Μπασμάτσι

Οι Μπασματσί (ρωσικά: Басмачество‎‎ , μπασμάτσιεστβο, όρος προερχόμενος από την τουρκική λέξη "μπασκιντζί" που σημαίνει επιτιθέμενος)^[1] επίσημα γνωστό ως Οργάνωση Απελευθέρωσης του Τουρκεστάν^[2] ήταν αντάρτικο κίνημα. Το όνομα τους προέρχεται από την τουρκική ρίζα μποσμόκ ("καταστολή"), με την προσθήκη της κατάληξης τσι που εκφράζει συνήθεια. Οι Μπασματσί ήταν αντάρτες που δρούσαν στις περιοχές Κεντρικής Ασίας. Το κίνημα ξεκίνησε όταν ξέσπασαν ταραχές μετά την απόφαση στρατολόγησης μουσουλμάνων κατοίκων του Τουρκεστάν κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1916.^[3] Πολέμησαν εναντίον των μπολσεβίκων μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920.

Σημαία του κινήματος των Μπασματσί, 1921-1924

Στους μήνες μετά την οκτωβριανή επανάσταση οι Μπολσεβίκοι κατέλαβαν σημαντικά τμήματα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και ξεκίνησε ο Ρωσικός Εμφύλιος Πόλεμος. Τα πολιτικά κινήματα των μουσουλμάνων στο Τουρκεστάν προσπάθησαν να σχηματίσουν κυβέρνηση στην Κοκάνδη, στην κοιλάδα της Φεργκάνα. Οι Μπολσεβίκοι ξεκίνησαν επίθεση στην Κοκάνδη τον Φεβρουάριο του 1918 και έσφαξαν ένα σημαντικό αριθμό ατόμων, πιθανώς μέχρι και 25.000 άτομα.^[4][5][5] Η σφαγή οδήγησε στην αύξηση της στήριξης για τα κινήματα των Μπασματσί που ξεκίνησαν ανταρτοπόλεμο και συμβατικό πόλεμο καταλαμβάνοντας μεγάλα τμήματα της κοιλάδας της Φεργκάνα και μεγάλο μέρος του Τουρκεστάν.

Οι τύχες του αποκεντρωμένου κινήματος ποίκιλαν στις αρχές της δεκαετίας του 1920, αλλά προς το 1923 οι εκτεταμένες εκστρατείες του Κόκκινου Στρατού οδήγησε σε πολλαπλές ήττες για το κίνημα των Μπασματσί. Μετά από σημαντικές εκστρατείες του Κόκκινου Στρατού, και ενώ οι σοβιετικοί έκαναν παραχωρήσεις στις οικονομικές και ισλαμικές πρακτικές στην δεκαετία του 1920, οι στρατιωτικές τύχες και η υποστήριξη του λαού μειώθηκε.^[6] Η αντίσταση στην ρωσική διακυβέρνηση και σοβιετική εξουσία διογκώθηκε και πάλι, σε μικρότερο βαθμό ωστόσο, ως απάντηση στις εκστρατείες κολλεκτιβοποίησης στην εποχή πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.^[7]

Παραπομπές

1. Το κίνημα των Μπασμάτσι εκ των έσω: Αναφορά του Ζεκί Βελιντί Τογκάν
2. Muḥammad, Fayz̤· Hazārah, Fayz̤ Muḥammad Kātib (1999). Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising (στα Αγγλικά). Markus Wiener Publishers. σελ. 128. ISBN 9781558761551.
3. Victor Spolnikov, "Impact of Afghanistan's War on the Former Soviet Republics of Central Asia," in Hafeez Malik, ed, Central Asia: Its Strategic Importance and Future Prospects (New York: St. Martin's Press, 1994), 101.
4. Uzbekistan, By Thomas R McCray, Charles F Gritzner, pg. 30, 2004, (ISBN 1438105517).
5. Martha B. Olcott, The Basmachi or Freemen's Revolt in Turkestan, 1918-24, 355.
6. Michael Rywkin, Moscow's Muslim Challenge: Soviet Central Asia (Armonk: M. E. Sharpe, Inc, 1990), 41.
7. Martha B. Olcott, "The Basmachi or Freemen's Revolt in Turkestan, 1918-24," Soviet Studies, Vol. 33, No. 3 (Jul., 1981), 361.