Macroiaith

Safon ryngwladol dros godau ieithoedd yw ISO 639-3. Wrth ddiffinio codau rhai o'r ieithoedd, mae'n rhoi'r term macroiaith ar achosion sydd ar y ffin rhwng bod yn dafodieithioedd gwahanol dros ben ac yn ieithoedd cytras iawn (cotinwwm ieithyddol) ac ar amrywiadau llafar sydd wedi'u hystyried naill ai'n un iaith neu'n ieithoedd gwahanol oherwydd rhesymau ethnig neu wleidyddol yn hytrach na rhai ieithyddol.

Macroiaith

Enghraifft o'r canlynol	languoid class
Math	cod iaith
Gweithredwr	SIL International

Ceir 56 o ieithoedd yn ISO 639-2 a ystyrir yn facroieithoedd yn ISO 639-3.^[1] Defnyddir y categori "macroiaith" yn 16eg argraffiad Ethnologue hefyd.^[2]

Nid oedd gan rai o facroieithoedd ISO 639-2 ieithoedd unigol yn ISO 639-3, e.e ara (Arabeg). Roedd gan eraill fel nor (Norwyeg) ddwy ran unigol (nno Nynorsk, nob Bokmål) eisoes yn 639-2. Mae hyn yn golygu bod rhai ieithoedd (e.e. arb Arabeg Safonol) a ystyrid yn dafodieithoedd un iaith (ara) gan ISO 639-2 yn awr yn ieithoedd unigol mewn rhai cyd-destunau yn ISO 639-3. Dyma 639-3 yn ceisio trin amrywiadau sydd efallai'n ieithyddol wahanol i'w gilydd, ond y mae'u siaradwyr yn eu gweld yn ffurfiau ar yr un iaith, e.e. yn achosion deuglosia, e.e. Arabeg Cyffredinol (639-2) ^[3] ac Arabeg Safonol (639-3).^[4]

Mathau o facroieithoedd

• elfen nad oes ganddi god ISO 639-2: 1 - hbs
• elfennau â dwy god ISO 639-2: 4 - fas, msa, sqi, zho
• elfennau heb godau ISO 639-1: 25
• elfennau heb godau ISO 639-1: 30
• elfennau y mae gan eu hieithoedd unigol godau ISO 639-1: 2
  • nor - nn, nb
  • hbs - hr, bs, sr

Rhestr o facroieithoedd

Dim ond data swyddol oddi ar http://www.sil.org/iso639-3 sydd yn y rhestr hon.

ISO 639-1	ISO 639-2	ISO 639-3	Nifer yr ieithoedd unigol	Enw'r facroiaith
ak	aka	aka	2	Acaneg
ar	ara	ara	30	Arabeg
ay	aym	aym	2	Aimareg
az	aze	aze	2	Aserbaijaneg
(-)	bal	bal	3	Balwtshi
(-)	bik	bik	5	Bicol
(-)	bua	bua	3	Bwriat
(-)	chm	chm	2	Mari (Rwsia)
cr	cre	cre	6	Cri
(-)	del	del	2	Delaware
(-)	den	den	2	Slavey (Athapasgaidd)
(-)	din	din	5	Dinka
(-)	doi	doi	2	Dogri
et	est	est	2	Estoneg
fa	fas/per	fas	2	Perseg
ff	ful	ful	9	Ffwla
(-)	gba	gba	5	Gbaya (Gweriniaeth Canolbarth Affrica)
(-)	gon	gon	2	Gondi
(-)	grb	grb	5	Grebo
gn	grn	grn	5	Gwarani
(-)	hai	hai	2	Chaida
(-)[5]	(-)	hbs	3	Serbo-Croateg
(-)	hmn	hmn	21	Hmong
iu	iku	iku	2	Inuktitut
ik	ipk	ipk	2	Inupiaq
(-)	jrb	jrb	5	Iddew-Arabeg
kr	kau	kau	3	Kanuri
(-)	kok	kok	2	Konkani
kv	kom	kom	2	Komi
kg	kon	kon	3	Kongo
(-)	kpe	kpe	2	Kpelle
ku	kur	kur	3	Cyrdeg
(-)	lah	lah	8	Lahnda
(-)	man	man	7	Mandingo
mg	mlg	mlg	10	Malagaseg
mn	mon	mon	2	Mongoleg
ms	msa/may	msa	36	Maleieg
(-)	mwr	mwr	6	Marwari
no	nor	nor	2	Norwyeg
oj	oji	oji	7	Ojibwe
om	orm	orm	4	Oromo
ps	pus	pus	3	Pashto
qu	que	que	44	Cetshwa
(-)	raj	raj	6	Rajasthani
(-)	rom	rom	7	Romani
sq	sqi/alb	sqi	4	Albaneg
sc	srd	srd	4	Sardeg
sw	swa	swa	2	Swahili language
(-)	syr	syr	2	Syrieg
(-)	tmh	tmh	4	Tamashek
uz	uzb	uzb	2	Wsbeceg
yi	yid	yid	2	Iddew-Almaeneg
(-)	zap	zap	58	Zapotec
za	zha	zha	16	Zhuang
zh	zho/chi	zho	13	Tsieineeg

Ystyrir yr iaith Dungan (dng) yn agosach at Fandarin, ond nid yw ar y rhestr hon yn ISO 639-3 oherwydd datblygiadau hanesyddol a diwylliannol gwahanol.^[6]

Er bod ISO 639 yn rhestru codau am Hen Tsieineeg (och) a Tsieineeg Canol Diweddar (ltc), nid ydynt o dan Tsieineeg ar restr ISO 639-3 gan fod y naill yn iaith hynafol a'r llall yn iaith hanesyddol.

Cyfeiriadau

1. "Scope of denotation for language identifiers". SIL International. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-02-08. Cyrchwyd 2014-05-05.
2. Lewis, M. Paul, gol. 2009. Ethnologue. Dallas: SIL International
3. "Documentation for ISO 639 identifier: ara". SIL International. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-05-16. Cyrchwyd 2014-05-05.
4. "Documentation for ISO 639 identifier: arb". SIL International. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-10-13. Cyrchwyd 2014-05-05.

5. Hysbysiad o Newid ISO 639-2/RA

   Cod ISO 639-1	Cod ISO 639-2	Enw Saesneg	Enw Ffrangeg	Dyddiad ychwanegu neu newid	Categori'r newid	Nodiadau
   [-sh]	(dim)	Serbo-Croatian	serbo-croate	2000-02-18	Dep	Tynnwyd y cod hwn yn ôl yn 2000 oherwydd bod codau gwahanol i bob iaith unigol (Serbeg, Croateg ac yn nes ymlaen Bosneg). Fe'i cyhoeddwyd mewn adolygiad o ISO 639-1 ond nid oedd wedi'i gynnwys yn ISO 639-2. Ystyrir yn facroiaith (term cyffredinol am grŵp o ieithoedd unigol â pherthynas agos) yn ISO 639-3. Ailddatganwyd ei fod wedi'i dynnu'n ôl gan Gydbwyllgor Ymgynghorol ISO 639 yn 2005.
   sr	srp [scc]	Serbian	serbe	2008-06-28	CC	Cymerodd cod ISO 639-2/T le cod ISO 639-2/B
   hr	hrv [scr]	Croatian	croate	2008-06-28	CC	Cymerodd cod ISO 639-2/T le cod ISO 639-2/B

6. Rimsky-Korsakoff, Svetlana (1967). "Soviet Dungan: The Chinese language of Central Asia. Alphabet, phonology, morphology.". Monumenta Serica 26: 352–421.

Dolenni allanol

• ISO 639-3 Macrolanguage Mappings Archifwyd 2012-06-13 yn y Peiriant Wayback