Lizherenneg henhebraek

Al lizherenneg henhebraek (hebraeg : הכתב העברי הקדום), pe lizherenneg proto-hebraek eo al lizherenneg, pe abjad kentoc'h, implijet ez-istorel e Rouantelezhioù Israel ha Yehouda adalek an Xvet kantved a-raok hon mare hag e rannvro Yehouda betek 135 eus hon mare, daoust ma veze implijet muioc'h-mui al lizherenneg karrez a-orin arameek abaoe ar Vvet kantved a-raok hon mare. Hebraeg a veze notennet ganti an aliesañ. Diwanet e oa diwar al lizherenneg proto-kananean a oa bet mammenn lizherenneg fenikek ivez.

Taolenn al lizherennoù

Daou dra a ranker gouzout : hogozik peurheñvel e oa al lizherenneg henhebraek diouzh al lizherenneg fenikek ha cheñch-dicheñch e oa al lizherennoù. An daolenn diskouezet amañ zo diskouezet evel skouer ha kemer a ra harp war al lizherenneg fenikiek.

Lizherenn		Anv[1]	Talvoudegezh	Mouezhiad	Orin	Lizherenn a glot e
Skeudenn	Testenn					Samaritaneg	Hebraeg
	𐤀‎	ʾālep	penn chatal (אלף)	ʾ [ʔ]	𓃾	ࠀ‎	א
	𐤁‎	bēt	ti (בית)	b [b]	𓉐	ࠁ‎	ב
	𐤂‎	gīml	bazh da vannañ (?)	g [ɡ]	𓌙	ࠂ‎	ג
	𐤃‎	dālet	dor (דלת)	d [d]	𓇯	ࠃ‎	ד
	𐤄‎	hē	laouenidigezh/prenestr[2]	h [h]	𓀠?	ࠄ‎	ה
	𐤅‎	wāw	kroched (וו)	w [w]	𓏲	ࠅ‎	ו
	𐤆‎	zayin	arm (זין)	z [z]	𓏭	ࠆ‎	ז
	𐤇‎	ḥēt(?)	liorzh/neud[2]	ḥ [ħ]	𓉗/𓈈?	ࠇ‎	ח
	𐤈‎	ṭēt	rod (?)[3]	ṭ [tˤ]	?	ࠈ‎	ט
	𐤉‎	yōd	brec'h, dorn (יד)	y [j]	𓂝	ࠉ‎	י
	𐤊‎	kāp	palv an dorn (כף)	k [k]	𓂧	ࠊ‎	כך
	𐤋‎	lāmed	broud (למד)[4]	l [l]	𓌅	ࠋ‎	ל
	𐤌‎	mēm	dour (מים)	m [m]	𓈖	ࠌ‎	מם
	𐤍‎	nūn	pesk (נון)[5]	n [n]	𓆓	ࠍ‎	נן
	𐤎‎	sāmek	peul, souten (סמך[6])	s [s]	𓊽	ࠎ‎	ס
	𐤏‎	ʿayin	lagad (עין)	ʿ [ʕ]	𓁹	ࠏ‎	ע
	𐤐‎	pē	genoù (פה)	p [p]	𓂋	ࠐ‎	פף
	𐤑‎	ṣādē	?[7]	ṣ [sˤ]	?	ࠑ‎	צץ
	𐤒‎	qōp	?	q [q]	?	ࠒ‎	ק
	𐤓‎	rēš	penn (ריש)	r [r]	𓁶	ࠓ‎	ר
	𐤔‎	šīn	dant (שין)	š [ʃ]	𓌓	ࠔ‎	ש
	𐤕‎	tāw	merk, sin (תו)	t [t]	𓏴	ࠕ‎	ת

Pennadoù kar

• Hebraeg
• Lizherenneg hebraek
• Lizherenneg fenikek

Daveoù

1. hervez Fischer, Steven R. (2001). A History of Writing. London : Reaction Books. 126 p.
2. Al lizherennoù he ha ḥēt a gendalc'h teir lizherenn kent-sinaitek, ḥasir "liorzh", hillul "laouenidigezh" ha ḫayt "neud". Stumm ḥēt a gendalc'h ḥasir "liorzh", met an anv a gendalc'h ḫayt "neud". Stumm he a gendalc'h hillul "laouenidigezh" met an anv a dalvez "prenestr".
3. Lakaet eo bet ar glif da vezañ ur rod, met dont a ra marteze eus ar hieroglif nefer 𓄤 hag e anv kentañ a vije bet tab טוב "mat".
4. Ar wrizienn l-m-d a dalvez dreist-holl "kelenn", diwar ur ster kozh "broudañ". H3925 in Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible, 1979.
5. anv al lizherenn nūn eo ar ger evit "pesk", met ar glif a reprezañte moarvat un naer, ar pezh a gasje d'un anv kentidik נחש "naer".
6. H5564 in Strong's Exhaustive Concordance to the Bible, 1979.
7. an al lizherenn a c'hellje dont eus צד "chaseal".