Λευκονόη

Η Λευκονόη ή Λευκόνιον ή Λευκόνοιον, (αρχαία ελληνικά: Λευκονόη ή Λευκόνοιον‎‎), (ο δήμος: Λευκονόης) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Λεοντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).

Λευκονόη

Γενικά στοιχεία
Ονομασία	Λευκονόη ή Λευκόνοιον
Άλλες ονομασίες	Λευκόνιον
Κύριος οικισμός	Λευκονόη ή Λευκόνοιον
Διοικητικά στοιχεία
Ταυτότητα	δήμος της αρχαίας Αττικής
Ονομασία δήμου	Δήμος Λευκονόης
Ονομασία δημότη	Λευκονοιεύς
Φυλή	Λεοντίδα
Τριττύς	Άστεως ή Μεσογείων
Σύστημα εξουσίας	Πόλη–κράτος
Πολιτικό σύστημα	Αθηναϊκή Δημοκρατία
Τίτλος ηγέτη	δήμαρχος
Λήψη αποφάσεων	Αρχαία Βουλή & Δήμος
Αριθμός βουλευτών
1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ.	3
2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ.	5
3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ.	5
4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127	άγνωστος
5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας	άγνωστος
Ιστορική εξέλιξη
Ίδρυση	508 ΠΚΕ
Λήξη	3ος αιώνας
Αντικαταστάθηκε από	Δήμος Περιστερίου, Δήμος Ιλίου
Λατρευτικές παραδόσεις
Μυθολογία	Λευκονόη
Αρχαιολογία
Περιοχή
Αρχαία Αττική Σήμερα: Περιστέρι, Ίλιον Αττικής
Οι δήμοι της αρχαίας Αθήνας
π σ ε

Ονομασία

Ο δήμος πήρε το όνομά του από την μυθική επώνυμη ηρωίδα Λευκονόη,^[1] η οποία ήταν σύμφωνα με μια εκδοχή κόρη του Φωσφόρου και μητέρα του Φιλάμμωνα, τον οποίο απέκτησε με τον θεό Απόλλωνα.^[2] Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή δεν ήταν αυτή η μητέρα του Φιλάμμωνα, αλλά η Χιόνη, κόρη του Δαιδαλίωνα. Υπάρχει επίσης εκδοχή, σύμφωνα με την οποία, η Λευκονόη δεν ήταν κόρη του Φωσφόρου, αλλά μια από τις κόρες του Μινύου βασιλιά του Ορχομενού Βοιωτίας και πατέρα ή γιου του επώνυμου ήρωα Ορχομενού, τις οποίες μεταμόρφωσε ο θεός Ερμής σε νυχτερίδες. Τέλος υπάρχει αναφορά για την Λευκονόη, ως σύζυγο του Κυανίππου στον μύθο του «Κυανίππου και της Λευκονόης».

Τοποθεσία του αρχαίου δήμου

Ο δήμος της Λευκονόης, ήταν δήμος του άστεως.^[1] Η ακριβής τοποθεσία του δήμου αυτού δεν έχει προσδιορισθεί και δεν έχει ακόμα ταυτιστεί επακριβώς, αλλά σύγχρονοι μελετητές πιστεύουν, ότι ο δήμος βρισκόταν περίπου στα σύνορα των σημερινών δήμων Περιστερίου^[3] και Ιλίου. Στην περιοχή έχουν βρεθεί βάσεις αγαλμάτων που αναγράφουν το όνομα του δήμου. Το όνομά της περιοχής πιθανόν να οφειλόταν στο λευκό χρώμα του εδάφους και των πετρωμάτων της περιοχής. Για τον ίδιο λόγο η σημερινή ονομασία της περιοχής είναι Άσπρα Χώματα.

Υπάρχουν αρχαιολογικά στοιχεία (ενεπίγραφη βάση αγάλματος, επιτύμβια λήκυθος), τα οποία υποστηρίζουν την άποψη ότι ο δήμος Λευκονόης βρισκόταν στην περιοχή του Ιλίου, κοντά στην περιοχή, την οποία βρίσκεται ο ναΐσκος των Αγίων Θεοδώρων και το σημερινό νεκροταφείο του δήμου και εκεί, όπου ο αρχαιολόγος Κυριακός Πιττάκης, το 1853, μελέτησε τα επιφανειακά ευρήματα στην Ανθούπολη, γύρω από το νεκροταφείο των Αγ. Θεοδώρων,^[4] αλλά σύμφωνα με τους σύγχρονους ερευνητές είναι επίφοβο να βασίζονται οι όποιες θέσεις στις επιγραφές των ταφικών μνημείων, καθώς, για παράδειγμα, άλλα ταφικά μνημεία Λευκονοέων προέρχονται από το Μενίδι, ή από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Κατηφόρη στην Αθήνα.^[5]

Παλαιότεροι ερευνητές τοποθετούσαν τον δήμο αυτόν στην Ανατολική πλευρά του Υμηττού,^[6] στην περιοχή «Μετόχιον της Μονής του Προδρόμου Κυνηγού» (μετόχι «Λευκάνορα» και πεδιάδα «Άσπρα χώματα»)^[7] ή στον Άγιο Στέφανο, αλλά σύμφωνα με νεώτερους ερευνητές δεν παραθέτουν σχετικά στοιχεία, ώστε να μπορέσει να γίνει αξιολόγηση της άποψής τους.^[5]

Μερικοί ιστορικοί τοποθετούν επίσης τον αρχαίο δήμο κοντά στους δήμους της Κεφαλής ή της Αναφλύστου, καθώς το ακριβές όνομα του δήμου θεωρείται επίσης ως αβέβαιο, αφού αναφέρονται μόνο οι δημότες. Επίσης σε διάφορες πηγές υπάρχουν σημεία σύγχυσης, γιατί στην αρχαιότητα υπήρχαν και άλλα μέρη με παρόμοια ονομασία, όπως το Λευκόνιον, το οποίο ήταν πόλη της Χίου, όπου διεξήχθη μάχη κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και επίσης υπήρχαν με το ίδιο όνομα ένα λατομείο και το Λευκόνιον ιερό κοντά στην αρχαία Ανάφλυστο.

Αν τελικώς αποδειχθεί βάσιμη η τοποθέτηση της Λευκονόης στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων του δήμου Ιλίου, αυτό πιθανώς να επιφέρει μία σημαντική αλλαγή στην κατάταξη των δήμων και των τριττύων σύμφωνα και με την ερευνήτρια Αμαλία Διώτη, η οποία σημειώνει στην μελέτη της για τους αρχαίους δήμους της δυτικής Αττικής, υπό τη μορφή υποθέσεως και μόνον, καθώς δεν υπάρχουν - τουλάχιστον έως σήμερα - στοιχεία φιλολογικά είτε αρχαιολογικά που να μετατρέπουν την υπόθεση αυτή σε βεβαιότητα: «Η Λευκονόη εντάσσεται, όπως έχει ήδη αναφερθεί, από τους μελετητές, στην τριττύ του άστεως της Λεοντίδος φυλής. Οι υπόλοιποι δήμοι όμως που ανήκουν στην τριττύ αυτή (Άλιμος, Κηττός, Οίον Κεραμεικόν, Σκαμβωνίδαι), τοποθετούνται (με επιφύλαξη ωστόσο) στα νότια της πόλεως, σε σημεία που ουδεμία γεωγραφική σχέση έχουν με την περιοχή των Αγίων Θεοδώρων. Αντιθέτως, ο δήμος Ευπυρίδων ο οποίος εντάσσεται στην τριττύ των Μεσογαίων της Λεοντίδος φυλής, τοποθετείται κοντά στο Καματερό, και αντιστοίχως προς τα βόρεια τοποθετούνται και οι λοιποί της τριττύος δήμοι. Ο σημερινός δήμος Ιλίου επομένως θα μπορούσε όντως να αναγνωρισθεί ως η θέση του αρχαίου δήμου Λευκονόης, εφόσον αυτή εντασσόταν στην τριττύ των Μεσογαίων, σε γειτνίαση με το δήμο Ευπυρίδων».^[5]

Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,^[8] ως μέλος της Λεοντίδας φυλής, συμμετείχε με 3 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν με 5 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.

Οι κάτοικοι της Λευκονόης

Ο δημότης της αρχαίας Λευκονόης ονομαζόταν Λευκονοεύς ή Λευκονοιεύς ή Λευκονιεύς.^[9]

Προσωπικότητες από την Λευκονόη

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο της Λευκονόης, όπως ο Γνάθιος ο Λευκονοιεύς γιος του Μνέσονος, ο βουλευτής Δαμίας ο Λευκονοιεύς, ο Διδυμίας ο Λευκονοιεύς^[10], καθως και ο ρητορας, δικηγορος και πολιτικος, Δημοχαρης, ανηψιος του ρητορα Δημοσθενη.

Δείτε επίσης

• Αρχαία Αθήνα
• Λεοντίδα φυλή