Hir-a-thoddaid

	Y pedwar mesur ar hugain
Rhestr
	Awdl gywydd ; Byr a thoddaid ; Clogyrnach ; Cyhydedd fer; Cyhydedd hir; Cyhydedd naw ban; Cyrch a chwta; Cywydd deuair fyrion; Cywydd deuair hirion; Cywydd llosgyrnog; Englyn cyrch; Englyn milwr; Englyn penfyr; Englyn proest cyfnewidiog; Englyn proest cadwynog; Englyn unodl union; Englyn unodl crwca; Gwawdodyn byr; Gwawdodyn hir; Hir a thoddaid; Rhupunt byr; Rhupunt hir; Tawddgyrch cadwynog; Toddaid; Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu
	Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Un o'r pedwar mesur ar hugain ydy'r hir-a-thoddaid sy'n fesur caeth; fersiwn degsill o'r gwawdodyn hir ydyw gan fod y llinellau'n ddegsill yn hytrach na naw sillaf. Toddaid hir y gelwir y ddwy linell olaf mewn hir-a-thoddaid.

Ffeithiau sydyn Rhestr ...

Cau

Mae diwedd pob llinell yn odli.

Dyma ddwy enghraifft allan o "Awdl Merch yr Amserau" gan Robin Llwyd ab Owain:

Mae fy nghân ifanc, mae fy nghynefin

Ynot a rhythm borewynt drwy eithin,

Wyt gyffro Giro mewn jins - sy'n datod.

I 'mwa hynod wyt ffidil Menuhin.

Lleuad y nos a fu'n tywallt drosot

A'i rhaeadr ieuanc o gytser drwot,

Minnau yn fflam ohonot, - Erin f'oes;

Rhannaf fy einioes, serennaf ynot.

Fel arfer, ceir chwe llinell mewn hir-a-thoddaid, dwy linell degsill ychwanegol ar y dechrau.

Un o brif feistri'r mesur hwn oedd y diweddar Brifardd ac Archdderwydd Dic Jones. Dyma ei hir-a-thoddaid sy'n cloi'r awdl "Cynhaeaf", a enillodd Gadair Eisteddfod Genedlaethol Aberafan 1966:

Tra bo dynoliaeth fe fydd amaethu

A chyw hen linach yn ei olynu,

A thra bo gaeaf bydd cynaeafu,

A byw greadur tra bo gwerydu,

Bydd ffrwythlonder tra pery - haul a gwlith,

Yn wyn o wenith rhag ein newynu.

Neu ran o'i awdl goffa, "Galarnad", i'w ferch Esyllt a fu farw'n ifanc:

Nid yw yfory yn difa hiraeth

Nac ymwroli'n nacau marwolaeth.

Fe ddeil pangfeydd ei alaeth - tra bo co',

Ei dawn i wylo yw gwerth dynoliaeth.

Wikiwand in your browser!

Hir-a-thoddaid

Wikiwand in your browser!

Gweler hefyd