Remove ads
Bosanske piramide su alternativna arheološka tvrdnja Semira Osmanagića da u Visokom postoje drevne piramide. Njegove tvrdnje su u velikoj mjeri opovrgnuli naučnici, ali on je nastavio da promoviše područje kao turističku atrakciju.[1]
Direktna istraživanja geologa, arheologa i drugih naučnika pokazala su da su brda prirodne formacije poznate u geomorfologiji kao flatironi[1] i da nema dokaza da su oblikovane ljudskom rukom.[2] Evropska asocijacija arheologa osudila je istraživanja zbog oštećenja pravih arheoloških nalazišta: srednjovjekovne bosanske prijestolnice, rimskih utvrda i ranijih nalazišta.[3]
U junu 2016. godine otvoren je arheološki "Park Ravne 2" u dolini brda Ravne sa botaničkim vrtovima i meditacijskim platformama.[4] Turistički promet pomogao je ekonomiji Visokog,[4] kojeg godišnje posjeti desetine hiljada turista.[5][6]
Remove ads
Grad Visoko bio je jedan od glavnih gradova Bosne u srednjem vijeku, i ruševine srednjovjekovne tvrđave se nalaze na samom vrhu brda Visočica za koju Osmanagić tvrdi da je najveća piramida na svijetu.[1]
U oktobru 2005. godine Osmanagić i njegove pristalice pokrenuli su istraživanja na brdu Visočica. Osmanagić tvrdi da su tuneli oko kompleksa brda, koji su nazvani tuneli Ravne, drevna podzemna mreža tunela.[7][8] On tvrdi da je u njima pronašao fosilizirane listove koji su stari 34.000 godina.[8] Lokalne vlasti su finansirale njegova iskopavanja i organizovale grupne posjete učenika srednjih i osnovnih škola sa vodičima, koji su im govorili da su brda dio bosanske baštine.[9] Lokacija je sada popularna međunarodna turistička destinacija.[10] Enver Buza iz Geodetskog instituta u Sarajevu tvrdio je da glavna "Piramida Sunca" ima savršenu orijentaciju prema sjeveru.[1][11] Osmanagić tvrdi da stranice piramide koje imaju orijentaciju po stranama svijeta nisu mogle nastati prirodnim putem.[1]
Tvrdnje najviše koriste dokaze bazirane na satelitskoj fotografiji, termalnoj analizi i geo-radarima. U članku Iana Traynora za britanski časopis The Guardian iz 2006. godine navodi se da Osmanagić i njegov tim tvrde da su njihovi rezultati pokazali da brda nisu prirodne formacije i da postoji mogućnost postojanja mreže tunela ispod brda.[12] Iskopavanjem se došlo do određenih dokaza o masivnim betonskim blokovima za koje Fondacija pretpostavlja da su pravljeni ljudskom rukom.[7][12]
Satelitskim snimcima pronađena je i treća navodna piramida, piramida Bosanskog Zmaja. Korišteno je više satelitskih izvora visoke rezolucije. Pred sami kraj 2005. godine, 27. decembra, osnovana je fondacija Arheološki park: Bosanska piramida Sunca čiji je predsjednik Semir Osmanagić. U periodu od 2008. do 2018. godine održano je šest međunarodnih ICBP konferencija u Sarajevu i Visokom, gdje su radovi i istraživanja bili usredsređeni na nova otkrića i značaj daljnjih istraživanja piramida u Bosni i Hercegovini.[13] Joseph Davidovits, francuski stručnjak za materijale je 2008. godine utvrdio hemijski sastav iskopanih blokova betona na Visočici, koja su prema njemu, osnova drevnog betona od geopolimernog cementa.[14] Paul LaViolette je nakon sedmodnevne posjete Visokom 2014. godine u svom izvještaju ustvrdio da su Bosanske piramide najveće arheološko nalazište na svijetu u tom momentu.[15]
Italijanski arheolog Niccolò Bisconti je u junu 2012. godine na Visočici, pronašao fosilizirani list na površini betonskih blokova ispod zemlje. Italijanski arheolog Ricardo Brett je predstavio rezultate radiokarbonskog datiranja u septembru 2012. kojim je procijenjena starost organskog materijala na oko 24.800 godina godina što Fondacija uzima kao minimalnu starost piramide.[16] Kasnije su pronađeni i drugi organski materijali koji su bili stari oko 29.200 godina godina, a najnovija procjena starosti je 34.000 godina.[8]
Remove ads
Osmanagićeve tvrdnje su više puta osuđivali kvalifikovani naučnici i arheolozi. Sedam vodećih evropskih arheologa su izdali zvaničnu izjavu u kojoj opovrgavaju sve navodne dokaze, i prozivaju je okrutnom obmanom.[17]
Deklaraciju su potpisali Hermann Parzinger, predsjednik Njemačkog arheološkog instituta u Berlinu; Willem Willems, generalni inspektor Rijksinspectie Archeologie u Hagu; Jean-Paul Demoule, predsjednik Nacionalnog instituta za proučavanje arhitekture (INRAP) u Parizu; Romuald Schild, direktor Instituta za arheologiju i etnologiju Poljske akademije nauka u Varšavi; Vasil Nikolov, direktor Instituta za arheologiju Bugarske akademije nauka u Sofiji; Anthony Harding, predsjednik Evropske asocijacije arheologa; i Mike Heyworth, direktor Vijeća za britansku arheologiju u Yorku.[17]
Osmanagićeve tvrdnje kategorički su opovrgnuli brojni stručnjaci, koji su ga optužili da iskopavanjem promovira pseudonaučne ideje i oštećuje vrijedna arheološka nalazišta. Amar Karapuš, kustos u Historijskom muzeju Bosne i Hercegovine u Sarajevu je mislio da je to neka vrsta šale.[1] Enver Imamović sa Univerziteta u Sarajevu, bivši direktor Zemaljskog muzeja u Sarajevu, je bio zabrinut istraživanjima koja bi mogla ugroziti kraljevsku prijestolnicu Visoki.[18]
Iskopavanja arheologa u ljeto 2008. godine otkrili su srednjovjekovne artefakte, što je dovelo do ponovnog apela da vlasti otkažu dozvole za iskopavanje.[19] Nakon posjete brdu Visočica,[20] britanski profesor Anthony Harding, predsjednik Evropske asocijacije arheologa, napisao je pismo poznatom britanskom časopisu The Times (objavljeno 25. aprila 2006.), u kojem se osmanagićeve teorije smatraju "otkačenim" i "apsurdnim".
U junu 2006. godine arheolog Zahi Hawass, bivši egipatski ministar za antikvitete, napisao je pismo Arheološkom časopisu nakon što je njegovo ime bilo povezano sa iskopavanjima.[21] Osmanagić je navodno rekao da je Hawass preporučio egipatskom geologu Aly Abdullahu Barakatu da istraži brda. Havas je negirao svoju umiješanost. Američki geolog Robert Schoch je zaključio da su brda prirodne geološke formacije.[1]
Remove ads
Osmanagić je tvrdio kako je uspio privući 200.000 turista u prvoj godini istraživanja.[12] Posjete su posljednjih godina opale u odnosu na prve godine, te danas godišnje piramide i park uspiju privući desetine hiljada turista godišnje.
Fondacija kojom upravlja Osmanagić vremenom je dodavala sadržaje koji su usmjereni na dojam duhovne atmosfere na lokaciji. U 2016. godini Osmanagićeva fondacija otvorila je park Ravne 2.
Piramide
.jpg){kind=small}
Tuneli i arheološki park
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads