Эрыс (карлікавая планета)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Эрыс (136199 Eris па каталогу ЦМП;[2] сімвал: )[3] — другая па памеры пасля Плутона[4], самая масіўная[5][6] і найболей далёкая ад Сонца карлікавая планета Сонечнай сістэмы. Раней была вядомая пад назвай Зена (Ксена). Адносіцца да транснептунавых аб’ектаў, плутоідаў[7]. Да XXVI Асамблеі Міжнароднага астранамічнага саюза Эрыс прэтэндавала на статус дзясятай планеты. Аднак 24 жніўня 2006 года Міжнародны астранамічны саюз зацвердзіў вызначэнне класічнай планеты, якому Эрыс, як і Плутон, не адпавядае. Такім чынам, хоць статус Плутона як планеты ўжо даўно аспрэчваўся з-за адкрыцця іншых транснептунавых аб’ектаў[8], менавіт адкрыццё Эрыс падштурхнула працэс яго перагляду[9] замест прызнання Эрыс планетай. Эрыс доўгі час лічылася значна буйней Плутона[10], па дадзеных на 2010 год іх памеры лічыліся гэтак блізкімі, што няможна было з упэўненасцю сцвярджаць, які з гэтых аб’ектаў буйней[11][12]. Аднак паводле дадзеных, атрыманым з АМС «Новыя гарызонты» ў ліпені 2015 года, Плутон трохі больш Эрыс і з’яўляецца самым буйным з вядомых сёння транснептунавых аб’ектаў[13].
Эрыс | ||||
---|---|---|---|---|
Адкрыццё | ||||
Першаадкрывальнік |
Майкл Браўн (руск.) (бел., Чэдвік Трухілья (руск.) (бел., Дэвід Рабіновіц (руск.) (бел. |
|||
Дата адкрыцця | 5 студзеня 2005 | |||
Арбітальныя характарыстыкі | ||||
Эпоха: 9 снежня 2014 года JD 2457000.5 |
||||
Перыгелій | 37,911 а. а. | |||
Афелій | 97,651 а. а. | |||
Вялікая паўвось (a) | 67,781 а. а. | |||
Эксцэнтрысітэт арбіты (e) | 0.44068 | |||
Сідэрычны перыяд абарачэння | 203 830 сут (558,04 года) | |||
Арбітальная скорасць (v) | 3,4338 км/с | |||
Сярэдняя анамалія (Mo) | 204,16° | |||
Даўгата ўзыходнага вузла (Ω) | 35,9531° | |||
Аргумент перыцэнтра (ω) | 150,977° | |||
Спадарожнікі | Дысномія | |||
Фізічныя характарыстыкі | ||||
Сярэдні радыус | 1163 ± 6 км | |||
Плошча паверхні (S) | (1.70±0.02)×107 км² | |||
Маса (m) | (1,67±0,02)×1022 кг | |||
Сярэдняя шчыльнасць (ρ) | 2,52±0,05 г/см³ | |||
Паскарэнне свабоднага падзення на экватары (g) | 0,82±0,02 м/с² | |||
Другая касмічная скорасць (v2) | 1,384 км/c | |||
Перыяд вярчэння (T) | 25,9 г | |||
Альбеда | 0,96±0,09 | |||
Бачная зорная велічыня | 18,71m (бягучая) | |||
Абсалютная зорная велічыня | -1.17±0.06[1] | |||
Тэмпература | ||||
На паверхні | 20 К (−253 °C) | |||
|
||||
|