1533 шо

II эзар шо

XIV бӀешо — XV бӀешо — XVI бӀешо — XVII бӀешо — XVIII бӀешо

1490‑гӀа 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500‑гӀа 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510‑гӀа 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520‑гӀа 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530‑гӀа 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540‑гӀа 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550‑гӀа 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560‑гӀа 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570‑гӀа 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580‑гӀа 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590‑гӀа 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600‑гӀа 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609

Хронологин таблица

Хиламаш

• 23 апрель — Ингалсан килсо ингалсан паччахьан Генрих VIII-гӀачун зуда Екатерина Арагонан юьту.
• 23 июль — Австрис а, Ӏусманан империс а Истамбулехь барт бина, оцу бертаца Австрис тӀелецира туркойн султанан хӀора шарахь ясакх такха^[1].
• Генрих VIII-гӀачо Болейн Анна (1507-1536) ялийна. Папас иза къобал ца дина.
• 1533—1536 — Данехь шайна йукъахь Ӏарш къуьйсуш дов доладелла («графийн дов») Кристиан II-гӀачун а, Кристианом III-гӀачун а йукъахь. Коьртехь Копенгагенан а, Мальмён бургомистраш болу ахархойн а, гӀалахойн а реформацин лозунгашца болчу гӀаттам. Коьртехь епископ Энгельбректсон Олаф волу Норвегин бевзаш болчу наха агӀо лаьцна Кристиан III-гӀачуьнгахьа.
• Мюнстерехь туьйлира Реформацин агӀончаш. Епископ эккхийра. Цига оьхура дукхаха болу анабаптисташ.
• 1533—1535 — Датунехь а, Ляодунехь а салтий карзахбевлла.
• Испанхоша Атауальпа суьде вела, виеран кхелйина, вийна. Куско дӀалаьцна Писаррон эскарша. Лакхара урхалчин Ӏарш тӀе хаийна испанхошна муьтӀахь волу Атахуальпин вешийн берех цхьаъ. Кускохь испанхоша талораш дира Мелхан кашкевнна, Потосехь (Боливи) дӀалецира детин рудникаш.
• 26 июль — Инкийн империн урхалчин Атауальпин испанхойн конкистадораша кхел кхочушйина.
• 15 ноябрь — Куско кхочу Писарро Франсискон экспедици.
• Португалхоша йолийна Бразилин колонизаци, берд бийкъира 15 капитаналлин.
• Сулейман Гоьваьллачун воккхаха волу кӀентан Шехзаде Мустафан Манисера губернатораллин юьхьиг (1533-1541 шераш).

Росси

• 1533—1584 — Оьрсийн паччахьалла. Иван Грознин урхалла (1547—1584). 1533—1547 шераш — Боярийн урхалла.
• Пачхьалкхан урхалла деш фактехь яра Глинская Елена, иза йолуш дина пачхьалкхан централизаци еш а, кхерамазалла ойуш а цхьа мог\а белхаш (1533-1538).

Бина

Елизавета I-чун сурт

Хьажа кхин а: Категори:Бинарш 1533 шарахь

• 28 февраль — Монтень Мишель, французийн философ (велла 1592).
• 24 апрель— Вильгельм I Оранан, Голландин хьалхара штатгальтер, граф Нассаун а, принц Оранан а.
• 7 сентябрь — Ингалсан паччахь-аьзни Елизавета I.
• 27 сентября — Стефан Баторий, Трансильванин эла (1571—1576), Польшин паччахь, Литван сийлахь эла (1576—1586).
• Габриели, Андреа — италин композитор а, органист а тӀаьхьарчу Ренессансан.
• Делла Порта, Джакомо — италин архитектор.
• Эрик XIV — Швецин Васа некъех волу паччахь.

Белла

Ариосто Лудовикон сурт

Хьажа кхин а: Категори:Белларш 1533 шарахь

• 30 август — Александр Свирский, православин сийлахь стаг.
• 4 декабрь — Василий III-гӀа, москохан сийлахь эла.
• Лудовико Ариосто — италин поэт а, драматург а.
• Атауальпа — Инкийн империн законера урхалча Уаскаран дуьхьала гӀаьттина Кито регионан урхалча.
• Лукас ван Лейден — нидерландийн суртдиллархо а, агархо а.
• Мария Тюдор — ингалсан паччахьан Генриха VII-гӀачун а, Елизавета Йоркан а жимаха йолу йоӀ. Французийн паччахьан Людовик XII-гӀачун зуда, Джейн Грейн денана.
• Фредерик I — Данин паччахь 1523 шеран 26 мартехь дуьйна (паччахь кхайкхийна махках ваьккхина а волуш, вохийна Кристиан II-гӀа), Норвегин паччахь 1524 шеран 23 августехь дуьйна, Шлезвиг-Гольштейнан герцог. ОльденбурггӀеран некъех ву.
• Штос, Фейт — немцойн скульптор, Краковера Мариацан килсехь йина аьгна алтарь.

Хьажа кхин а

1533 шо

Билгалдахарш

1. СИЭ т.1 — С.127.