Galileo Galilei

Seryddwr a ffisegydd o Eidalwr oedd Galileo Galilei (15 Chwefror 1564 – 8 Ionawr 1642), y seryddwr cyntaf i ddefnyddio telesgop i astudio'r sêr. Dywedodd y gwyddonydd Stephen Hawking, "Galileo, perhaps more than any other single person, was responsible for the birth of modern science."^[1]

Galileo Galilei
Ganwyd	Galileo di Vincenzo Bonaiuti de' Galilei  15 Chwefror 1564  Pisa
Bu farw	8 Ionawr 1642  Arcetri
Man preswyl	Pisa, Padova, Fflorens
Dinasyddiaeth	Dugiaeth Fflorens, Uchel Ddugiaeth Toscana
Alma mater	Prifysgol Pisa
ymgynghorydd y doethor	Ostilio Ricci
Galwedigaeth	seryddwr, athronydd, mathemategydd, ffisegydd, dyfeisiwr, astroleg, polymath, academydd, gwyddonydd, peiriannydd, athronydd
Cyflogwr	Prifysgol Pisa Prifysgol Padova
Adnabyddus am	Galilean transformation, equations for a falling body
Tad	Vincenzo Galilei
Mam	Giulia Ammannati
Partner	Marina Gamba
Plant	Vincenzo Gamba, Maria Celeste
Gwobr/au	International Space Hall of Fame
llofnod

Darganfu pedwar lloeren mwyaf y blaned Iau - Io, Ewropa, Ganymede a Challisto. Ef oedd y dyn cyntaf i ddarganfod cyrff allfydol a chaiff y pedwar hyn eu hadnabod heddiw fel Lloerennau Galileaidd.

Galileo hefyd oedd y dyn cyntaf i weld y blaned Neifion, ond wnaeth o fethu gwireddu pwysigrwydd y gwrthrych, yn meddwl ei bod yn seren. O ganlyniad, ni chafodd y blaned ei chydnabod tan 1846.

Roedd Galileo'n gefnogwr o theori heliosentrig Copernicus. O ganlyniad, cafodd ei ddistewi gan yr Eglwys Gatholig.

Llyfryddiaeth

• La Billancetta (1586)
• Le Meccaniche (c.1600)
• Le operazioni del compasso geometrico et militare (1606)
• Sidereus Nuncius ("Y negesydd serennog", 1610)
• Il Saggiatore ("Y profwr", 1623)
• Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo ("Deialog ynglŷn â dwy brif system y byd", 1632)
• Discorsi e dimostrazioni matematiche, intorno a due nuove scienze (1638)

Cyfeiriadau

1. "Galileo and the Birth of Modern Science, gan Stephen Hawking, American Heritage's Invention & Technology, Gwanwyn 2009, Cyfrol. 24, Rhif 1, tud. 36

Eginyn erthygl sydd uchod am un o'r Eidal. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.