Epilepsi
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Mae epilepsi yn gyflwr cronig sy'n effeithio ar yr ymennydd. Mae'n cael ei nodweddu gan ffitiau. I'r gwyliwr mae'r trawiadau hyn yn ymddangos fel cyfnodau o ysgwyd trwm. Yn dibynnu ar y math o drawiad, mae'r ysgwyd yn digwydd am gyfnod byr neu gall fod yn ychydig funudau.[1][2]
Mae pobl sy'n byw gydag epilepsi weithiau'n cael eu galw'n epileptig, ond yn gywir dim ond y ffit neu drawiad sy'n "epileptig".
Mae ymadroddion Cymraeg eraill am epilepsi yn cynnwys:[3]
Mae llawer o wahanol fathau o ffitiau, ac mae yna hefyd lawer o wahanol fathau o epilepsi. Nid oes modd gwella'r rhan fwyaf o fathau o epilepsi ond yn aml gall cyffuriau wneud bywyd yn haws i bobl sy'n byw efo'r cyflwr. Mewn ychydig iawn o achosion, sy'n anodd eu trin mewn dulliau eraill, gall llawdriniaeth helpu. Mewn rhai achosion gall diet arbennig a elwir yn ddiet cetogenig helpu (diet lle mae'r rhan fwyaf o galorïau yn deillio o fraster a dim ond nifer fach o galorïau o garbohydradau); pan gafodd y diet ei ddatblygu, cafodd ei ddefnyddio yn bennaf i drin rhai plant ag epilepsi, cyn i gyffuriau cael eu datblygu; bellach, mae'n cael ei ddefnyddio i drin rhai achosion lle nad yw cyffuriau yn ymddangos i helpu.
Mae rhai ffurfiau ar y clefyd yn diflannu ar ôl amser, ee ffurfiau'n digwydd yn ystod plentyndod yn unig. Nid yw epilepsi yn un cyflwr, yn hytrach mae'n air am nifer o broblemau iechyd sydd yn achosi symptomau cyffredin.
Mae gan y cyflwr sawl ffurf, ond yn gyffredinol mae'r canlynol yn wir:
Mae'n cyflwr cyffredin iawn sydd wedi ei astudio llawer. Mae cyffuriau ar gyfer sawl math o epilepsi sy'n gwneud bywyd yn well i rhai yr effeithir arnynt. I gael diagnosis o epilepsi bydd raid i unigolyn cael o leiaf dau ffit, lle nad oes achos uniongyrchol dros ei gael yn amlwg. Gellir cael ffitiau nad ydynt yn cael eu hachosi gan epilepsi.
Yn y rhan fwyaf o achosion mae epilepsi yn cael ei achosi gan greithiau yn yr ymennydd. Mae rhai mathau o'r cyflwr yn cael eu hachosi gan anhwylderau genetig, a all gael eu trosglwyddo o'r rhieni i'w plant. Gall epilepsi cael ei achosi gan ddiffyg cwsg, gormod o alcohol, neu bethau eraill sy'n achosi gordyndra a straen.
Yn y rhan fwyaf o wledydd y byd ceir rheolau arbennig ar gyfer pobl sydd ag epilepsi parthed gwaith, defnyddio offer arbennig megis peiriannau a gyrru ceir a cherbydau eraill. Mae angen iddynt fod heb drawiad am beth amser cyn y gallant yrru car.
Mae'r cyflwr yn gyffredin iawn gyda thua un y cant o bobl ledled y byd (65 miliwn) yn byw gydag epilepsi[5]. Mae bron i wyth deg y cant o'r holl achosion yn digwydd mewn gwledydd sy'n datblygu. Mae epilepsi yn dod yn fwy cyffredin wrth i bobl heneiddio. Yn y byd datblygedig mae'r cyflwr yn cael ei chanfod am y tro cyntaf, yn fwyaf aml ymysg babanod a'r henoed. Yn y byd sy'n datblygu mae diagnosis cyntaf yn dueddol i fod ymysg plant hŷn ac oedolion ifanc. Bydd rhwng pump a deg y cant o'r holl boblogaeth wedi dioddef trawiad direswm erbyn iddynt gyrraedd wyth deg mlwydd oed.[6] Wedi cael un ffit mae'r siawns o gael ail ffit rhwng pedwar deg a phum deg y cant.
Gall pobl sy'n cael ffit epileptig yn wynebu nifer o broblemau. Y rhai mwyaf cyffredin yw:
.jpg)
.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
