Хатра

Хатра, або Эль-Хадр (араб. الحضر‎‎) — разбураны старажытны горад у складзе Парфянскага царства, руіны якога цяпер размешчаны на тэрыторыі Паўночнага Ірака, у правінцыі Найнава. Агульная плошча горада складала больш 500 гектараў, а план па форме нагадваў авал. Горад быў заснаваны да нашай эры, яго росквіт прыйшоўся на I—II стагоддзі, а разбурэнне адбылося ў 257 годзе.^[1]

Агульны від у 2007 годзе

Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб’ект № 277 рус. • англ. • фр.

Дзякуючы сваёй гістарычнай каштоўнасці Хатра, якая спалучае ў сабе эліністычную і старажытнарымскую архітэктуру з арабскім дэкорам, была ўключана ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Гісторыя

Арабскія плямёны пасяліліся ў гэтым месцы ў VII стагоддзі да нашай эры. Меркавана, горад Хатра быў узведзены ў III стагоддзі да нашай эры ў складзе дзяржавы Селеўкідаў. У наступным стагоддзі, ужо быўшы сталіцай паўаўтаномнай арабскай дзяржавы ў складзе Парфянскага царства, Хатра дасягнула піка свайго развіцця за кошт размяшчэння на скрыжаванні важных гандлёвых шляхоў.^[2]

Руіны старажытнага горада.

Умацаванні Хатры складаліся з дзвюх высокіх тоўстых сцен са шматлікімі вежамі. Першая, знешняя, мела 8 кіламетраў у даўжыню і 7 метраў у вышыню, была пабудавана з гліны. Унутраная сцяна была з каменя і мела 9 метраў у вышыню. Перад ёй была выкапаны роў шырынёй 20 — 30 метраў. Уздоўж сцяны, на адлегласці 50 — 60 метраў адна ад адной, размяшчаліся абарончыя вежы; усяго іх было 163. Унутр горада з усіх бакоў вялі 10 брамы, якія мелі добрую ахову. Дзякуючы ўсяму гэтаму Хатра двойчы вытрымлівала аблогу рымскіх войскаў у 116 і 198 гадах.^[3]

У цэнтры горада знаходзіўся палацава-храмавы комплекс плошчай каля 30 000 м². З-за свайго транзітнага размяшчэння горад меў культавыя збудаванні розных вераванняў. Тут былі храмы ў гонар грэчаскага Гермеса, шумерскага бажаства Нергала, арамейскай Атаргатыс, арабскай Алат, асірыйскага бога сонца Шамаша і іншых вярхоўных сутнасцей з розных пантэонаў. Гэта дазволіла гораду стаць важным рэлігійным цэнтрам, так што пэўны час яго нават называлі «Домам Бога».^[3]

Аднак у 241 годзе Хатра пала ў выніку аблогі, уладкованай персідскім кіраўніком Шапурам I з дынастыі Сасанідаў. Неўзабаве горад быў разбураны.

Сучаснасць

Руіны Хатры ў 2008

У 1907—1911 гадах нямецкія археолагі сістэматычна даследавалі руіны і акрузе Хатры. Пачынаючы з другой паловы XX стагоддзя пошукі ў гэтай вобласці пачалі праводзіць іракскія навукоўцы. Старажытны горад лічыўся найбольш добра захаваным помнікам Парфіі, які дэманстраваў веліч цывілізацыі, якая існавала тут.^[2]

Уключэнне ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА адбылося ў 1985 годзе.

У ліпені 2014 года баевікі тэрарыстычнай арганізацыі «Ісламская дзяржава» захапілі горад. У пачатку сакавіка 2015 яны знішчылі руіны старажытнага горада з дапамогай бульдозераў, тлумачачы гэта барацьбой з ідаламі даісламскай эпохі.^[4]

Зноскі

1. Хатра у ВСЭ.
2. Хатра ў Encyclopædia Britannica.
3. Hathra Архівавана 27 ліпеня 2006.
4. Ірак: як спыніць «культурныя чысткі» з боку «Ісламскага дзяржавы»? Архівавана 25 сакавіка 2015. euronews, 09.03.2015

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Хатра
• Хатра на сайце ЮНЕСКА.
• Фатаграфія