβχιλντ, η πρώτη σύζυγος του Βασιλιά Γκούντρεντ.[43]
Όταν ανακαλύφθηκε, το πλοίο ήταν θαμμένο σε πηλό και καλυμμένο με πέτρες κάτω από τον ύψους 6 μέτρων Tύμβο Οσεμπεργκ. .[44]
Το Τένσμπεργκ είναι κυρίως εμπορικό και διοικητικό κέντρο. Είναι επίσης γνωστό ιδιαίτερα για τα ασημικά του. Η πόλη εξυπηρετείται από τη σιδηροδρομική γραμμή Vestfoldbanen, που περνάει μέσα από την πόλη.
Το Τένσμπεργκ έχει χρησιμοποιηθεί ως σκηνικό πολλών ταινιών, κυρίως του Κινηματογραφικού Σύμπαντος της Marvel. Στην ταινία Iron Man 2 του 2010 αναφέρεται ως μια περιοχή υπό την επιτήρηση του S.H.I.E.L.D. [45] Στην ταινία Thor του 2011, πριν από αιώνες το Τένσμπεργκ είναι το σημείο εισβολής των Frost Giants του Jotunheim, που προσπάθησε να κατακτήσει τη Γη, προτού ηττηθεί από τον Όντιν και τις δυνάμεις του Άσγκαρντ. Αργότερα το 2011 εμφανίζεται στο Ο Πρώτος Εκδικητής: Captain America [46] ως η τοποθεσία μιας εκκλησίας όπου μια αίρεση πιστών του Οντιν λειτουργεί ως κρυψώνα ενός ισχυρού τεχνουργήματος, που ονομάζεται Tesseract, που κλέβεται κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο από το Κόκκινο Κρανίο. Στην ταινία του 2019 Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη η πόλη είναι ο τόπος όπου οι Ασγκάρντιοι, που επέζησαν από την καταστροφή του Άσγκαρντ στο τέλος του Thor: Ragnarok και στην αρχή της επίθεσης του Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας, έφτιαξαν τη νέα τους κατοικία, που ονόμασαν Nέο Άσγκαρντ.
Το Τένσμπεργκ εμφανίζεται επίσης στο παιχνίδι επέκταση της Κατάκτησης των Βίκινγκ Mount and Blade: Warband ως πρωτεύουσα του Βασιλείου του Νόρθβεγκρ.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.