Zimske olimpijske igre 1984.

XIV zimske olimpijske igre održane su od 8. do 19. februara 1984. u Sarajevu u tadašnjoj Jugoslaviji (danas Bosni i Hercegovini). To su bile prve zimske i druge olimpijske igre održane u nekoj socijalističkoj državi nakon XXI olimpijskih igara, održanih 1980. u Moskvi. Na Igrama su u šest sportova nastupila 1.272 takmičara iz 49 zemalja (998 takmičara i 274 takmičarke).^[1]

Zimske olimpijske igre 1984.

Logo simbolizira stiliziranu pahuljicu, kao i vez proizveden u sarajevskoj regiji s olimpijskim krugovima iznad.
Grad domaćin	Sarajevo, SFR Jugoslavija (Bosna i Hercegovina)
Br. država	49
Br. sportista	1.272 (998 muškaraca, 274 žena)
Br. takmičenja	39 u 6 sportova (10 disciplina)
Otvaranje igara	8. februar 1984.
Zatvaranje igara	19. februar 1984.
Igre otvorio/-la	Predsjednik Predsjedništva SFRJ Mika Špiljak
Plamen upalio/-la	Sanda Dubravčić
Stadion	Stadion Koševo
Zimske ← Lake Placid 1980. Calgary 1988 → Ljetne ← Moskva 1980. Los Angeles 1984 →

Kandidatura

Izbor Sarajeva za grada domaćina XIV zimskih olimpijskih igara objavljen je 18. maja 1978. tokom 80. sjednice Međunarodnog olimpijskog komiteta (MOK) u Atini. Gradovi protivkandidati bili su japanski Sapporo i švedski Göteborg. Nakon dva kruga glasanja Sarajevo je većinom glasova dobilo organizaciju ZOI 1984. Rezultati glasanja za izbor domaćina dati su u sljedećoj tabeli:

Rezultati glasanja za domaćina ZOI 1984[2]
Grad	1. krug	2. krug
Sarajevo	31	39
Sapporo	33	36
Göteborg	10	—

Putovanje baklje

Olimpijska baklja za ZOI 1984.

Putovanje baklje za ZOI 1984. počelo je u Olimpiji, a baklja je potom avionom stigla u Dubrovnik. Ukupna udaljenost koju je baklja prošla kroz Jugoslaviju iznosi 5.289 km (plus 2.879 km lokalnim putevima). Postojale su 2 glavne rute: jedna na zapadu (Split – Ljubljana – Zagreb – Sarajevo, dužine 2.602 km) i druga na istoku (Skopje – Novi Sad – Beograd – Sarajevo, dužine 2.687 km). Završni nosilac baklje, od njih 1600, bila je umjetnička klizačica Sanda Dubravčić, koja je baklju preuzela od skijaša-trkača Ive Čarmana. Jedna od dvije originalne baklje danas se nalazi u jednoj privatnoj kolekciji u Žalecu u Sloveniji. Također, još 20 baklji nalazi se u Grčkoj u vlasništvu pojedinačnih sportista koji se bili nosioci baklje od drevne Olimpije do obližnjeg vojnog aerodroma, a zatim od atinskog aerodroma do stadiona Panathinaiko, gdje je održana ceremonija predaje olimpijskog plamena Olimpijskom komitetu.^{[nedostaje referenca]}

Panoramski pogled na stadion Koševo tokom ceremonije otvaranja

Sportski objekti

Bjelašnica

Skakaonice na Igmanu

Olimpijski simbol oštećen tokom rata u BiH

Glavni članak: Borilišta Zimskih olimpijskih igara 1984.

Gradske lokacije

• Stadion Koševo – ceremonija otvaranja
• Ledena dvorana Zetra – umjetničko klizanje, hokej (finale), ceremonija zatvaranja
• Klizalište Zetra – brzo klizanje
• Skenderija – hokej

Planinske lokacije

• Bjelašnica – alpsko skijanje (muškarci)
• Jahorina – alpsko skijanje (žene)
• Veliko Polje (Igman) – skijaško trčanje, nordijska kombinacija (skijaško trčanje), biatlon
• Skakaonice na Igmanu – nordijska kombinacija (skokovi), skijaški skokovi
• Olimpijska staza za bob i sankanje na Trebeviću – bob, sankanje

Ostali objekti

• Olimpijsko selo, Mojmilo
• Selo za novinare, Dobrinja
• Hoteli: "Igman" (Igman), "Famos" (Bjelašnica), "Smuk" (Bjelašnica), "Bistrica" (Jahorina)

Zemlje učesnice

Na ZOI 1984. nastupilo je 49 država, od kojih su takmičari iz Egipta, Monaka, Portorika, Senegala i Britanskih Djevičanskih ostrva bili debitanti. Odlukom kineske vlade sportisti iz Kine prekinuli su bojkot Olimpijskih igara zbog nastupa sportista s Tajvana, te su prvi put nastupili na jednim igrama na kojima je nastupio i Tajvan (pod imenom Kineski Taipei).^[1]

Evropa (28) - 910 sportista
Andora (2) Austrija (65) Belgija (4) Bugarska (16) Čehoslovačka (50) Finska (45) Francuska (32) Grčka (6) Nizozemska (13) Island (5)	Istočna Njemačka (57) Italija (74) Jugoslavija (71) Kipar (5) Lihtenštajn (10) Mađarska (9) Monako (1) Norveška (58) Poljska (30)	Rumunija (19) San Marino (3) Sovjetski Savez (99) Španija (13) Švedska (60) Švicarska (42) Turska (7) Velika Britanija (30) Zapadna Njemačka (84)
Amerike (9) - 206 sportista
Argentina (18) Bolivija (3) Britanska Djevičanska ostrva (1)	Čile (4) Kanada (67) Kostarika (4)	Meksiko (1) Portoriko (1) SAD (107)
Azija (7) - 117 sportista
Japan (39) Južna Koreja (15) Kina (37)	Kineski Taipei (12) Liban (4)	Mongolija (4) Sjeverna Koreja (6)
Afrika (3) - 6 sportista
Egipat (1)	Maroko (4)	Senegal (1)
Okeanija (2) - 16 sportista
Australija (10)	Novi Zeland (6)

Sportovi

Održano je 39 takmičenja u deset disciplina u šest sportova. Brojevi u zagradama označavaju koliko je bilo takmičenja po disciplinama u kojima su podijeljene medalje.

Alpsko skijanje (6) (detalji) Biatlon (3) (detalji) Bob (2) (detalji) Brzo klizanje (9) (detalji) Hokej na ledu (1) (detalji)

Nordijska kombinacija (1) (detalji) Sankanje (3) (detalji) Skijaški skokovi (2) (detalji) Skijaško trčanje (8) (detalji) Umjetničko klizanje (4) (detalji)

Demonstracijski sport

• Skijanje za hendikepirane

Ceremonija otvaranja

Raspored takmičenja

Sva vremena su po srednjoevropskom vremenu (UTC + 1)

SO

Svečano otvaranje

●

Takmičarski dani

1

Broj finala

SZ

Svečano zatvaranje

februar		7. uto	8. sri	9. čet	10. pet	11. sub	12. ned	13. pon	14. uto	15. sri	16. čet	17. pet	18. sub	19. ned	Takmičenja
Ceremonije			SO											SZ
Alpsko skijanje								1	1		2	1		1	6
Biatlon						1			1			1			3
Bob					●	1						●	1		2
Brzo klizanje				1	2		1	1	1	1	1		1		9
Hokej na ledu		●		●		●		●		●		●		1	1
Nordijska kombinacija						●	1								1
Sankanje				●	●	●	2			1					3
Skijaški skokovi							1						1		2
Skijaško trčanje				1	1		1	1		1	1		1	1	8
Umjetničko klizanje					●		1	●	1	●	1		1		4
Ukupno takmičenja				2	3	2	7	3	4	3	5	2	5	3	39
Sveukupno				2	5	7	14	17	21	24	29	31	36	39
februar		7. uto	8. sri	9. čet	10. pet	11. sub	12. ned	13. pon	14. uto	15. sri	16. čet	17. pet	18. sub	19. ned	Takmičenja

Simboli

Maskota

Glavni članak: Vučko

Zvanična maskota ZOI 1984 – Vučko

Čitaoci jugoslavenskih novina bili su upitani da izaberu maskotu Zimskih olimpijskih igara 1984. s liste od 6 finalista. Pobjednik je bio Vučko, mali vuk, koga je dizajnirao slovenski dizajner i ilustrator Jože Trobec. Ostali finalisti bili su vjeverica, janje, planinska koza, dikobraz i grudva snijega.^[3] Vučko je dugogodišnji simbol Sarajeva.^{[nedostaje referenca]} U kratkim crtanim filmovima, koji su prikazivani prije prenosa neke sportske discipline, Vučko je obično prikazivan kao nespretni simpatični sportist, ne baš vičan sportskim nastupima.^[4][5] Jugoslavenski pjevač Zdravko Čolić sinhronizirao je glas Vučka u špicama, obično s istim tekstom u pjesmi s imenom grada: Sarajevooooooooo!^[6]

Logo

Medalje

Lice zlatne medalje sa XIV zimskih olimpijskih igara

Na prednjoj strani medalja bio je službeni amblem, stilizirana sniježna pahuljica, iznad koje se nalaze olimpijski krugovi. Po obodu kruga ispisan je tekst: XIV ZIMSKE OLIMPIJSKE IGRE – SARAJEVO 1984. Na naličju medalje nalazi se stilizirana glava atletičara krunisanog lovorovim vijencem. Ukupno je napravljeno 285 medalja u kovnici u Majdanpeku, a dodijeljene su 222.^[1]

Poštanske marke

Pošta Jugoslavije od 1982. do 1984. izdala je dvije serije poštanskih maraka na kojima su prikazana borilišta i sportovi ZOI-a te jednu s prepoznatljivim gradskim motivima Sarajeva.^[7]

• 
  Karnet poštanskih maraka s motivima ZOI 1984.
• 
  Poštanska marka BH pošte iz 1994. s motivima hokeja na ledu
• 
  Poštanska marka BH pošte iz 1994. s motivima boba četverosjeda

Novčići

Ceremonija otvaranja

Medalje

Glavni članak: Osvajači medalja na XIV zimskim olimpijskim igrama

XIV zimske olimpijske igre
Mjesto	Država	Zlato	Srebro	Bronza	Ukupno
1.	Istočna Njemačka	9	9	6	24
2.	Sovjetski Savez	6	10	9	25
3.	SAD	4	4	0	8
4.	Finska	4	3	6	13
5.	Švedska	4	2	2	8
6.	Norveška	3	2	4	9
7.	Švicarska	2	2	1	5
8.	Zapadna Njemačka	2	1	1	4
	Kanada	2	1	1	4
10.	Italija	2	0	0	2
11.	Velika Britanija	1	0	0	1
12.	Čehoslovačka	0	2	4	6
13.	Francuska	0	1	2	3
14.	Japan	0	1	0	1
	Jugoslavija	0	1	0	1
16.	Lihtenštajn	0	0	2	2
17.	Austrija	0	0	1	1

Sponzori

Sponzori iz SAD su bili: Kodak, American Cyanimid, Miller Brewing Co. i U.S. Tobacco Co..^[8]

Kratak pregled

• Prve Zimske olimpijske igre u nekoj socijalističkoj državi.
• Organizacija 14. ZOI koštala je 142,6 miliona dolara, a polovina prihoda ostvarena je od prodaje prava na TV-prijenos.
• Ukupno je prodano 250.000 ulaznica, a samo u inozemstvu 200.000, dok su TV-prijenos sarajevske "bijele olimpijade" pratile dvije milijarde ljudi.
• Učestvovala su 1.272 sportista iz 49 zemalja, a s Igara je izvještavalo više od 4.500 novinara.
• Nakon Igara Sarajevu je, uz olimpijske objekte, ostalo 2.850 novoizgrađenih stanova, više hotela, a bilo je otvoreno i 9.500 novih radnih mjesta.
• Izložba o olimpijskom Sarajevu obišla je 1.640 gradova bivše Jugoslavije i svijeta.

Razno

• U animiranoj seriji Simpsoni (10. epizoda 10. sezone) spominju se Zimske olimpijske igre u Sarajevu.
• Mediji iz Ljubljane, Zagreba i Beograda negodovali su zbog lokacije ZOI 1984.^[9]

Također pogledajte

• Olimpijske igre

Reference

1. XIV zimske olimpijske igre - Sarajevo 1984. na službenoj stranici MOK-a
2. "Past Olympic host city election results". GamesBids. Arhivirano s originala, 17. 3. 2011.
3. Those Loony Olympic Mascots, Time Olympics, 21. 5. 2010.
4. Foršpan ZOI 1984.
5. Foršpan ZOI 1984. za skijaške skokove
6. Sarajevos skifahrendes Wölfchen feiert den 30er, članak u austrijskom dnevniku Der Standard povodom 30. godišnjice ZOI 1984.
7. MICHEL Europa Katalog 2001/2002 Band 2: Südeuropa, Schwanberg Verlag GmbH - München; ISBN 3-87858-659-0
8. "Organizers of the 1984 Winter Olympics in Sarajevo, Yugoslavia,... - UPI Archives". UPI (jezik: engleski). Pristupljeno 8. 2. 2023.
9. Miljenko Jergović (15. 3. 1999). "Historijska čitanka". Arhiva BH Dana, br. 97. BH Dani. Arhivirano s originala 26. 5. 2013. Pristupljeno 17. 5. 2019.CS1 održavanje: bot: nepoznat status originalnog URL-a (link)

Vanjski linkovi

• Službena stranica
• IOC stranica o ZOI 1984.
• Službeni izvještaj organizacijskog komiteta Arhivirano 4. 2. 2012. na Wayback Machine
• Olimpijski rezultati 1984. Arhivirano 1. 9. 2011. na Wayback Machine