Νεοχώρι Υπάτης Φθιώτιδας

Το Νεοχώρι^[1] ή Νεοχώρι Υπάτης^[2] είναι είναι οικισμός στην Στερεά Ελλάδα και την Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.

Νεοχώρι
Το κάτω μέρος του χωριού, στο αριστερό τμήμα φαίνεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην κεντρική πλατεία και το παλιό σχολείο στα δεξιά της.
Νεοχώρι Νεοχώρι
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Στερεάς Ελλάδας
Περιφερειακή Ενότητα	Φθιώτιδας
Δήμος	Λαμιέων
Δημοτική Ενότητα	Υπάτης
Γεωγραφία
Νομός	Φθιώτιδας
Υψόμετρο	1.240
Πληθυσμός
Μόνιμος	98
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	350 16
Τηλ. κωδικός	22360
δεδομένα

Γενικά

Το Νεοχώρι βρίσκεται στις δυτικές πλαγιές του όρους Οίτη, σε υψόμετρο 1.240 μέτρα^[3][4] και περιστοιχίζεται από δάση ελάτης. Το χωριό είναι αραιοκτισμένο, με το άνω τμήμα του να μην είναι ορατό από το κάτω. Έχει πληθυσμό 197 κατοίκους ^[5] και διοικητικά ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Υπάτης του διευρυμένου Δήμου Λαμιέων, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης.

Ιστορία

Το Νεοχώρι ιδρύθηκε επί Τουρκοκρατίας, από Σουλιώτες οι οποίοι έφτασαν καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους στην Οίτη, γύρω στα 1600.^[6] Αποτέλεσε πυρήνα για τον απελευθερωτικό αγώνα, καθώς γύρω του υπήρχαν πολλά λημέρια αρματολών και κλεφτών.

Το 1912 αποσπάσθηκε από τον Δήμο Υπάτης και ορίστηκε ως έδρα της κοινότητας Νεοχωρίου Υπάτης.^[7] Το 1941 αποσπάται από τον Δήμο Καλλιέων και προσαρτάται εκ νέου στον Δήμο Υπάτης.^[7]

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου κάηκε σχεδόν στο σύνολό του από τις δυνάμεις κατοχής, ως αντίποινα για βοήθεια που παρείχαν οι κάτοικοι στους αντάρτες. Μετά το πέρας του εμφυλίου και στα πλαίσια της γενικότερης οικονομικής ανάκαμψης της χώρας, άρχισε σταδιακή ανοικοδόμηση.

Το 1997 με το σχέδιο Καποδίστριας καταργήθηκε η κοινότητα Νεοχωρίου Υπάτης και ο οικισμός ενσωματώθηκε στον Δήμο Υπάτης, ενώ το 2010 ενσωματώθηκε στον Δήμο Λαμιέων.^[2]

Οικονομία

Η οικονομία του χωριού βασιζόταν στην καλλιέργεια αγροτεμαχίων, τόσο εντός του χωριού, όσο και σε κοντινά οροπέδια. Παράλληλα σημαντική δραστηριότητα υπήρχε και στην κτηνοτροφία, με κοπάδια αιγοπροβάτων. Τα τελευταία χρόνια οι καλλιέργειες έχουν ουσιαστικά εξαφανιστεί, ενώ διατηρούνται ακόμα οι κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι κάτοικοι εγκαταλείπουν το χωριό, καθώς τα κοπάδια μεταφέρονται στα πεδινά, λόγω ηπιότερων καιρικών συνθηκών.

Παράδοση

Οι σύνδεσμοι του Νεοχωρίου με την Ήπειρο είναι εμφανείς, τόσο από την παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά από χοντρό μαλλί, που οι κάτοικοι ονομάζουν «κόκκινη φανέλα»^[8], όσο και από τον δημοτικό χορό «κλειστό»^[9], αλλά και από τα τραγούδια του χωριού, τα οποία μοιράζονται πλήθος στοιχείων με αυτά της ηπειρώτικης παράδοσης. Ο κλειστός παραδοσιακά χορευόταν μόνο από άνδρες, οι οποίοι τραγουδούσαν χωρίς συνοδεία οργάνων, στην πλατεία του χωριού. Τα τελευταία χρόνια στον χορό συμμετέχουν και γυναίκες. Αξιοσημείωτη είναι και η συλλογή τοπικών δημοτικών τραγουδιών.

Εκδηλώσεις

Στο Νεοχώρι οργανώνονται εορταστικές εκδηλώσεις στις 20 Ιουλίου στα πλαίσια του εορτασμού του Προφήτη Ηλία (υπάρχει αφιερωμένος ναός σε κοντινή κορυφή), αλλά και στις 26 Ιουλίου για τον εορτασμό της Αγίας Παρασκευής (υπάρχει ναός μέσα στο χωριό). Και στις δύο περιπτώσεις γίνεται λειτουργία στους αντίστοιχους ναούς, οι οποίοι συνήθως παραμένουν κλειστοί τον υπόλοιπο χρόνο (κύριος ναός του χωριού είναι αυτός του Αγίου Νικολάου, στην κεντρική πλατεία, ο οποίος χρονολογείται από το 1650^[6]). Στον εορτασμό του Προφήτη Ηλία συνήθως χορεύεται μετά τη λειτουργία ο κλειστός στην πλατεία του χωριού, από κατοίκους που φορούν παραδοσιακές φορεσιές, οι οποίοι αρκετές φορές συνοδεύονται και από το παραδοσιακό χορευτικό συγκρότημα των Λουτρών Υπάτης.

Σημείωση

Στην Φθιώτιδα υπάρχουν οι παρακάτω συνώνυμοι οικισμοί:

• Νεοχώρι Αγίου Κωνσταντίνου Φθιώτιδας, στο Δήμο Μώλου-Αγίου Κωνσταντίνου.
• Νεοχώρι Δομοκού Φθιώτιδας, στο Δήμο Δομοκού.
• Νεοχώρι Πουγκακίων Φθιώτιδας, στο Δήμο Μακρακώμης.
• Νεοχώρι Τυμφρηστού Φθιώτιδας, στο Δήμο Μακρακώμης

Πηγές

1. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 45. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 74.
2. «Νεοχώρι Υπάτης Φθιώτιδος». Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ. Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2024.
3. «Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών 2001» (PDF). Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος. σελ. 349.
4. «ΝΕΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΥΠΑΤΗ - Greek Travel Pages». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2024.
5. [http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/PAGE-census2011 Αρχειοθετήθηκε 2012-11-13 στο Wayback Machine.
6. Νεοχώρι Αρχειοθετήθηκε 2009-06-02 στο Wayback Machine., Δήμος Υπάτης
7. «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2024.
8. «Η κόκκινη φανέλα : Νυφιάτικη και γιορταστική γυναικεία φορεσιά από το Νεοχώρι Υπάτης». Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2024.
9. «Κλειστός στη Ρούμελη». Πανδέκτης - Ο κόσμος του ελληνικού χορού. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2024.