Mïosen

Cyfres neu Epoc ddaearegol ydy Mïosen (Saesneg: Miocene) (symbol M_I^[1]) o fewn y cyfnod Neogen, sy'n ymestyn o tua 23.03 to 5.332 miliwn o flynyddoedd yn ôl (Ma). Fe enwyd y cyfnod hwn gan Syr Charles Lyell daw'r enw o ddau air Groegaidd: μείων (meiōn, “llai”) a καινός (kainos, “newydd”) a golyga "llai diweddar" gan fod y cyfnod hwn yn cynnwys 18% yn llai o anifeiliaid di-asgwrn cefn na'r cyfnod Plïosen. Mae Mïosen yn dilyn y cyfnod Oligosen a daw'r Plïosen ar ei ôl.

System	Cyfres	Oes	Oes (Ma)
Cwaternaidd	Pleistosenaidd	Gelasaidd	ifancach
Neogenaidd	Plïosenaidd	Piacensaidd	2.588–3.600
		Sancleaidd	3.600–5.332
	Mïosenaidd	Mesinaidd	5.332–7.246
		Tortonaidd	7.246–11.608
		Serravallaidd	11.608–13.65
		Langhianaidd	13.65–15.97
		Bwrdigalaidd	15.97–20.43
		Acwitanaidd	20.43–23.03
Paleogenaidd	Oligosenaidd	Cataidd	hynach
Israniadau'r Cyfnod Neogen, yn ôl IUGS, fel a gaed yng Ngorffennaf 2009.

Y Mïosen ydy epoc cyntaf y Cyfnod Neogen.

Roedd planhigion ac anifeiliaid y Cyfnod Mïosen yn gymharol fodern: roedd mamaliaid ac adar edi hen sefydlu erbyn y cyfnod hwn, felly hefyd y morfil, y morloi a gwymon. Mae'r cyfnod hwn o ddiddordeb mawr i ddaearegwyr gan y ffurfiwyd llawer iawn o fynyddoedd yr Himalayas ar yr adeg yma. Effaith hyn ar y tywydd yn Asia oedd ffurfio monswnau a rhewlifau yn Hemisffer y Gogledd.^[2]

Cyfeiriadau

1. "Geologic Age Symbol Font (StratagemAge)" (PDF). USGS. 99-430. Cyrchwyd 2011-06-22.
2. An Zhisheng, John E. Kutzbach, Warren L. Prell & Stephen C. Porter (2001). "Evolution of Asian monsoons and phased uplift of the Himalaya Tibetan plateau since Late Miocene times". Nature 411: 62–66. doi:10.1038/35075035.

Gweler hefyd

• Cyfnodau daearegol