Klatrin-posredovana endocitoza se odvija putem malih (približni prečnik 100nm) i vezikula koje imaju morfološki osoben omotač od kompleksa proteina, pretežno spojeni sa citosolnim proteinom klatrinom. Vezikule koje su omotane klatrinom (CCV), nađene u gotovo svim ćelijama i oblicima domena plazma membrane, nazivaju se klatrinom obložene jame. Obložene jame mogu koncentrirati velike vanćelijske molekule koje imaju različite receptore, odgovorne za endocitozu posredovanu preko receptoskih liganda, npr. lipoproteina male gustine, transferina, faktora rasta, antitijela i mnogi drugi.[5]
Kaveole su najčešće pominjan membranski pupovi bez klatrinskog omotača; nalaze se na površini mnogih, ali ne svih, tipova ćelija. Sadrže holesterol vezujući protein kaveolin (Vip21) sa dvoslojem koji je obogaćen holesterolom i glikolipidima. Kaveole su male (prečnik oko 50nm) bocolike jame u membrani, koje su u obliku pećine (otuda i ime kaveole). One mogu predstavljati do jedne trećine područja ćelijske plazma membrane nekih tkiva, a u njemu posebno obiluju glatki mišići, tip I pneumociti, fibroblasti, adipociti i endotelne ćelije.[6] Uptake of extracellular molecules is also believed to be specifically mediated via receptors in caveolae.
Makropinocitoza, koja se obično javlja od visoko ogrličastih regiona plazma membrane, je invaginacija ćelijske membrane koja formira džep, koji se zatim izvrne van ćeliju u formira vezikulu (promjera oko 0,5-5 μm) ispunjenu velikom količinom vanćelijske tečnosti sa molekulama (ekvivalent ~ 100 CCVs). Punjenje džepa se odvija na ne-specifičan način. Vezikule zatim putuje u citosol i spajaju se s drugim vezikulama, kao što su endosomi i lizosomi.[7]
Fagocitoza je proces putem kojega vežu i integraliziraju čestice tvari čiji je prečnik veći od oko 0.75µm, kao što su kao čestice prašine male veličine, ćelijske krhotine, mikroorganizmi i apoptozne ćelije. Ovi procesi uključuju uzimanje većih područja membrane od klatrinom posredovane endocitoze i puteva kaveole.
Noviji eksperimenti ukazuju na to da ove morfološke opisi pojava u endocitozi mogu biti neadekvatni, a adekvatniji način klasifikacije može se zasnivati na zavisnost pojedinih puteva, od klatrina sa više podtipova klatrin zavisne i klatrinom nezavisne endocitoze. Mehanistički uvid u nefagocitne, klatrinom nezavisne endocitoze je nedostajalo, ali je nedavna studija pokazala kako Graf1 regulira veoma rasprostranjeni put klatrin nezavisne endocitoze, poznat kao CLIC / GEEC put.[8]
Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds. (2005). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo. ISBN9958-9344-1-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
Kapur Pojskić L. (2014). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo. ISBN978-9958-9344-8-3.
